ORGANISATIEONTWIKKELING
Opdracht:
• 1 organisatie voorstellen via een poster, mondelinge toelichting → in je groepje van 6
• 3 verbeterpunten aanbrengen
• 4 punten posterpresentatie
• 16 punten examen
Fundamenten van een organisatie - Identiteit:
• Missie: Beschrijft het doel en de bestaansreden van de organisatie, wat zij wil bereiken en voor wie.
• Visie: Geeft een beeld van de gewenste toekomstige situatie die de organisatie nastreeft, gebaseerd
op haar missie.
• Kernwaarden: Fundamentele overtuigingen en principes die de cultuur en het gedrag van de organisa-
tie vormen en sturen
1
,HOORCOLLEGE 1:
EVOLUTIE IN DE SOCIALE SECTOR:
➔ Van caritatieve hulpverlening naar professionele hulpverlening
➔ Professionalisering
DUAAL DENKEN:
➔ Profit sector
- Economische logica , klemtoon op beurzen en winst uitkeren
➔ Sociale / publieke sector+
- Sociale logica, geen winst maar zorg en solidariteit, geen winst maar wel dienstverlening
NIEUWE TENDENSEN IN DE SOCIALE SECTOR:
Vermarkting = de client krijgt een budget van Commercialisering/ privatisering = er ontstaan
de overheid en koopt zorg in. Zo ontstaat een private voorzieningen opgericht door ouders
markt van vraag en aanbod waarin de maar ook door onafhankelijke diensten die
zorgaanbieders zijn prijs zelf kan bepalen. werken met zorgkoppels zoals VILLAVIP
Gevolg → concurrentie
NIET DUAAL DENKEN ZOALS BEDRIJVEN…..
• Dienen ze een goed product aan te bieden
• Dienen ze kostenbewuster te zijn
• Moeten ze ook meer omgaan met financiële en personele middelen
• Mogen ze winst maken maar moeten ze deze wel weer investeren in dienstverlening.
• Moeten ze net zoals ondernemingen aandacht besteden aan de belangen van alle
stakeholders ( = belanghebbenden = client, netwerk, buurt, personeel, organisaties
en diensten)
Besluit → ecologisch – sociaal – ethisch combineren net zoals bedrijven!
Inzicht verwerven in thema’s zoals:
• Organisatiestructuur en organisatiecultuur
• Strategisch management
• Kwaliteitsontwikkeling
• Veranderingsmanagement
• HR en leiderschap
2
,LEERPAD 1 : OMGEVING EN ORGANISATIE: ANALYSE
HOOFDSTUK 1 : DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET FUNDAMENT
1. Je kan de kenmerken van een organisatie beschrijven.
2. Je kan de kenmerken van een missie beschrijven.
3. Je kan de kenmerken van een visie beschrijven.
4. Je kan het verschil tussen een missie en een visie benoemen.
5. Je kan de kernwaarden van een organisatie beschrijven.
WAT ZIJN ORGANISATIES?
Betekenis volgens DAFT : Het woord organisatie is afgeleid van het Griekse “ organon”, wat hulpmiddel
betekent. De organisatie is dus een hulpmiddel om een doel te bereiken. Organisaties gaan over het
samenwerken aan een gemeenschappelijk doel.
Organisatie = een hulpmiddel om een doel te bereiken
KENMERKEN VAN EEN ORGANISATIE
• Functioneel
• Regelen het sociale leven en dagelijkse gedrag van individuen
Soorten organisaties → Ziekenhuis, Kind & Gezin, opvoedingswinkel, kinderopvang, school.
Doel organisaties → Verschillende organisaties hebben als doel om kinderen mee op te voeden, te
ondersteunen zodat ze later kunnen deelnemen aan de samenleving
Voor wat spelen organisaties een belangrijke rol? → voor het verrichten van arbeid, opdoen van kennis,
beschermen gezondheid, sporten,….
Missie gedreven organisaties= In een organisatie komen en werken mensen samen aan één zelfde doel of ze
delen dezelfde missie. We spreken over missie gedreven organisaties wanneer een organisatie een duidelijk
sociaal doel voor ogen heeft en dus impact wil maken om van de wereld/maatschappij een betere plaats te
maken voor iedereen.
Organisaties zijn: (kenmerken)
1. Menselijke samenwerkingsverbanden
2. Gericht op het realiseren van een duidelijk doel
3. Ontworpen als systemen van bewust gestructureerde en gecoördineerde activiteiten
4. Verbonden met een externe omgeving
SOCIAL PROFIT VERSUS PROFIT ORGANISATIES
De social profit = is een containerbegrip voor tal van organisaties die hoofdzakelijk diensten leveren met een
maatschappelijk nut.
Profit Social/ missie gedreven organisaties
Winstmaximalisatie ten behoeve van de Gemeenschappelijke winst IPV winstmaximalisatie,
bedrijfscontinuïteit, zodat het bedrijf kan blijven ze streven maatschappelijke en sociale doelen na
voortbestaan.
Belangrijke doelstelling : eigen doelen Belangrijke doelstelling: collectieve doelen
Profit = winstmaximalisatie zodat het bedrijf kan blijven voortbestaan
Social profit = geen winstmaximalisatie, maar streven maatschappelijke en sociale doelen na
3
, Mogen VZW activiteiten ontwikkelen of producten verkopen waar ze winst uit kunnen halen?
• Ja, Sinds 1 januari 2020 is de vzw-wetgeving veranderd en mogen vzw’s wel winst maken. MAAR het
is enkel de bedoeling dat mogelijke winst het maatschappelijke doel van de organisatie dient en dus
niet wordt uitgekeerd aan de leden. De winst moet terugvloeien naar het doel en niet de organisatie
of de leden van de organisatie verrijken (geen winstmaximalisatie).
• Van ‘vereniging zonder winstoogmerk’ kan je het nu eigenlijk zien als ‘vereniging zonder winstuitke-
ring’.
ORGANISATIEONTWIKKELING, WAT ?
Deze cursus is opgebouwd aan de hand van 3 belangrijke
basiscomponenten van organisaties:
1. Organisatie en de omgeving → Missie en strategie
2. Organisatie en structuur
3. Organisatie en menselijk kapitaal → Human resource
management
Meer informatie over deze foto is te vinden in handboek pagina
88-89
De organisatie en de omgeving
• Elke organisatie heeft een specifieke bestaansreden die neergeschreven wordt in de missie van de
organisatie. Waarom is die specifieke organisatie nodig in de samenleving.
• Organisatie ontwikkelen een strategie waarin ze nadenken, vastleggen en focussen op wat ze wel en
niet gaan doen.
• Missie gedreven organisaties staan in directe verbinding met de omgeving waarin ze actief zijn. Ze
willen de omgeving zelf beïnvloeden maar ondergaan ook invloed vanuit die omgeving.
De organisatie en structuur
• De organisatie beschikt over een specifieke structuur waarin mensen specifieke taken, rollen en
bevoegdheden krijgen binnen de organisatie (organigram en taakverdeling) om de missie te kunnen
waarmaken.
De organisatie en het menselijk kapitaal
• Binnen de organisatie is het menselijk kapitaal heel belangrijk om impact te kunnen hebben. Om die
missie te kunnen waarmaken moeten mensen opgeleid worden om de functies te kunnen uitvoeren
die in de structuur vastgelegd werden.
• Organisaties zijn dus mensenwerk: worden gedragen door mensen die afhankelijk zijn van elkaar en in
interactie gaan met elkaar om via samenwerking een gemeenschappelijk (of persoonlijk) doel te kun-
nen nastreven en realiseren.
• Binnen de structuur en het menselijk kapitaal is leiderschap onmisbaar.
• Kort samengevat: missie gedreven organisaties hebben een sociaal doel voor ogen en willen een duur-
zame impact hebben op de samenleving of iets betekenen voor de specifieke doelgroep waarvoor ze
werken. Om deze doelen te kunnen halen is een gepaste organisatiestructuur belangrijk waarin de rol-
len, taken en functies vastliggen.
4
Opdracht:
• 1 organisatie voorstellen via een poster, mondelinge toelichting → in je groepje van 6
• 3 verbeterpunten aanbrengen
• 4 punten posterpresentatie
• 16 punten examen
Fundamenten van een organisatie - Identiteit:
• Missie: Beschrijft het doel en de bestaansreden van de organisatie, wat zij wil bereiken en voor wie.
• Visie: Geeft een beeld van de gewenste toekomstige situatie die de organisatie nastreeft, gebaseerd
op haar missie.
• Kernwaarden: Fundamentele overtuigingen en principes die de cultuur en het gedrag van de organisa-
tie vormen en sturen
1
,HOORCOLLEGE 1:
EVOLUTIE IN DE SOCIALE SECTOR:
➔ Van caritatieve hulpverlening naar professionele hulpverlening
➔ Professionalisering
DUAAL DENKEN:
➔ Profit sector
- Economische logica , klemtoon op beurzen en winst uitkeren
➔ Sociale / publieke sector+
- Sociale logica, geen winst maar zorg en solidariteit, geen winst maar wel dienstverlening
NIEUWE TENDENSEN IN DE SOCIALE SECTOR:
Vermarkting = de client krijgt een budget van Commercialisering/ privatisering = er ontstaan
de overheid en koopt zorg in. Zo ontstaat een private voorzieningen opgericht door ouders
markt van vraag en aanbod waarin de maar ook door onafhankelijke diensten die
zorgaanbieders zijn prijs zelf kan bepalen. werken met zorgkoppels zoals VILLAVIP
Gevolg → concurrentie
NIET DUAAL DENKEN ZOALS BEDRIJVEN…..
• Dienen ze een goed product aan te bieden
• Dienen ze kostenbewuster te zijn
• Moeten ze ook meer omgaan met financiële en personele middelen
• Mogen ze winst maken maar moeten ze deze wel weer investeren in dienstverlening.
• Moeten ze net zoals ondernemingen aandacht besteden aan de belangen van alle
stakeholders ( = belanghebbenden = client, netwerk, buurt, personeel, organisaties
en diensten)
Besluit → ecologisch – sociaal – ethisch combineren net zoals bedrijven!
Inzicht verwerven in thema’s zoals:
• Organisatiestructuur en organisatiecultuur
• Strategisch management
• Kwaliteitsontwikkeling
• Veranderingsmanagement
• HR en leiderschap
2
,LEERPAD 1 : OMGEVING EN ORGANISATIE: ANALYSE
HOOFDSTUK 1 : DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET FUNDAMENT
1. Je kan de kenmerken van een organisatie beschrijven.
2. Je kan de kenmerken van een missie beschrijven.
3. Je kan de kenmerken van een visie beschrijven.
4. Je kan het verschil tussen een missie en een visie benoemen.
5. Je kan de kernwaarden van een organisatie beschrijven.
WAT ZIJN ORGANISATIES?
Betekenis volgens DAFT : Het woord organisatie is afgeleid van het Griekse “ organon”, wat hulpmiddel
betekent. De organisatie is dus een hulpmiddel om een doel te bereiken. Organisaties gaan over het
samenwerken aan een gemeenschappelijk doel.
Organisatie = een hulpmiddel om een doel te bereiken
KENMERKEN VAN EEN ORGANISATIE
• Functioneel
• Regelen het sociale leven en dagelijkse gedrag van individuen
Soorten organisaties → Ziekenhuis, Kind & Gezin, opvoedingswinkel, kinderopvang, school.
Doel organisaties → Verschillende organisaties hebben als doel om kinderen mee op te voeden, te
ondersteunen zodat ze later kunnen deelnemen aan de samenleving
Voor wat spelen organisaties een belangrijke rol? → voor het verrichten van arbeid, opdoen van kennis,
beschermen gezondheid, sporten,….
Missie gedreven organisaties= In een organisatie komen en werken mensen samen aan één zelfde doel of ze
delen dezelfde missie. We spreken over missie gedreven organisaties wanneer een organisatie een duidelijk
sociaal doel voor ogen heeft en dus impact wil maken om van de wereld/maatschappij een betere plaats te
maken voor iedereen.
Organisaties zijn: (kenmerken)
1. Menselijke samenwerkingsverbanden
2. Gericht op het realiseren van een duidelijk doel
3. Ontworpen als systemen van bewust gestructureerde en gecoördineerde activiteiten
4. Verbonden met een externe omgeving
SOCIAL PROFIT VERSUS PROFIT ORGANISATIES
De social profit = is een containerbegrip voor tal van organisaties die hoofdzakelijk diensten leveren met een
maatschappelijk nut.
Profit Social/ missie gedreven organisaties
Winstmaximalisatie ten behoeve van de Gemeenschappelijke winst IPV winstmaximalisatie,
bedrijfscontinuïteit, zodat het bedrijf kan blijven ze streven maatschappelijke en sociale doelen na
voortbestaan.
Belangrijke doelstelling : eigen doelen Belangrijke doelstelling: collectieve doelen
Profit = winstmaximalisatie zodat het bedrijf kan blijven voortbestaan
Social profit = geen winstmaximalisatie, maar streven maatschappelijke en sociale doelen na
3
, Mogen VZW activiteiten ontwikkelen of producten verkopen waar ze winst uit kunnen halen?
• Ja, Sinds 1 januari 2020 is de vzw-wetgeving veranderd en mogen vzw’s wel winst maken. MAAR het
is enkel de bedoeling dat mogelijke winst het maatschappelijke doel van de organisatie dient en dus
niet wordt uitgekeerd aan de leden. De winst moet terugvloeien naar het doel en niet de organisatie
of de leden van de organisatie verrijken (geen winstmaximalisatie).
• Van ‘vereniging zonder winstoogmerk’ kan je het nu eigenlijk zien als ‘vereniging zonder winstuitke-
ring’.
ORGANISATIEONTWIKKELING, WAT ?
Deze cursus is opgebouwd aan de hand van 3 belangrijke
basiscomponenten van organisaties:
1. Organisatie en de omgeving → Missie en strategie
2. Organisatie en structuur
3. Organisatie en menselijk kapitaal → Human resource
management
Meer informatie over deze foto is te vinden in handboek pagina
88-89
De organisatie en de omgeving
• Elke organisatie heeft een specifieke bestaansreden die neergeschreven wordt in de missie van de
organisatie. Waarom is die specifieke organisatie nodig in de samenleving.
• Organisatie ontwikkelen een strategie waarin ze nadenken, vastleggen en focussen op wat ze wel en
niet gaan doen.
• Missie gedreven organisaties staan in directe verbinding met de omgeving waarin ze actief zijn. Ze
willen de omgeving zelf beïnvloeden maar ondergaan ook invloed vanuit die omgeving.
De organisatie en structuur
• De organisatie beschikt over een specifieke structuur waarin mensen specifieke taken, rollen en
bevoegdheden krijgen binnen de organisatie (organigram en taakverdeling) om de missie te kunnen
waarmaken.
De organisatie en het menselijk kapitaal
• Binnen de organisatie is het menselijk kapitaal heel belangrijk om impact te kunnen hebben. Om die
missie te kunnen waarmaken moeten mensen opgeleid worden om de functies te kunnen uitvoeren
die in de structuur vastgelegd werden.
• Organisaties zijn dus mensenwerk: worden gedragen door mensen die afhankelijk zijn van elkaar en in
interactie gaan met elkaar om via samenwerking een gemeenschappelijk (of persoonlijk) doel te kun-
nen nastreven en realiseren.
• Binnen de structuur en het menselijk kapitaal is leiderschap onmisbaar.
• Kort samengevat: missie gedreven organisaties hebben een sociaal doel voor ogen en willen een duur-
zame impact hebben op de samenleving of iets betekenen voor de specifieke doelgroep waarvoor ze
werken. Om deze doelen te kunnen halen is een gepaste organisatiestructuur belangrijk waarin de rol-
len, taken en functies vastliggen.
4
