Natuur- en Scheikunde (NOVA) HAVO/VWO 2 – Hoofdstuk 5 –
Elektriciteit (theorie)
1. Een stroomkring maken
Een gesloten stroomkring maken
Om een lamp te laten branden moet je een elektrische stroom erdoor laten lopen. Dat lukt alleen
als je een gesloten stroomkring maakt. Dit betekent dat als het lampje brandt het elektrische
energie van de batterij verbruikt. Deze energie wordt vervoerd door elektriciteitssnoeren.
Er is dus altijd sprake van:
Spanningsbron die elektrische energie levert
Verbindingen die de elektriciteit vervoeren
Apparaten die de energie verbruiken
Een batterij kan maar een beperkte hoeveelheid elektrische energie leveren (lege batterij bij
klein chemisch afval) Een oplaadbare batterij kun je opladen.
Stroomkring Het laten branden van een lamp door elektrische stroom door de
geleidende delen te laten lopen
Geleiders Stoffen waar de elektrische stroom doorheen kan lopen
Isolatoren Stoffen die elektrische stroom niet of slecht doorlaten
Schakelaar Om de stroom mee aan en uit te schakelen
Isolerende en geleidende stoffen
Er zijn verschillende manieren om onderdelen van een stroomkring met elkaar te verbinden.
Stoffen waar de elektrische stroom doorheen kan lopen noemen we geleiders (metalen en
koolstof).
Stoffen die de elektrische stroom niet of slecht doorlaten zijn isolatoren (rubber, glas, lucht,
plastic). Als een vaste stof geen metaal is is het bijna altijd een isolator.
In een gesloten stroomkring loopt de stroom rond door de geleidende delen van snoeren,
lampjes of andere apparaten. Met een schakelaar kun je de stroom in- en uitschakelen (contact
maken van geleidende delen).
Stroom meten
Als je een lampje op een batterij aansluit gaat een stroom door het lampje lopen. Deze bestaat
uit kleine deeltjes die door de geleidende materialen bewegen. De stroom gaat van ‘plus’
(batterij) naar ‘min’ (lampje).
Je kunt de stroom van een stroomkring meten met een stroommeter/ampèremeter. De grootte
van de stroom (stroomsterkte) heeft als eenheid Ampère (A); kleine stroomsterkte milli-ampère
(mA). In het hele lampje is de stroomsterkte even groot.
1. Herhaal de begrippen
2. Welke drie dingen heb je nodig bij een stroomkring?
3. Welke 2 soorten batterijen ken je?
4. Wat is het verschil tussen een geleider en een isolator en noem voorbeelden
5. Als een vaste stof geen metaal is is het bijna altijd (vul aan)....
6. Waarmee kun je de stroom aan en uit schakelen?
7. Leg uit wat er gebeurt als je een lampje op een batterij aansluit
8. Waarmee kun je een stroomkring meten? Wat is de meeteenheid van stroomsterkte?
Clvs 13-3-19 1
Elektriciteit (theorie)
1. Een stroomkring maken
Een gesloten stroomkring maken
Om een lamp te laten branden moet je een elektrische stroom erdoor laten lopen. Dat lukt alleen
als je een gesloten stroomkring maakt. Dit betekent dat als het lampje brandt het elektrische
energie van de batterij verbruikt. Deze energie wordt vervoerd door elektriciteitssnoeren.
Er is dus altijd sprake van:
Spanningsbron die elektrische energie levert
Verbindingen die de elektriciteit vervoeren
Apparaten die de energie verbruiken
Een batterij kan maar een beperkte hoeveelheid elektrische energie leveren (lege batterij bij
klein chemisch afval) Een oplaadbare batterij kun je opladen.
Stroomkring Het laten branden van een lamp door elektrische stroom door de
geleidende delen te laten lopen
Geleiders Stoffen waar de elektrische stroom doorheen kan lopen
Isolatoren Stoffen die elektrische stroom niet of slecht doorlaten
Schakelaar Om de stroom mee aan en uit te schakelen
Isolerende en geleidende stoffen
Er zijn verschillende manieren om onderdelen van een stroomkring met elkaar te verbinden.
Stoffen waar de elektrische stroom doorheen kan lopen noemen we geleiders (metalen en
koolstof).
Stoffen die de elektrische stroom niet of slecht doorlaten zijn isolatoren (rubber, glas, lucht,
plastic). Als een vaste stof geen metaal is is het bijna altijd een isolator.
In een gesloten stroomkring loopt de stroom rond door de geleidende delen van snoeren,
lampjes of andere apparaten. Met een schakelaar kun je de stroom in- en uitschakelen (contact
maken van geleidende delen).
Stroom meten
Als je een lampje op een batterij aansluit gaat een stroom door het lampje lopen. Deze bestaat
uit kleine deeltjes die door de geleidende materialen bewegen. De stroom gaat van ‘plus’
(batterij) naar ‘min’ (lampje).
Je kunt de stroom van een stroomkring meten met een stroommeter/ampèremeter. De grootte
van de stroom (stroomsterkte) heeft als eenheid Ampère (A); kleine stroomsterkte milli-ampère
(mA). In het hele lampje is de stroomsterkte even groot.
1. Herhaal de begrippen
2. Welke drie dingen heb je nodig bij een stroomkring?
3. Welke 2 soorten batterijen ken je?
4. Wat is het verschil tussen een geleider en een isolator en noem voorbeelden
5. Als een vaste stof geen metaal is is het bijna altijd (vul aan)....
6. Waarmee kun je de stroom aan en uit schakelen?
7. Leg uit wat er gebeurt als je een lampje op een batterij aansluit
8. Waarmee kun je een stroomkring meten? Wat is de meeteenheid van stroomsterkte?
Clvs 13-3-19 1
