Samenvatting Food & Business: Bedrijfseconomie B-Cluster P4 (Bedrijfseconomie in de Praktijk H4tm9)

Bedrijfseconomie B-cluster p4




Dit document bevat:
Bedrijfseconomie in de praktijk
 H4 (zonder 4.6, 4.7 en 4.8)
 H5 Helemaal (5.5.1 t/m 5.5.4 hoeven studenten alleen de theorie te kennen, dus niet de gehele berekening
kunnen uitvoeren.)
 H7 (Geen berekeningen over rentabiliteitswaarde aandeel, voorkeursemissie, claimwaarde aandeel)
 H8 (zonder H8.1 t/m 8.3)
 H9 (zonder H9.3 en 9.4)




1

,H4: Bepaling van een integrale kostprijs
4.1 Inleiding
Paragraaf 4.2:
Doel integrale kostprijs willen kennen
1) Verkoopprijsbepaling
2) Budgettering
3) Voorraadwaardering

Paragraaf 4.3:
4 methoden om indirecte kosten te verdelen over kostendragers (paragraaf 4.4 tm 4.7)
1) Opslagmethode
 Verdeelt indirecte kosten direct over kostendragers mbv opslagbasis
- Opslagbasis bepaald door causale verband indirecte kosten en opslagbasis
- Als van opslagbasis meer verbruikt wordt, stijgen de indirecte kosten
 2 varianten:
- Enkelvoudig met 1 opslag
- Meervoudig met 2+ opslagen
 Voordeel = eenvoud
 Nadeel = onnauwkeurigheid en gebrek aanvullende stuurinformatie
 Levert geen bijdrage aan terugdringen overhead
2) Kostenplaatsmethode
 = productiecentramethode
 Verdeelt indirecte kosten over afdelingen, dan via doorbelasting obv onderlinge leveringen tot enkele
tarieven (bijv bedrag per machine-uur)
 Voordeel = nauwkeuriger dan opslagmethode, meer stuurinformatie
 Nadeel = kan leiden tot schijnnauwkeurigheid, meer registratie nodig
3) Activity-based costing = ABC
4) Time-driven activity-based costing = TD-ABC
3&4 niet leren! (= paragraaf 4.6 tm 4.8)


4.2 Kostprijs en kostendrager
Integrale kostprijs = som van directe en indirecte kosten
 Integraal = totaal
Kostendrager = rekenkundig object waarvan organisatie de kostprijs wil weten (meestal eindproduct of dienst)
 Kan ook afdeling of klant zijn
 Handig om te kijken of afdeling ICT uitbesteedt kan worden (outsourcing) of om te kijke of een klant
winstgevend is
Na definiëren kostendrager:
 Directe kosten berekenen (eenvoudig)
 Indirecte kosten berekenen (moeilijker) = overhead
- Verschillende methoden om indirecte kosten te berekenen (zie ook 4.1 inleiding)
Kostprijzen gebruiken voor:
1) Bepaling verkoopprijs
2) Budgettering
3) Voorraadwaardering



4.3 Kostprijsmethoden
4 methoden om integrale kostprijs te berekenen:
1) Opslagmethode
2

, 2) Kostenplaatsmethode
3) Activity-based costing
4) Time-driven activity-based costing
Uitleg zie volgende paragrafen
Activity-based costing en time-driven activity-based costing niet leren! (= paragraaf 4.6 tm 4.9)


4.4 Opslagmethode
Opslagmethode = directe kosten met opslagpercentage verhogen om tot integrale kostprijs te komen
 Bijv: op materiaalkosten komt een bedrag ter dekking van indirecte kosten
 Veel gebruikt bij kleinere organisaties
 Opslagbasis bestaat uit directe kosten
a) Directe materiaalkosten
b) Directe loonkosten
c) Totale directe kosten




 Opslagmethode veronderstelt verband tussen directe en
indirecte kosten van organisatie
indirecte kosten Figuur 1: Enkelvoudige opslagmethode
 Opslagpercentage= × 100 %
opslagbasis
2 varianten
1) Enkelvoudig
 Indirecte kosten gedeeld door 1 opslagbasis waarvan organisatie denkt dat die het beste de hoogte van de
indirecte kosten verklaart
- Opslagbasis moet meer dan 50% vd indirecte kosten veroorzaken
2) Meervoudig
 = verfijnde opslagmethode
 Totale indirecte kosten verdelen in 2+ categorieën, elke categorie krijgt opslagbasis




 Som categorieën gelijk aan totale indirecte kosten Figuur 2: Meervoudige opslagmethode

Stappenplan opslagmethode
1) Analyseer indirecte kosten van organisatie
 Als (vrijwel) alle indirecte kosten samenhangen met opslagbasis  door na stap 3
 Als deel van indirecte kosten van 1 opslagbasis afhangt  stap 2
3

, 2) Stel vast of kosten zo gegroepeerd kunnen worden dat elke groep een causaal verband vertoont met
opslagbasis
 Bv: sommige indirecte kosten hangen samen met directe lonen, ander deel met totale materiaalkosten
 Als voor (vrijwel) elke categorie een samenhang  meervoudige opslagmethode
 Zo niet, 2 mogelijkheden:
A. Kostprijscalculatiemethode (bijv kostenplaatsmethode)
B. Accepteren dat kostprijs niet/deels betrouwbaar is en door naar stap 3

3) Bepaal opslagtarief
totale indirecte kosten
 Bij enkelvoudige opslagmethode: Opslagtarief =
opslagbasis
indirecte kosten categorie 1
 Bij meervoudige opslagmethode:Opslagtarief =
opslagbasis categorie 1
- Indirecte kosten delen door eigen opslagbasis. Is dus voor iedere opslagcategorie anders
4) Bepaal integrale kostprijs per product
 integrale kostprijs=directe kosten+indirecte kosten
 Directe kosten makkelijk te bepalen’
 Voor de opslag voor de dekking vd indirecte kosten per eindproduct: aantal per eenheid product x
opslagtarief (stap 3)

Voordelen opslagmethode:
 Eenvoudig
 Goedkoop
 Als iets in organisatie veranderd, heeft dat nauwelijks geen/nauwelijks invloed op manier waarop kostprijs
berekend wordt  handig voor minder complexe organisaties
Nadelen opslagmethode:
 Berekende kostprijs niet nauwkeurig genoeg
 Levert geen inzicht in kosten en activiteiten van ondersteunende afdelingen. Andere afdelingen kunnen dus
geen bijdrage leveren aan beheersen/terugdringen van indirecte kosten (gebrek aan aanvullende
stuurinformatie)

Samenvatting opslagmethode
 Verdeelt directe kosten met behulp van opslagbasis over kostendragers
 Keuze opslagbasis bepaald door causaal verband tussen indirecte kosten en opslagbasis
 Eis registratie: gekozen opslagbasis per kostendrager (= meestal eindproduct) moet inzichtelijk zijn
 Voordelen: goedkoop en eenvoudig
 Nadelen: onnauwkeurigheid en gebrek aan aanvullende stuurinformatie


4.5 Kostenplaatsmethode
Kostenplaatsmethode = productiecentramethode. Elke afdeling is een kostenplaats
 Hoofdkostenplaatsen = afdelingen van Productie, Assemblage en Verkoop = operationele afdelingen
- Kosten operationele afdelingen = dragen direct bij aan eindproduct, indirecte kosten
 Zelfstandige kostenplaatsen = ondersteunende afdelingen = HRM, Magazijn, Administratie
- Geen verband met eindproduct, wel met hoofdkostenplaatsen
- Kosten zelfstandige kostenplaatsen toerekenen aan hoofdkostenplaatsen
 Hulpkostenplaatsen = kosten die niet samenvallen met werkelijk bestaande afdeling, zoals huisvesting
- Kosten ervan kunnen wel hoog zijn, dus daarom hulpkostenplaatsen gebruiken

Uitvoering
 Eerstbelaste kosten = indirecte kosten die direct aan kostenplaatsen worden toegewezen
 Eerstbelaste kosten door aan andere kostenplaatsen en uiteindelijk eindproduct
 Doorbelasting kan variëren van eenvoudig tot zeer complex
- Altijd kosten van hulp- en zelfstandige kostenplaatsen doorbelasten aan hoofdkostenplaatsen

4

, - Hoofdkostenplaatsen rekenen door
naar kostendragers dmv tarieven per
uur, % van omzet

Stappenplan kostenplaatsmethode
1) Reken eerstbelaste kosten toe aan
kostenplaats
 Bepaal of afdeling hoofd- of zelfstandige
kostenplaats is
 Bij belangrijke/hoge kosten die niet
vallen onder hoofd- of zelfstandige
kostenplaats  hulpkostenplaats
Figuur 3: Schematische weergave doorbelasting kostenplaatsen (voorbeeld)
gebruiken
 Alle indirecte kosten van organisatie doorrekenen aan kostenplaatsen
2) Bereken kosten van hulp- en zelfstandige kostenplaatsen aan andere hulp-, zelfstandige en
hoofdkostenplaatsen door
 Alle kosten moeten naar hoofdkostenplaats, omdat die rechtstreeks verband heeft met eindproduct
3) Deel kosten van hoofdkostenplaatsen door prestaties van die hoofdkostenplaats
 Bv: machine-uren
 Leidt tot machine-uurtarieven, waarmee indirecte kosten kunnen worden toegerekend aan product




5