Samenvatting sociale psychologie hoofdstuk 1 t/m 13
Hoofdstuk 1
Wat is sociale psychologie? De wetenschap die bestudeert hoe de (echte of denkbeeldige)
aanwezigheid van anderen de gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen beïnvloedt.
Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen sociale psychologie en disciplines zoals
persoonlijkheidspsychologie, filosofie, economie, sociologie, politicologie en
evolutionaire psychologie?
Evolutionaire psychologie, Persoonlijkheidspsychologie Sociale psychologie Sociologie
biologie, neurowetenschap
Studies van natuurlijke De studie van de kenmerken die De studie naar zowel de De studie naar
selectieprocessen, genen, maken dat individuen uniek zijn en universele als de algemene wetten
hormonen of psychologische van elkaar verschillen cultuurbepaalde invloed en theorieën
processen in de hersenen. van de sociale over groepen en
omgeving op de samenlevingen,
gevoelens, gedachten in plaats van
en gedragingen van de individuen.
mensen.
Onze sociale omgeving bepaalt vaak het gedrag van mensen, terwijl zij deze invloed vaak
overschatten.
◼ Voor welke onderzoeken/ onderwerpen heeft een sociaal psycholoog belangstelling?
Bijvoorbeeld sociale invloed, attitudes en overtuigingen, interpersoonlijke relaties,
groepsdynamiek, sociale cognitie, Pro sociaal gedrag en altruïsme, agressie en geweld,
sociale identiteit en groepslidmaatschap, emoties in sociale contexten.
◼ Welke 2 fundamentele menselijke behoeften zijn er volgens de sociale psychologie?
Verbondenheid en zelfwaardering
Basismotieven van gedachten en gedrag:
1. Zelfverheffingsmotief = de behoefte om ons goed te voelen over onszelf
2. Accuraatheidsmotief = de behoefte om de wereld om ons heen accuraat waar te nemen.
,Hoofdstuk 2
Hindsight bias = neiging van mensen om hun vermogen om iets te voorspellen te
overschatten nadat de uitkomst bekend is.
Wat is een voorbeeld van hindsight bias?
Na een relatiebreuk: ‘’Ik wist wel dat hun binnenkort uit elkaar zouden gaan.’’
In marketing: Product gekocht en vervolgens bevalt dit, en zeg je ‘’Ik wist wel dat dit het
beste merk was om dit product van aan te schaffen’’.
Gezond verstand/volkswijsheid (common sense)
2
, Hoofdstuk 3: Sociale cognitie, hoe we denken over de wereld?
Sociale cognitie = Hoe mensen denken over zichzelf en de sociale wereld: het gebruiken,
herinneren, interpreteren en selecteren van sociale informatie om oordelen te vormen of
beslissingen te nemen.
Automatisch denken = Denken dat onbewust, onopzettelijk en zonder inspanning
plaatsvindt.
Wat zijn voordelen ervan? Automatisch denken helpt ons beslissingen te nemen zonder dat
we dit bewust van plan zijn, samen met beoordelingsheuristieken. Ook helpt het ons zodat we
in nieuwe situaties niet alles bewust hoeven te analyseren, het gebruikt onze kennis die we in
het verleden hebben opgedaan.
◼ Waar moet een gedachte aan voldoen om als primer te kunnen fungeren?
Toegankelijk: De gedachte moet toegankelijk zijn in het geheugen. Dit betekent dat de
gedachte gemakkelijk naar de oppervlakte moet komen en snel opgeroepen moet kunnen
worden wanneer nodig.
Toepasselijk: De gedachte moet relevant en toepasselijk zijn voor de situatie of context
waarin deze wordt opgeroepen. Dit betekent dat de gedachte verband moet houden met de
taak of het onderwerp dat op dat moment aan de orde is.
◼ Welke priming onderzoeken ken je? Experiment van Higgings
Voorbeeld priming: Als je net het woord "yellow" hebt gezien, herken je sneller het woord
"banana" in een volgende test. Dit komt doordat "yellow" je brein heeft voorbereid om aan
dingen te denken die geel zijn.
Soorten automatisch denken (heuristieken): Deze beïnvloeden verwachtingen en het
uitkomen van deze verwachtingen:
- Selffulfilling prophecy = Een schema/verwachting ten aanzien van iemand beïnvloedt
dan ons gedrag tegenover diegene, waardoor die zich overeenkomstig van onze
verwachtingen gaat gedragen.
Welke onderzoeken naar selffulfilling prophecy ken je?
Onderzoeken van Rosenthal en Jacobson, zij onderzochten dit op een basisschool. De
leerlingen van wie de leraren daadwerkelijk hoge verwachtingen hadden, verbeterden
zichzelf inderdaad sterker dan de andere leerlingen.
- Geef een aantal concrete voorbeelden van selffulfilling prophecy.
Stel je voor dat een leraar gelooft dat een student onhandelbaar is. Deze overtuiging kan
ervoor zorgen dat de leraar de student anders behandelt, zoals het vermijden van interactie of
het geven van minder kansen. Als reactie hierop kan de student zich gedragen op een manier
die overeenkomt met het label "onhandelbaar", waardoor de voorspelling van de leraar wordt
bevestigd.
Een manager die gelooft dat zijn team lui is, kan minder verantwoordelijkheden delegeren of
minder kansen bieden voor groei. Als gevolg hiervan kunnen de teamleden daadwerkelijk
3
Hoofdstuk 1
Wat is sociale psychologie? De wetenschap die bestudeert hoe de (echte of denkbeeldige)
aanwezigheid van anderen de gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen beïnvloedt.
Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen sociale psychologie en disciplines zoals
persoonlijkheidspsychologie, filosofie, economie, sociologie, politicologie en
evolutionaire psychologie?
Evolutionaire psychologie, Persoonlijkheidspsychologie Sociale psychologie Sociologie
biologie, neurowetenschap
Studies van natuurlijke De studie van de kenmerken die De studie naar zowel de De studie naar
selectieprocessen, genen, maken dat individuen uniek zijn en universele als de algemene wetten
hormonen of psychologische van elkaar verschillen cultuurbepaalde invloed en theorieën
processen in de hersenen. van de sociale over groepen en
omgeving op de samenlevingen,
gevoelens, gedachten in plaats van
en gedragingen van de individuen.
mensen.
Onze sociale omgeving bepaalt vaak het gedrag van mensen, terwijl zij deze invloed vaak
overschatten.
◼ Voor welke onderzoeken/ onderwerpen heeft een sociaal psycholoog belangstelling?
Bijvoorbeeld sociale invloed, attitudes en overtuigingen, interpersoonlijke relaties,
groepsdynamiek, sociale cognitie, Pro sociaal gedrag en altruïsme, agressie en geweld,
sociale identiteit en groepslidmaatschap, emoties in sociale contexten.
◼ Welke 2 fundamentele menselijke behoeften zijn er volgens de sociale psychologie?
Verbondenheid en zelfwaardering
Basismotieven van gedachten en gedrag:
1. Zelfverheffingsmotief = de behoefte om ons goed te voelen over onszelf
2. Accuraatheidsmotief = de behoefte om de wereld om ons heen accuraat waar te nemen.
,Hoofdstuk 2
Hindsight bias = neiging van mensen om hun vermogen om iets te voorspellen te
overschatten nadat de uitkomst bekend is.
Wat is een voorbeeld van hindsight bias?
Na een relatiebreuk: ‘’Ik wist wel dat hun binnenkort uit elkaar zouden gaan.’’
In marketing: Product gekocht en vervolgens bevalt dit, en zeg je ‘’Ik wist wel dat dit het
beste merk was om dit product van aan te schaffen’’.
Gezond verstand/volkswijsheid (common sense)
2
, Hoofdstuk 3: Sociale cognitie, hoe we denken over de wereld?
Sociale cognitie = Hoe mensen denken over zichzelf en de sociale wereld: het gebruiken,
herinneren, interpreteren en selecteren van sociale informatie om oordelen te vormen of
beslissingen te nemen.
Automatisch denken = Denken dat onbewust, onopzettelijk en zonder inspanning
plaatsvindt.
Wat zijn voordelen ervan? Automatisch denken helpt ons beslissingen te nemen zonder dat
we dit bewust van plan zijn, samen met beoordelingsheuristieken. Ook helpt het ons zodat we
in nieuwe situaties niet alles bewust hoeven te analyseren, het gebruikt onze kennis die we in
het verleden hebben opgedaan.
◼ Waar moet een gedachte aan voldoen om als primer te kunnen fungeren?
Toegankelijk: De gedachte moet toegankelijk zijn in het geheugen. Dit betekent dat de
gedachte gemakkelijk naar de oppervlakte moet komen en snel opgeroepen moet kunnen
worden wanneer nodig.
Toepasselijk: De gedachte moet relevant en toepasselijk zijn voor de situatie of context
waarin deze wordt opgeroepen. Dit betekent dat de gedachte verband moet houden met de
taak of het onderwerp dat op dat moment aan de orde is.
◼ Welke priming onderzoeken ken je? Experiment van Higgings
Voorbeeld priming: Als je net het woord "yellow" hebt gezien, herken je sneller het woord
"banana" in een volgende test. Dit komt doordat "yellow" je brein heeft voorbereid om aan
dingen te denken die geel zijn.
Soorten automatisch denken (heuristieken): Deze beïnvloeden verwachtingen en het
uitkomen van deze verwachtingen:
- Selffulfilling prophecy = Een schema/verwachting ten aanzien van iemand beïnvloedt
dan ons gedrag tegenover diegene, waardoor die zich overeenkomstig van onze
verwachtingen gaat gedragen.
Welke onderzoeken naar selffulfilling prophecy ken je?
Onderzoeken van Rosenthal en Jacobson, zij onderzochten dit op een basisschool. De
leerlingen van wie de leraren daadwerkelijk hoge verwachtingen hadden, verbeterden
zichzelf inderdaad sterker dan de andere leerlingen.
- Geef een aantal concrete voorbeelden van selffulfilling prophecy.
Stel je voor dat een leraar gelooft dat een student onhandelbaar is. Deze overtuiging kan
ervoor zorgen dat de leraar de student anders behandelt, zoals het vermijden van interactie of
het geven van minder kansen. Als reactie hierop kan de student zich gedragen op een manier
die overeenkomt met het label "onhandelbaar", waardoor de voorspelling van de leraar wordt
bevestigd.
Een manager die gelooft dat zijn team lui is, kan minder verantwoordelijkheden delegeren of
minder kansen bieden voor groei. Als gevolg hiervan kunnen de teamleden daadwerkelijk
3
