Samenvatting - Geschiedenis (Memo) - HAVO/VWO 2 - hoofdstuk 5 (paragraaf 5.1 t/m 5.6) - Nationalisme en imperialisme

Geschiedenis (memo) – Havo/VWO 2 – Hoofdstuk 5 (5.1 t/m 5.6) -
de tijd van burgers en stoommachines –
nationalisme en imperialisme

1. Oriëntatie
In 1894 veroverden de britten het rijk van de Indiërs. Dit hoofdstuk gaat over de tijd van burgers
en stoommachines (1800-1900). De periode na 1800 heet ook wel de moderne tijd.


2. Het congres van Wenen
In 1799 (na de Franse Revoluatie) greep Napoleon de macht in Frankrijk en verovert veel landen.
De standenmaatschappij blijft afgeschaft en alle burgers kregen grondrechten. In 1814 werd hij
verbannen naar Elba en in 1815 werd bij bij de Slag bij Waterloo verslagen.

Na alle oorlogen van Napoleon wil men vrede in Europa. Tijdens het Congres van Wenen (sept
1814-juni 1815) worden drie afspraken gemaakt:

1. Enkele landen worden samengevoegd om ze sterker te maken
2. Landen moeten bestuurd worden door koningen (restauratie)
3. De koningen gaan elkaar helpen om revoluties te voorkomen

Dit leek op de situatie vóór de Franse Revolutie.

De Nederlanden na het congres:
 In 1815 worden België, Luxemburg en Nederland samengevoegd tot Het Koninkrijk der
Nederlanden (tegenwicht aan Frankrijk)
 Willem I wordt koning

Nationalisme wordt in deze periode heel belangrijk in Europa. Er ontstonden veel opstanden.

Omdat de verschillen tussen Nederlanders en Belgen (godsdienst, taal en geschiedenis) te groot
waren kwam België in opstand en mislukte de samenvoeging (en dus het Congres van Wenen).

In 1830 wordt België onafhankelijk met een eigen koning: Leopold I

Congres van Wenen Bijeenkomst van een aantal Europese landen in Wenen (1814-
1815), na de overwinning op Napoleon, waar gesproken werd
over de toekomst van Europa
Restauratie Periode in Europa na het Congres van Wenen waarin veel
regeringen/koningen van voor de Franse revolutie terugkeerden
aan het hoofd.e van het bestuur
Nationalisme Grote liefde voor eigen land, volk en cultuur
Belgische Opstand Opstand tegen koning Willem I in 1830, die geleid heeft tot de
onafhankelijkheid van België

Wat moet je weten:
1. Herhaal de begrippen
2. Wanneer kwam Napoleon aan de macht? Wat gebeurde er in 1814 en 1815 met Napoleon?
3. Wat was de aanleiding van het Congres van Wenen en welke drie afspraken werden
gemaakt?
4. Hoe zagen de Nederlanden er uit na het congres (2x)?
5. Waardoor ontstonden er veel opstanden in Europa?
6. Is de samenvoeging van Nederland en België gelukt? Leg uit


Clvs 22-6-19 1

, Geschiedenis (memo) – Havo/VWO 2 – Hoofdstuk 5 (5.1 t/m 5.6) -
de tijd van burgers en stoommachines –
nationalisme en imperialisme

3. Oorzaken van het modern imperialisme
Vanaf 1500 zeilen Europeanen naar andere werelddelen op zoek naar grondstoffen. In Noord-en
Zuid Amerika ontstaan plantages waar slaven werken. In Afrika en Azië ontstaan Europese
handelsposten aan de kust.

Vanaf 1870 willen Europeanen ook het binnenland van Afrika/Azië en beginnen ze zo veel
mogelijk land te veroveren. Ze willen een imperium (rijk), daarom noemen we het modern
imperialisme.

Oorzaken
 Door industrialisatie had Europa een technologische voorsprong. Het veroveren en besturen
van een kolonie werd door uitvindingen gemakkelijker.
 Nationalistische ideeen speelden een rol (hoe machtiger, hoe belangrijker): door vergroting
van het rijk voelden Europese landen zich nog belangrijker
 Europeanen hadden het gevoel vooruit te lopen op de beschaving (door de Verlichting). Ze
zagen het als hun taak andere volken op te voeden.
 Voor de industriele revolutie waren grondstoffen nodig. De nieuwe gebieden leverden
katoen, rubber en olie en waren ook een afzetgebied om producten te verkopen.
 Superioriteitsdenken

Imperium Een overzees (wereld)rijk
Modern imperialisme De periode tussen 1870 en 1900, waarin Europese landen grote
delen van Azië en Afrika veroverden
Afzetgebied Gebied waar je producten kunt verkopen
Superioriteitsdenken Het gevoel dat je meer waard bent dan een ander. Veel
Europeanen dachten in de 19e eeuw dat hun beschaving veel
beter was dan de beschaving van Afrikanen en Aziaten

Wat moet je weten:
7. Herhaal de begrippen
8. Wat ontstonden er vanaf 1500 (2x)?
9. Vanaf welk jaar wilden Europeanen zo veel mogelijk land veroveren en hoe heet dit?
10. Noem een paar oorzaken hiervan en leg uit

Brits-Indië (extra stof)

Brits-Indië Britse kolonie in Zuid-Azië, bestaande uit de huidige landen India,
Pakistan, Bangladesh, Myanmar (voorheen Birma) en Sri Lanka

India voor de Britten
 Een oude samenleving met veel verschillende talen en godsdiensten
 Tussen 1526 en 1858 was een groot deel van India het Mogolrijk onder moslim keizers
 Rond de 18e eeuw begint dit rijk uit elkaar te vallen en Europeanen maken daar gebruik van

Britten in India
Portugal zeilt als eerste om Afrika heen en sticht de eerste kolonie in India rond 1500. Vanaf de
17e eeuw kwamen er ook Britse en Franse kolonies in India.



Clvs 22-6-19 2