Bloktoets blok 2
Hoorcollege 1 geschiedenis leven op aarde
De student kan:
in stappen beschrijven hoe gedacht wordt dat de eerste cellen zijn ontstaan en toelichten
welk effect(en) 1 van de gebeurtenissen hadden op het leven op aarde (cambrian explosie,
kolonisatie van land, platentektoniek, adaptieve radiatie, massa-uitsterving). (kennis &
begripsniveau)
H21.1, H21.2, H25, H32.2, H34 (kleine stukjes)
4 fases hoe leven is ontstaan
1. Synthese kleine organische moleculen b.v. a.z.
Organische moleculen via meteorieten. Gevormd uit simpele moleculen. Energie van
licht en UV. Oceaan beidde mogelijk een oplossing.
2. Samengaan van deze moleculen tot macromoleculen b.v. eiwit
aminozuren of RNA nucleotiden op zand, klei en steen kan leiden tot polymeren
3. Verpakken van deze moleculen in protocells (chemisch andere samenstelling dan
omgeving)
energie verbruiken (metabolisme), anders geen leven mogelijk
DNA deze heeft het metabolisme nodig (bouwblokken)
Mogelijk zijn deze condities geschept door vesicles (met vocht gevulde
blaasjes omgeven door membraanachtige structuur)
Onderzoeken tonen aan dat vesicles spontaan gevormd kunnen worden
4. Zelf replicerende moleculen die erfelijkheid mogelijk maakte
Eerst RNA toen nam DNA de rol over
Oorsprong cellulair leven
– RNA kan kleine moleculen binden
– RNA repliceerde wellicht zichzelf
DNA-RNA-eiwit systeem evolueerde uit RNA-wereld
(Fosfo)lipiden omsloten replicatiesysteem (DNA-RNA-eiwit) en zorgden
voor vrij leven. Via hydrofiele staart
Leven op aarde
1e bewijs stromatolieten (gesteente/prokaryoten/bacteriën)
Prokaryoten zorgden voor 1e leven op aarde.
Zuurstof op aarde
Via fotosynthese. Voorouder cyanobacterie. Eerst in water toen atmosfeer
, Endosymbiose
De celkern zou
ontstaan zijn uit het
ringvormige DNA-
molecuul doordat
het zich op een
bepaalde plaats aan
het celmembraan
had gehecht. Het kernmembraan is te
beschouwen als een ingestulpt celmembraan. Ook het endoplasmatisch reticulum zou
door instulping van het celmembraan zijn ontstaan.
De aerobe bacteriën, waarschijnlijk de proteobacteria die verwant zijn aan
de rickettsia, zijn geëvolueerd tot mitochondriën.
De in de cel opgenomen cyanobacteriën (fotoautotrofe prokaryoten) zouden zich tot
chloroplasten hebben ontwikkeld.
Toen kwamen er eukaryoten. Vervolgens meercellige. Grotere en meer diversen meercellige
575 miljoen jaar terug door de ijstijd.
Cambrian explosie
Tussen 542 en 488 miljoen jaar geleden. Stijging van diersoorten.
• Fossielen van dieren van 535-525 miljoen jaar
• Fossielen van sponzen, zee anemonen enz. van langer geleden zijn terug gevonden
• Mogelijk bestonden ze dus eerder maar er zijn geen fossielen van (gevonden)
• Voorafgaand hadden dieren zacht lichaam en waren waarschijnlijk grazers, geen
jagers tijdens cambrian explosie veranderde dit
Kolonisatie
Paleozoic periode: biodiversiteit bleef toenemen. Gewervelde vissen top predator.
• Geleedpotige (450 miljoen jaar terug) begonnen zich te adapteren aan terrestrische
habitats, planten ‘kwamen’ ook aan land.
• Gewervelde maakte transitie naar land 365 milj. Jaar terug
Mesozoic Era 252-66 milj. Jaar terug:
Verspreiding in nieuwe habitats, vorming koraal rif nieuw habitat andere dieren, ontstaan nieuw habitat andere dieren, ontstaan
vliegvermogen (vleugels), dinosaurussen, kleine zoogdieren, planten met bloemen.
Cenozoic Era heden-66 milj. Jaar terug:
Hoorcollege 1 geschiedenis leven op aarde
De student kan:
in stappen beschrijven hoe gedacht wordt dat de eerste cellen zijn ontstaan en toelichten
welk effect(en) 1 van de gebeurtenissen hadden op het leven op aarde (cambrian explosie,
kolonisatie van land, platentektoniek, adaptieve radiatie, massa-uitsterving). (kennis &
begripsniveau)
H21.1, H21.2, H25, H32.2, H34 (kleine stukjes)
4 fases hoe leven is ontstaan
1. Synthese kleine organische moleculen b.v. a.z.
Organische moleculen via meteorieten. Gevormd uit simpele moleculen. Energie van
licht en UV. Oceaan beidde mogelijk een oplossing.
2. Samengaan van deze moleculen tot macromoleculen b.v. eiwit
aminozuren of RNA nucleotiden op zand, klei en steen kan leiden tot polymeren
3. Verpakken van deze moleculen in protocells (chemisch andere samenstelling dan
omgeving)
energie verbruiken (metabolisme), anders geen leven mogelijk
DNA deze heeft het metabolisme nodig (bouwblokken)
Mogelijk zijn deze condities geschept door vesicles (met vocht gevulde
blaasjes omgeven door membraanachtige structuur)
Onderzoeken tonen aan dat vesicles spontaan gevormd kunnen worden
4. Zelf replicerende moleculen die erfelijkheid mogelijk maakte
Eerst RNA toen nam DNA de rol over
Oorsprong cellulair leven
– RNA kan kleine moleculen binden
– RNA repliceerde wellicht zichzelf
DNA-RNA-eiwit systeem evolueerde uit RNA-wereld
(Fosfo)lipiden omsloten replicatiesysteem (DNA-RNA-eiwit) en zorgden
voor vrij leven. Via hydrofiele staart
Leven op aarde
1e bewijs stromatolieten (gesteente/prokaryoten/bacteriën)
Prokaryoten zorgden voor 1e leven op aarde.
Zuurstof op aarde
Via fotosynthese. Voorouder cyanobacterie. Eerst in water toen atmosfeer
, Endosymbiose
De celkern zou
ontstaan zijn uit het
ringvormige DNA-
molecuul doordat
het zich op een
bepaalde plaats aan
het celmembraan
had gehecht. Het kernmembraan is te
beschouwen als een ingestulpt celmembraan. Ook het endoplasmatisch reticulum zou
door instulping van het celmembraan zijn ontstaan.
De aerobe bacteriën, waarschijnlijk de proteobacteria die verwant zijn aan
de rickettsia, zijn geëvolueerd tot mitochondriën.
De in de cel opgenomen cyanobacteriën (fotoautotrofe prokaryoten) zouden zich tot
chloroplasten hebben ontwikkeld.
Toen kwamen er eukaryoten. Vervolgens meercellige. Grotere en meer diversen meercellige
575 miljoen jaar terug door de ijstijd.
Cambrian explosie
Tussen 542 en 488 miljoen jaar geleden. Stijging van diersoorten.
• Fossielen van dieren van 535-525 miljoen jaar
• Fossielen van sponzen, zee anemonen enz. van langer geleden zijn terug gevonden
• Mogelijk bestonden ze dus eerder maar er zijn geen fossielen van (gevonden)
• Voorafgaand hadden dieren zacht lichaam en waren waarschijnlijk grazers, geen
jagers tijdens cambrian explosie veranderde dit
Kolonisatie
Paleozoic periode: biodiversiteit bleef toenemen. Gewervelde vissen top predator.
• Geleedpotige (450 miljoen jaar terug) begonnen zich te adapteren aan terrestrische
habitats, planten ‘kwamen’ ook aan land.
• Gewervelde maakte transitie naar land 365 milj. Jaar terug
Mesozoic Era 252-66 milj. Jaar terug:
Verspreiding in nieuwe habitats, vorming koraal rif nieuw habitat andere dieren, ontstaan nieuw habitat andere dieren, ontstaan
vliegvermogen (vleugels), dinosaurussen, kleine zoogdieren, planten met bloemen.
Cenozoic Era heden-66 milj. Jaar terug:
