Samenvatting Economisch Beleid + STAPPENPLAN (ISMBGA-model incl.) VWO LWEO

Economisch Beleid, VWO, Economie
Lage tijdsvoorkeur= consumptie uitstellen, spaarders (krijgen rente)
Banken kunnen het geld van spaarders uitlenen aan leners met hoge
tijdsvoorkeur
Hoge tijdsvoorkeur= consumptie vervroegen, leners (betalen rente)

M1/maatschappelijke geldhoeveelheid= geldhoeveelheid waarmee gezin en
bedrijf direct besteding kan doen
Chartaal: munt/bankbiljet
Giraal: bankrekening
Geldvernietiging= daling M1. Sparen leidt tot afname M1, omdat er geen
directe bestedingen meer kunnen worden gedaan.
Geldschepping= stijging M1. Lenen leidt tot toename M1, omdat er meer geld
in handen van publiek komt om te besteden
Monetair Beleid= Beleid waarmee M1 wordt beïnvloed om inflatie te
stabiliseren.
Vb: als er geldschepping wordt gedaan, kan er meer worden besteed, waardoor
er (bestedings)inflatie kan ontstaan.
Bankrun= massaal willen mensen hun geld afnemen van de bank (contant
opeisen)
Depositiegarantie stelsel= max 100.000 euro garantie als bank failliet gaat
Om bankrun te voorkomen
Rentemarge= leenrente – spaarrente, dit is belangrijkste inkomstenbron van
bank.
Stimulerend beleid= De overheid gaat belasting verlagen en overheidsuitgave
verhogen, zodat er meer EV (effectieve vraag) komt en het bbp stijgt.

Centrale bank
De Centrale Bank (CB) kan 2 doelstellingen hebben:
1. Duaal mandaat = stabiele inflatie en max. werkgelegenheid
2. Enkelvoudig mandaat= prijsstabiliteit (2%)
In de praktijk is vooral de voorspelbaarheid van inflatie van belang, omdat
economisch gedrag gebaseerd is op verwachtingals CB geen geloofwaardig
beleid voert, kan dat leiden tot daling consumenten vertrouwen en dus daling
van de bestedingen (en daarmee daling economische groei).

Soorten inflatie
Bestedingsinflatie= Y* < Y, dus de bestedingen (of inkomen) is groter als de
productiecapaciteit aankan, hierdoor zal de prijs stijgen.
Kosteninflatie= als de kosten per producten (loonkost/grondstof) stijgen, wordt
dat doorberekend in de prijs.

Ruim- en krapgeldbeleid
- Lage inflatie vraagt ruimgeldbeleid (=M1 stimuleren) de rente zal dalen en
lenen goedkoper worden, waardoor bestedingen stijgen en uiteindelijk de
bestedingsinflatie zal optreden
- Hoge inflatie vraag krapgeldbeleid (=M1 afremmen) de rente zal stijgen en
lenen wordt duurden, waardoor bestedingen dalen en uiteindelijk
bestedingsinflatie zal aftreden.

Rente-instrument
De ECB kan rente niet bepalen, maar wel beïnvloeden via monetair beleid:
1. Via verhoging/verlaging verplichte kasreserve.
2. Via openmarkt politiek, waarbij ECB besluit obligaties van algemene bank
besluit te kopen/verkopen.

, Door deze acties wordt de liquiditeit beïnvloed, de banken worden gedwongen
geld te lenen en rente in rekening te brengen. De verandering van de rente
berekenen banken door aan hun klanten, waardoor de CB op deze manier de
rente stuurt.
De effectieve ondergrens van nominale rente= renten waarvan publiek zal
besluiten om geld thuis te bewaren i.p.v. op de bank. Een té lage rente leidt dus
niet tot meer bestedingen.
Echter heeft thuis bewaren ook risico’s zoals diefstal en kans op kwijtraken. Ook
kan de CB de rente niet meer gebruiken om inflatie aan te jagen.

Nominaal en reëel BBP
Nominaal BBP= de stijging van bbp uitgerekend zonder de inflatie erbij
Reëel BBP= de verandering van bbp uitgerekend met inflatie erbij.
Bereken je door RIC=NIC:PIC X 100, let op! Altijd in indexcijfers
Als nominale groei > reële groei = sprake inflatie

Rekenvoorbeeld: bbp stijgt met 5%, prijspeil (inflatie) met 2%
Nominaal BBP= 5% stijging
Reëel BBP= Nic: Pic x 100, dus 105: 102 x 100 = 102, 9%
Dus 2,9%, er is sprake van inflatie want 5 > 2,9

BBP
BBP= waarde van alle geproduceerde goederen/diensten in een land. Bij niet
commerciële bedrijven zoals de overheid kijk je naar loon, omdat ze hier geen
geproduceerde goederen hebben.
Manieren BBP berekenen:
1. Objectief (productie)
Omzet – onderlinge levering + loon
2. Subjectief (inkomen)
Loon+ pacht+ huur+ winst+ rente OF primaire inkomen + afschrijvingen
3. Bestedingsmethode
C + I + O + E – M, niet per se van belang voor Economisch Beleid

AIQ en KIQ
Categoriale inkomensverdeling= verdeling van productiewaarde over
productiefactoren (KANO), of terwijl: hoe wordt het BBP verdeeld over kapitaal en
arbeid?
AIQ = (Loon + loon zelfstandige): productiewaarde x 100%
= % van bbp dat gaat naar arbeidsinkomen
KIQ = 100% - AIQ (want AIQ en KIQ zijn samen altijd 100%)
= % van bbp dat gaat naar kapitaalinkomen

Inkomensaandeel van arbeid daalt door:
- Flexibilisering van arbeidsmarktwerknemers krijgen vaker flexibel
contract aangeboden, waardoor onderhandelingspositie van vakbond
verslechterd wordt en loonstijging geremd wordt.
- Verplaatsing productie naar lageloonlanden
- Robotisering
In tijden van laagconjunctuur is er sprake van kleine stijging AIQ, dit komt
omdat de bestedingen dalen, de productie daalt en daarmee de productiewaarde
daalt. De lonen dalen alleen niet direct, waardoor er loonstarheid is. Hierdoor
wordt het % loon relatief groter dan de productiewaarde en dus stijgt AIQ.

Structuur-en conjunctuurbeleid