Samenvatting wondzorg
Anatomie van de huid
• Het grootste orgaan
• Bestaat uit 3 lagen; de epidermis (opperhuid),
de dermis (lederhuid) en het subcutis
(onderhuids vetweefsel). In de dermis bevinden
de bloedvaten, zweetklieren en haarzakjes
zich. Rondom het haarzakje zit een laagje
epitheel (nieuwe huidcellen) die vrijkomen bij
het ontstaan van een wond.
• Functies van de huid
- Beschermen tegen invloeden van buitenaf
- Warmte reguleren (uitzetten/samenknijpen
vaten)
- Uitscheiding (zweten/talg)
- Omzetten vitamine D
- Sensorische functie → het voelen van tast, warmte/kou, druk en pijn. Wanneer
sensorische functie is verstoord is er een hoger risico op een wond
Fasen van de wondgenezing
Wondgenezing bestaat uit 4 fasen:
• Stollingsfase → korst wordt gemaakt
• Ontstekingsfase → lichaam maakt de wond schoon, klassieke ontstekingsverschijnselen zijn
te zien. Pas actie als deze verschijnselen langer dan 7dagen aanwezig zijn.
• Regeneratiefase → aanmaken van nieuw weefsel
• Remodelleringsfase → litteken wordt gemaakt
Beïnvloedende factoren
• Voeding → proteïne verrijkt (dierlijke producten, Skyr, Bouwsteentjes, bijvoeding)
• Medicatie → antistolling, bloedverdunners, NSAID’s, prednison, cytostatica
• Onderliggend lijden → diabetes, vaatlijden etc.
• Leeftijd
• Pijn → geeft stress en stress zorgt voor het dichtknijpen van de vaten
• Roken → geeft stress en stress zorgt voor het dichtknijpen van de vaten. Elke sigaret
vertraagd de wondgenezing met 1.5 uur
• Necrose/infectie in de wond
• Oedeem rondom de wond → vaatjes worden dichtgedrukt
• Psycho sociale omstandigheden → ziekte inzicht, eigen hygiëne, omgevingshygiëne,
therapietrouw etc.
Soorten wonden
• Chirurgische wonden (acute wond)
• Traumatische wonden( acute wond)
• Decubitus (complexe wond)
• Ulcus cruris (complexe wond)
• Diabetische voet (complexe wond)
• Oncologische wonden/ulcera (complexe wond)
• Incontinentie geassocieerde dermatitis (complexe wond)
Chirurgische wonden
• Steriele wond gemaakt door chirurg om te kunnen opereren
• Kunnen gesloten en open zijn. Gesloten chirurgische wond is gehecht, open chirurgische
wond is ontstaan tijdens/na operatie die te groot, diep of vuil is om te hechten.
• Observeren/rapporteren:
- Soort operatie
- Gehecht? → gehechte wonden hoeven niet verbonden te worden!
- Infectieverschijnselen → vocht productie bij hechtingen kunnen wijzen op infectie
, Traumatische wonden
• Wonden die ontstaan door wrijving of door scherp of stomp trauma
- Snijwonden (scherp trauma)
- Scheurwonden (stomp trauma)
- Schaafwonden (schuren van de huid)
- Prikwonden (trauma door puntig voorwerp)
- Bijtwonden (door beet van mens of dier)
- Brandwonden (door verbranding, bevriezing, elektriciteit of chemicaliën)
- Skintears (separatie epidermis en dermis)
Skintears (lapwonden)
• Komt vaak voor bij ouderen op handen, armen en benen → dunnere huid met minder
collageen
• Observeren/rapporteren
- Hoe en wanneer ontstaan
- Huidflap teruggelegd? Bevorderd genezingsproces!
- Behandeld volgens skintearprotocol (terug te vinden in axxerion)
Decubitus
• Wonden die ontstaan door druk in combinatie met schuifkrachten in de buurt van
botuitsteeksels of door medisch apparatuur zoals zuurstofbrillen of door protheses
• Vier categorieën, sinds 2014 2 nieuwe categorieën in Amerika. Deze zijn in 2018 in Europa
geïntroduceerd en worden vertaald in de nieuwe richtlijn
• Observeren/rapporteren
- Welke categorie je denkt dat het is
- Vochtigheid van de huid (zweten/incontinentie)
- Gevoelsstoornis aanwezig (hoge/lage dwarslaesie, halfzijdige verlamming)
- Mobiliteit
- Preventieve maatregelen getroffen?
Categorie 1 Niet wegdrukbare roodheid bij een intacte huid
Categorie 2 Verlies van een deel van de huidlaag of een blaar
Anatomie van de huid
• Het grootste orgaan
• Bestaat uit 3 lagen; de epidermis (opperhuid),
de dermis (lederhuid) en het subcutis
(onderhuids vetweefsel). In de dermis bevinden
de bloedvaten, zweetklieren en haarzakjes
zich. Rondom het haarzakje zit een laagje
epitheel (nieuwe huidcellen) die vrijkomen bij
het ontstaan van een wond.
• Functies van de huid
- Beschermen tegen invloeden van buitenaf
- Warmte reguleren (uitzetten/samenknijpen
vaten)
- Uitscheiding (zweten/talg)
- Omzetten vitamine D
- Sensorische functie → het voelen van tast, warmte/kou, druk en pijn. Wanneer
sensorische functie is verstoord is er een hoger risico op een wond
Fasen van de wondgenezing
Wondgenezing bestaat uit 4 fasen:
• Stollingsfase → korst wordt gemaakt
• Ontstekingsfase → lichaam maakt de wond schoon, klassieke ontstekingsverschijnselen zijn
te zien. Pas actie als deze verschijnselen langer dan 7dagen aanwezig zijn.
• Regeneratiefase → aanmaken van nieuw weefsel
• Remodelleringsfase → litteken wordt gemaakt
Beïnvloedende factoren
• Voeding → proteïne verrijkt (dierlijke producten, Skyr, Bouwsteentjes, bijvoeding)
• Medicatie → antistolling, bloedverdunners, NSAID’s, prednison, cytostatica
• Onderliggend lijden → diabetes, vaatlijden etc.
• Leeftijd
• Pijn → geeft stress en stress zorgt voor het dichtknijpen van de vaten
• Roken → geeft stress en stress zorgt voor het dichtknijpen van de vaten. Elke sigaret
vertraagd de wondgenezing met 1.5 uur
• Necrose/infectie in de wond
• Oedeem rondom de wond → vaatjes worden dichtgedrukt
• Psycho sociale omstandigheden → ziekte inzicht, eigen hygiëne, omgevingshygiëne,
therapietrouw etc.
Soorten wonden
• Chirurgische wonden (acute wond)
• Traumatische wonden( acute wond)
• Decubitus (complexe wond)
• Ulcus cruris (complexe wond)
• Diabetische voet (complexe wond)
• Oncologische wonden/ulcera (complexe wond)
• Incontinentie geassocieerde dermatitis (complexe wond)
Chirurgische wonden
• Steriele wond gemaakt door chirurg om te kunnen opereren
• Kunnen gesloten en open zijn. Gesloten chirurgische wond is gehecht, open chirurgische
wond is ontstaan tijdens/na operatie die te groot, diep of vuil is om te hechten.
• Observeren/rapporteren:
- Soort operatie
- Gehecht? → gehechte wonden hoeven niet verbonden te worden!
- Infectieverschijnselen → vocht productie bij hechtingen kunnen wijzen op infectie
, Traumatische wonden
• Wonden die ontstaan door wrijving of door scherp of stomp trauma
- Snijwonden (scherp trauma)
- Scheurwonden (stomp trauma)
- Schaafwonden (schuren van de huid)
- Prikwonden (trauma door puntig voorwerp)
- Bijtwonden (door beet van mens of dier)
- Brandwonden (door verbranding, bevriezing, elektriciteit of chemicaliën)
- Skintears (separatie epidermis en dermis)
Skintears (lapwonden)
• Komt vaak voor bij ouderen op handen, armen en benen → dunnere huid met minder
collageen
• Observeren/rapporteren
- Hoe en wanneer ontstaan
- Huidflap teruggelegd? Bevorderd genezingsproces!
- Behandeld volgens skintearprotocol (terug te vinden in axxerion)
Decubitus
• Wonden die ontstaan door druk in combinatie met schuifkrachten in de buurt van
botuitsteeksels of door medisch apparatuur zoals zuurstofbrillen of door protheses
• Vier categorieën, sinds 2014 2 nieuwe categorieën in Amerika. Deze zijn in 2018 in Europa
geïntroduceerd en worden vertaald in de nieuwe richtlijn
• Observeren/rapporteren
- Welke categorie je denkt dat het is
- Vochtigheid van de huid (zweten/incontinentie)
- Gevoelsstoornis aanwezig (hoge/lage dwarslaesie, halfzijdige verlamming)
- Mobiliteit
- Preventieve maatregelen getroffen?
Categorie 1 Niet wegdrukbare roodheid bij een intacte huid
Categorie 2 Verlies van een deel van de huidlaag of een blaar
