Samenvatting Gender
College 1
Tegenwoordig: mannen en vrouwen hebben gelijke rechten en kansen. In hoeverre is dat zo?
Het aandeel vrouwen in het hoger onderwijs ligt al jaren boven de 50%
71% van de vrouwen en 81% van de mannen heeft een baan van 1 uur of meer per week.
Bij laagopgeleide vrouwen is dit 37%. Driekwart van de vrouwen werkt in deeltijd. 19% is
hoofdkostwinnen bij stellen.
Vrouwen hebben meer plezier in hun werk dan mannen, maar geven aan minder in
doorstroming naar een hoger niveau geïnteresseerd te zijn. Mannen zijn meer gericht op
presenteren, carrière.
Vrouwen besteden veel meer tijd dan mannen aan zorg en huishouden. Het aandeel van
mannen daarin is de laatste tien jaar niet toegenomen.
Vrouwen maakten in 2015 25% uit van alle leidinggevenden. In de 100 grootste bedrijven
bestaat de top voor 19% uit vrouwen.
Vrouwen verdienen gemiddeld 83% van het niveau van mannen. Rekening houdend met
verschil in werkervaring en opleiding is dit 95% in de non-profit sector en 93% in het
bedrijfsleven.
Het aantal meldingen van huiselijk geweld is de laatste jaren gestegen. Bij het merendeel
was het slachtoffer vrouw. In 55% procent van de gevallen is de dader een naaste
bekende.
Vrouwen worden gemiddeld ruim 83 jaar oud, mannen bijna 80. Wel zijn de laatste jaren
van vrouwen in mindere gezondheid dan mannen; vrouwen hebben vanaf hun geboorte 63
goede jaren te gaan en mannen 65.
De glazen muur: vrouwen komen vaak in sectoren te werken zoals zorg en welzijn en minder in
techniek.
Sekse: biologische verschillen tussen man en vrouw
Gender: maatschappelijke verschillen tussen man en vrouw
Gender is een sociale constructie (door de sociale omgeving gebouwd).
Margaret Mead heeft voor het eerst belangstelling getoond naar de opvoeding van kinderen. Hoe
voeden ouders kinderen op en wat zijn de gevolgen voor de kinderen.
Mannelijk en vrouwelijk gedrag bepaalt voor culturele condities en socialisatie.
Conclusie: menselijk gedrag is maakbaar
Simone de Beauvoir (Franse schrijver): ‘je wordt niet als vrouw geboren, je wordt tot vrouw
gemaakt’.
Ann Oakley (1972) maakte voor het eerst de koppeling tussen gender en sociale ongelijkheid
tussen mannen en vrouwen.
Joke Kool-Smit, doet genderstudies voor Nederland
Wetenschap niet waardevrij, maar mannelijk
RuG hoogleraar emancipatievraagstukken Iteke Weeda
Gendergelijkheid: gelijkstelling en gelijke behandeling van mannen en vrouwen, zelfde rechten en
plichten
Genderongelijkheid: er worden verschillen tussen mannen en vrouwen gemaakt
Genderonrechtvaardigheid: genderongelijkheid leidt tot verschillen in inkomen, macht en kennis.
Sekse-specifieke socialisatie
Waar ontstaan deze verschillen; socialisatieproces
, Primaire socialisatie (algemeen geldend karakter, internalisatie, socialiserende instanties)
Secundaire socialisatie (specifieke waarden en normen, segment samenleving)
Belangrijke anderen (significat others) & gegeneraliseerde anderen (generalized others)
Speelgoed, spelletjes, televisieprogramma’s’
Jongens levendig en actief, meisjes rustig en passief
Ouders, crèche, gendersocialisatie op school en beeldvorming in media.
Experiment met ouders: er worden twee videofragmenten getoond, een fragment toont een
huilend jongetje, het ander fragment een huilend meisje. De ouders moeten zeggen welke emotie
de baby uitdrukt met het huilen. Nagenoeg alle kijkers zijn het er over eens dat het jongetje huilt
omdat hij boos is en het meisje omdat ze angstig is. Achteraf bleek dat de getoonde fragmenten
hetzelfde waren.
College 2
Hoe komt gedrag tot stand?
Structureel functionalisme: de samenleving wordt gezien als een systeem, met vaste rollen. Dit
systeem is erop gericht op voort te bestaan.
Socialisatie gebaseerd op behoeften van de samenleving.
Socialisatie: het sociale proces waardoor individuen in interactie met hun omgeving hun eigen
identiteit ontwikkelen, die de basis vormt voor hun sociale gedrag en participatie in de
samenleving.
Mannen en vrouwen leren rollen. Rollen vullen elkaar aan. Die liggen vast, want die zijn
noodzakelijk voor het systeem, dit systeem wil namelijk niet veranderen. Daarom blijven deze
rollen voortbestaan.
Parsons: rolverdeling is sociale constructie. Ongelijke verdeling m/v blijft onbeantwoord.
Eerste feministische golf past binnen functionalisme: gelijke rechten vrouw (geen zelfbeschikking),
emancipatie vooral gericht op de arbeider.
Symbolisch interactionisme: systeem is niet leidend maar het individu, interactie is leidend.
Samenleving is resultaat van interpreteren en reageren.
Voorspelbaarheid van gedrag dankzij socialisatie. Wel verschillen in betekenis geven.
In de jaren zeventig-negentig werd voor gender verklaart uit nurture, tegenwoordig ook
nature/genetica.
Epigenetia: omgevingspatronen nestelen in het brein (tussen vorm nature-nurture)
Bestseller van John Gray: mannen komen van Mars en vrouwen van Venus
- mannen lossen op, vrouwen praten
- vrouwen kunnen multitasken, mannen niet
- mannen willen succes, vrouwen erbij horen
- vrouwen zijn empathisch, mannen rationeel
Zijn verklaringen sloten aan bij de populaire opvatting ‘het is nu eenmaal zo’.
Dit bewees hij door te verwijzen naar jagen/leiden door de man en verzamelen/verzorgen door de
vrouw in de oertijd
Is het waar wat Gray beweerde, een aantal kanttekeningen:
Bestaan van verschillen gebruikt als verklaring voor het ontstaan ervan.
Finalisme: projectie op het verleden
Meer van hetzelfde maakt nog niet juist
o Niet meer maar de weerlegging zoeken, niet nog een exemplaar zoeken maar juist
de afwijking
o Wetenschapsfilosofie van Karl Popper
College 1
Tegenwoordig: mannen en vrouwen hebben gelijke rechten en kansen. In hoeverre is dat zo?
Het aandeel vrouwen in het hoger onderwijs ligt al jaren boven de 50%
71% van de vrouwen en 81% van de mannen heeft een baan van 1 uur of meer per week.
Bij laagopgeleide vrouwen is dit 37%. Driekwart van de vrouwen werkt in deeltijd. 19% is
hoofdkostwinnen bij stellen.
Vrouwen hebben meer plezier in hun werk dan mannen, maar geven aan minder in
doorstroming naar een hoger niveau geïnteresseerd te zijn. Mannen zijn meer gericht op
presenteren, carrière.
Vrouwen besteden veel meer tijd dan mannen aan zorg en huishouden. Het aandeel van
mannen daarin is de laatste tien jaar niet toegenomen.
Vrouwen maakten in 2015 25% uit van alle leidinggevenden. In de 100 grootste bedrijven
bestaat de top voor 19% uit vrouwen.
Vrouwen verdienen gemiddeld 83% van het niveau van mannen. Rekening houdend met
verschil in werkervaring en opleiding is dit 95% in de non-profit sector en 93% in het
bedrijfsleven.
Het aantal meldingen van huiselijk geweld is de laatste jaren gestegen. Bij het merendeel
was het slachtoffer vrouw. In 55% procent van de gevallen is de dader een naaste
bekende.
Vrouwen worden gemiddeld ruim 83 jaar oud, mannen bijna 80. Wel zijn de laatste jaren
van vrouwen in mindere gezondheid dan mannen; vrouwen hebben vanaf hun geboorte 63
goede jaren te gaan en mannen 65.
De glazen muur: vrouwen komen vaak in sectoren te werken zoals zorg en welzijn en minder in
techniek.
Sekse: biologische verschillen tussen man en vrouw
Gender: maatschappelijke verschillen tussen man en vrouw
Gender is een sociale constructie (door de sociale omgeving gebouwd).
Margaret Mead heeft voor het eerst belangstelling getoond naar de opvoeding van kinderen. Hoe
voeden ouders kinderen op en wat zijn de gevolgen voor de kinderen.
Mannelijk en vrouwelijk gedrag bepaalt voor culturele condities en socialisatie.
Conclusie: menselijk gedrag is maakbaar
Simone de Beauvoir (Franse schrijver): ‘je wordt niet als vrouw geboren, je wordt tot vrouw
gemaakt’.
Ann Oakley (1972) maakte voor het eerst de koppeling tussen gender en sociale ongelijkheid
tussen mannen en vrouwen.
Joke Kool-Smit, doet genderstudies voor Nederland
Wetenschap niet waardevrij, maar mannelijk
RuG hoogleraar emancipatievraagstukken Iteke Weeda
Gendergelijkheid: gelijkstelling en gelijke behandeling van mannen en vrouwen, zelfde rechten en
plichten
Genderongelijkheid: er worden verschillen tussen mannen en vrouwen gemaakt
Genderonrechtvaardigheid: genderongelijkheid leidt tot verschillen in inkomen, macht en kennis.
Sekse-specifieke socialisatie
Waar ontstaan deze verschillen; socialisatieproces
, Primaire socialisatie (algemeen geldend karakter, internalisatie, socialiserende instanties)
Secundaire socialisatie (specifieke waarden en normen, segment samenleving)
Belangrijke anderen (significat others) & gegeneraliseerde anderen (generalized others)
Speelgoed, spelletjes, televisieprogramma’s’
Jongens levendig en actief, meisjes rustig en passief
Ouders, crèche, gendersocialisatie op school en beeldvorming in media.
Experiment met ouders: er worden twee videofragmenten getoond, een fragment toont een
huilend jongetje, het ander fragment een huilend meisje. De ouders moeten zeggen welke emotie
de baby uitdrukt met het huilen. Nagenoeg alle kijkers zijn het er over eens dat het jongetje huilt
omdat hij boos is en het meisje omdat ze angstig is. Achteraf bleek dat de getoonde fragmenten
hetzelfde waren.
College 2
Hoe komt gedrag tot stand?
Structureel functionalisme: de samenleving wordt gezien als een systeem, met vaste rollen. Dit
systeem is erop gericht op voort te bestaan.
Socialisatie gebaseerd op behoeften van de samenleving.
Socialisatie: het sociale proces waardoor individuen in interactie met hun omgeving hun eigen
identiteit ontwikkelen, die de basis vormt voor hun sociale gedrag en participatie in de
samenleving.
Mannen en vrouwen leren rollen. Rollen vullen elkaar aan. Die liggen vast, want die zijn
noodzakelijk voor het systeem, dit systeem wil namelijk niet veranderen. Daarom blijven deze
rollen voortbestaan.
Parsons: rolverdeling is sociale constructie. Ongelijke verdeling m/v blijft onbeantwoord.
Eerste feministische golf past binnen functionalisme: gelijke rechten vrouw (geen zelfbeschikking),
emancipatie vooral gericht op de arbeider.
Symbolisch interactionisme: systeem is niet leidend maar het individu, interactie is leidend.
Samenleving is resultaat van interpreteren en reageren.
Voorspelbaarheid van gedrag dankzij socialisatie. Wel verschillen in betekenis geven.
In de jaren zeventig-negentig werd voor gender verklaart uit nurture, tegenwoordig ook
nature/genetica.
Epigenetia: omgevingspatronen nestelen in het brein (tussen vorm nature-nurture)
Bestseller van John Gray: mannen komen van Mars en vrouwen van Venus
- mannen lossen op, vrouwen praten
- vrouwen kunnen multitasken, mannen niet
- mannen willen succes, vrouwen erbij horen
- vrouwen zijn empathisch, mannen rationeel
Zijn verklaringen sloten aan bij de populaire opvatting ‘het is nu eenmaal zo’.
Dit bewees hij door te verwijzen naar jagen/leiden door de man en verzamelen/verzorgen door de
vrouw in de oertijd
Is het waar wat Gray beweerde, een aantal kanttekeningen:
Bestaan van verschillen gebruikt als verklaring voor het ontstaan ervan.
Finalisme: projectie op het verleden
Meer van hetzelfde maakt nog niet juist
o Niet meer maar de weerlegging zoeken, niet nog een exemplaar zoeken maar juist
de afwijking
o Wetenschapsfilosofie van Karl Popper
