Probleem 3
Sociale uitsluiting als economische en culturele ‘boulimia’ – El Hadioui
Sociale uitsluiting en de identificatiepatronen van in Rotterdam studerende jongeren tussen de
15 en 27 jaar.
Naar een diagnose van economische en culturele ‘boulimia’
Theoretische deductie van verschillende typen combinaties van insluiting en uitsluiting
Sociale exclusie is een proces waarbinnen de maatschappelijke structuren zelf die werkzaam
zijn in het uitsluiten van bepaalde individuen en insluiten van alle individuen.
Sociale exclusie vooral binnen stedelijke context:
- Effecten van economische globalisering op lokale omgevingen zichtbaar.
Economisch-materiële dimensie van sociale uitsluiting: Ongelijke kansen,
discriminatie en achterstelling op de arbeidsmarkt.
Economische boulimia Simultane aanwezigheid van een sterke meritocratische attitude en
een relatief sterk gerapporteerde economische ‘strain’ onder in Rotterdam studerende
jongeren.
- Culturele dimensie van sociale uitsluiting
Majority-minority city Meerderheid van de bevolking kan gerekend worden tot
culturele minderheidsgroepen.
Culturele strain bestaat uit twee dimensies:
- Specifieke strain De mogelijk exclusieve dynamiek van het publieke en politieke
discours via de massamedia
- Algemene strain De mate waarin in Rotterdam studerende jongeren percipiëren dat
ze in het algemeen beperkt worden in het beleven van de eigen culturele en
levensbeschouwelijke identiteit.
Juridisch-egalitarisme De mate waarin in Rotterdam studerende jongeren het
fundamentele uitgangspunt van gelijke rechten, van een gelijke behandeling en berechting
door het formele gezag, onderschrijven voor alle burgers, ongeacht de culturele of
levensbeschouwelijke achtergrond.
Culturele boulimia De simultane aanwezigheid van een sterke juridisch-egalitaire attitude
en een relatief hoge mate van gerapporteerde culturele strain onder in Rotterdam studerende
jongeren.
Combinaties van culturele strain
- Beide hoog
- Eén van de dimensies hoog
- Beide laag
Drie exclusievariabelen en twee inclusievariabelen.
Naar een typologie van combinaties van insluiting en uitsluiting
Over het algemeen onder de jongeren: Hoog niveau van universalistische beginselen en laag
niveau van gerapporteerde economische en culturele strain.
Vijf typen van combinaties van insluiting en uitsluiting
Exclusiedimensies: Economische strain, specifiek culturele strain, algemeen culturele strain,
Inclusiedimensies: Meritocratische attitude en juridisch-egalitaire attitude.
Type 1 Hoge mate van algemene culturele strain, lage juridisch-egalitaire attitude op de
culturele as. Minder sterk ontwikkeld idee van gelijke rechten en berechting voor allen
gecombineerd met een relatief sterk ontwikkelde perceptie dat in NL de ruimte om de eigen
identiteit te beleven, wordt beknot.
Type 2 Op alle dimensies gemiddeld. Beide universalistische beginselen hoog, nauwelijks
enige vorm van uitsluiting.
, Type 3 Lijkt op type 2, gemiddelde economische en algemene culturele strain
gecombineerd met bijna maximale aanwezigheid van meritocratische en juridisch-egalitaire
attitudes. Valt op door hoge rapportage van sociale pijn in relatie tot de politieke en publieke
problematisering van de eigen culturele en levensbeschouwelijke identiteit. Maximaal
verankerde attitude van gelijke rechten en berechtiging voor allen. Lichte vorm van culturele
boulimia. Op beide assen aanwezig.
Type 4 Dubbele onderschrijving van de universalistische beginselen en hoge algemene en
specifieke culturele strain. Economische strain net niet boven een sd van het gemiddelde
uitkomt. Dubbele culturele boulimia.
Type 5 Maximale meritocratische en juridische-egalitaire attitude met een hoog niveau
van gerapporteerde ervaren discriminatie op de arbeidsmarkt en een hoog niveau van sociale
pijn (specifieke strain). Gemiddelde algemene culturele strain. Dubbele boulimische
dynamiek met een culturele en een economische laag.
Etnisch-levensbeschouwelijke achtergrond als essentiële determinant van de vijf typen
Type 1 Autochtoon-christelijke identiteit, behoren tot het mannelijk geslacht.
Type 2 Niet-gelovige autochtone jongeren
Type 3 Christelijke en islamitische jongeren
Type 4 Bi-culturele christelijke en islamitische jongeren. Geen autochtoon-christelijke
jongeren.
Type 5 Bi-culturele christelijke en islamitische jongeren. Jongeren met een Surinaamse
achtergrond. En bi-culturele moslimjongeren. Geen autochtoon-christelijke jongeren.
Discussie
De meeste mensen worden enerzijds maatschappelijk effectief ingesloten en anderzijds voelt
een minderheid zich maatschappelijk uitgesloten. De vijf typen representeren patronen van
simultane inclusie en exclusie.
Autochtone niet-gelovige jongeren (Type 2) Maximaal ontwikkelde meritocratische en
juridisch-egalitaire attitude combineren met een lage rapportage van een strain. Rapporteren
nauwelijks exclusie.
Christelijke en islamitische jongeren (Type 3) Grote kans op ontwikkelen van een
perceptie van economische en culturele exclusie.
Autochtoon-christelijke jongeren (Type 1) Minder sterk ontwikkelde juridisch-egalitaire
attitude gecombineerd met een relatief sterke ontwikkelde perceptie dat de eigen identiteit qua
beleving ervan wordt beknot. (Zich niet meer herkennen in hun omgeving). Lichte vorm van
culturele boulimia.
Bi-culturele christelijke jongeren en moslimjongeren Sterke neiging tot een dubbele
culturele boulimia. Heftige culturele exclusie, vooral bij moslims.
Hoofdstuk 8 Ervaren discriminatie en religie
Het gaat hierbij om discriminatie zoals dat door mensen zelf ervaren wordt.
Perceptie van maatschappelijk klimaat tegenover moslims en ervaren discriminatie
Veel wederzijds onbegrip en gevoel dat werelden niet verenigbaar zijn tussen moslims en
niet-moslims. Niet-moslims zijn hebben een negatief beeld over moslims. Moslims vinden dat
het maatschappelijk klimaat t.o.v. hun geloof te wensen overlaat. Slechts een kleine
minderheid van de moslims denkt dat de twee culturen niet samengaan.
Integratieparadox Degene die het best zijn geïntegreerd (hoogopgeleiden) ervaren het
maatschappelijk klimaat het minst positief. Dit geldt t.o.v. het geloof maar ook minder
geaccepteerd worden en de perceptie van discriminatie. Dit geldt vooral voor Marokkanen.
Frequentie van discriminatie
Twee metingen: Persoonlijk ervaren discriminatie en algemeen ervaren discriminatie.
Algemeen voor alle groepen vaker algemeen ervaren discriminatie dan persoonlijk ervaren.
Sociale uitsluiting als economische en culturele ‘boulimia’ – El Hadioui
Sociale uitsluiting en de identificatiepatronen van in Rotterdam studerende jongeren tussen de
15 en 27 jaar.
Naar een diagnose van economische en culturele ‘boulimia’
Theoretische deductie van verschillende typen combinaties van insluiting en uitsluiting
Sociale exclusie is een proces waarbinnen de maatschappelijke structuren zelf die werkzaam
zijn in het uitsluiten van bepaalde individuen en insluiten van alle individuen.
Sociale exclusie vooral binnen stedelijke context:
- Effecten van economische globalisering op lokale omgevingen zichtbaar.
Economisch-materiële dimensie van sociale uitsluiting: Ongelijke kansen,
discriminatie en achterstelling op de arbeidsmarkt.
Economische boulimia Simultane aanwezigheid van een sterke meritocratische attitude en
een relatief sterk gerapporteerde economische ‘strain’ onder in Rotterdam studerende
jongeren.
- Culturele dimensie van sociale uitsluiting
Majority-minority city Meerderheid van de bevolking kan gerekend worden tot
culturele minderheidsgroepen.
Culturele strain bestaat uit twee dimensies:
- Specifieke strain De mogelijk exclusieve dynamiek van het publieke en politieke
discours via de massamedia
- Algemene strain De mate waarin in Rotterdam studerende jongeren percipiëren dat
ze in het algemeen beperkt worden in het beleven van de eigen culturele en
levensbeschouwelijke identiteit.
Juridisch-egalitarisme De mate waarin in Rotterdam studerende jongeren het
fundamentele uitgangspunt van gelijke rechten, van een gelijke behandeling en berechting
door het formele gezag, onderschrijven voor alle burgers, ongeacht de culturele of
levensbeschouwelijke achtergrond.
Culturele boulimia De simultane aanwezigheid van een sterke juridisch-egalitaire attitude
en een relatief hoge mate van gerapporteerde culturele strain onder in Rotterdam studerende
jongeren.
Combinaties van culturele strain
- Beide hoog
- Eén van de dimensies hoog
- Beide laag
Drie exclusievariabelen en twee inclusievariabelen.
Naar een typologie van combinaties van insluiting en uitsluiting
Over het algemeen onder de jongeren: Hoog niveau van universalistische beginselen en laag
niveau van gerapporteerde economische en culturele strain.
Vijf typen van combinaties van insluiting en uitsluiting
Exclusiedimensies: Economische strain, specifiek culturele strain, algemeen culturele strain,
Inclusiedimensies: Meritocratische attitude en juridisch-egalitaire attitude.
Type 1 Hoge mate van algemene culturele strain, lage juridisch-egalitaire attitude op de
culturele as. Minder sterk ontwikkeld idee van gelijke rechten en berechting voor allen
gecombineerd met een relatief sterk ontwikkelde perceptie dat in NL de ruimte om de eigen
identiteit te beleven, wordt beknot.
Type 2 Op alle dimensies gemiddeld. Beide universalistische beginselen hoog, nauwelijks
enige vorm van uitsluiting.
, Type 3 Lijkt op type 2, gemiddelde economische en algemene culturele strain
gecombineerd met bijna maximale aanwezigheid van meritocratische en juridisch-egalitaire
attitudes. Valt op door hoge rapportage van sociale pijn in relatie tot de politieke en publieke
problematisering van de eigen culturele en levensbeschouwelijke identiteit. Maximaal
verankerde attitude van gelijke rechten en berechtiging voor allen. Lichte vorm van culturele
boulimia. Op beide assen aanwezig.
Type 4 Dubbele onderschrijving van de universalistische beginselen en hoge algemene en
specifieke culturele strain. Economische strain net niet boven een sd van het gemiddelde
uitkomt. Dubbele culturele boulimia.
Type 5 Maximale meritocratische en juridische-egalitaire attitude met een hoog niveau
van gerapporteerde ervaren discriminatie op de arbeidsmarkt en een hoog niveau van sociale
pijn (specifieke strain). Gemiddelde algemene culturele strain. Dubbele boulimische
dynamiek met een culturele en een economische laag.
Etnisch-levensbeschouwelijke achtergrond als essentiële determinant van de vijf typen
Type 1 Autochtoon-christelijke identiteit, behoren tot het mannelijk geslacht.
Type 2 Niet-gelovige autochtone jongeren
Type 3 Christelijke en islamitische jongeren
Type 4 Bi-culturele christelijke en islamitische jongeren. Geen autochtoon-christelijke
jongeren.
Type 5 Bi-culturele christelijke en islamitische jongeren. Jongeren met een Surinaamse
achtergrond. En bi-culturele moslimjongeren. Geen autochtoon-christelijke jongeren.
Discussie
De meeste mensen worden enerzijds maatschappelijk effectief ingesloten en anderzijds voelt
een minderheid zich maatschappelijk uitgesloten. De vijf typen representeren patronen van
simultane inclusie en exclusie.
Autochtone niet-gelovige jongeren (Type 2) Maximaal ontwikkelde meritocratische en
juridisch-egalitaire attitude combineren met een lage rapportage van een strain. Rapporteren
nauwelijks exclusie.
Christelijke en islamitische jongeren (Type 3) Grote kans op ontwikkelen van een
perceptie van economische en culturele exclusie.
Autochtoon-christelijke jongeren (Type 1) Minder sterk ontwikkelde juridisch-egalitaire
attitude gecombineerd met een relatief sterke ontwikkelde perceptie dat de eigen identiteit qua
beleving ervan wordt beknot. (Zich niet meer herkennen in hun omgeving). Lichte vorm van
culturele boulimia.
Bi-culturele christelijke jongeren en moslimjongeren Sterke neiging tot een dubbele
culturele boulimia. Heftige culturele exclusie, vooral bij moslims.
Hoofdstuk 8 Ervaren discriminatie en religie
Het gaat hierbij om discriminatie zoals dat door mensen zelf ervaren wordt.
Perceptie van maatschappelijk klimaat tegenover moslims en ervaren discriminatie
Veel wederzijds onbegrip en gevoel dat werelden niet verenigbaar zijn tussen moslims en
niet-moslims. Niet-moslims zijn hebben een negatief beeld over moslims. Moslims vinden dat
het maatschappelijk klimaat t.o.v. hun geloof te wensen overlaat. Slechts een kleine
minderheid van de moslims denkt dat de twee culturen niet samengaan.
Integratieparadox Degene die het best zijn geïntegreerd (hoogopgeleiden) ervaren het
maatschappelijk klimaat het minst positief. Dit geldt t.o.v. het geloof maar ook minder
geaccepteerd worden en de perceptie van discriminatie. Dit geldt vooral voor Marokkanen.
Frequentie van discriminatie
Twee metingen: Persoonlijk ervaren discriminatie en algemeen ervaren discriminatie.
Algemeen voor alle groepen vaker algemeen ervaren discriminatie dan persoonlijk ervaren.
