De Effectiviteit van het Antipestprogramma KiVa gebaseerd op de Klas van Roos
Interventions in diverse contexts (201800474)
Final Paper
Naam: Ellen Geisen
Datum: 24-1-2019
Docent: M. Knibbeler
E-mail:
Studentnummers: 6234410
, Het programma
KiVa is een schoolbreed antipestprogramma dat ontwikkeld is in Finland (Garandeau, Lee, &
Salmivalli, 2014). KiVa is gebaseerd op het gedrag van omstanders, zoals het bekrachtigen van
pesters, het opkomen voor gepesten of het zijn van een passieve observant. Al deze rollen die
leerlingen binnen een groep kunnen vervullen dragen bij aan het versterken, in stand houden of
beëindigen van pestgedrag. Alle leerlingen kunnen dus een rol spelen bij de vermindering van
pesten. KiVa is daarom gericht op alle leerlingen (Garandeau et al., 2014). In elke klas worden tien
KiVa-lessen gegeven over groepsdruk, communicatie, respect en pesten. In de lessen wordt gewerkt
aan de kennis, vaardigheden en houding van leerlingen ten aanzien van pesten, waarbij wordt
geoefend in een interactief computerspel. Naast de aanpak voor alle leerlingen zijn er geïndiceerde
interventies om pestincidenten op te lossen door het KiVa-team van de school, zoals gebruik maken
van een steungroep. Met halfjaarlijkse afname van vragenlijsten bij leerlingen wordt onderzocht of
pestgedrag op school verandert, en wordt inzicht verkregen in het welbevinden van de leerlingen.
Om KiVa te kunnen toepassen worden leerkrachten getraind tijdens een tweedaagse training. Tevens
worden er twee keer per jaar ervaringsbijeenkomsten georganiseerd waarin KiVa-teams van
verschillende scholen ervaringen uitwisselen en bijdragen aan het verbeteren van het KiVa-
programma. Door gerichte training en begeleiding zijn leerkrachten een daadkrachtig rolmodel voor
leerlingen (NJI, 2014).
Effectiviteit van KiVa
Yang en Salmivalli (2015) hebben experimenteel onderzoek gedaan naar het effect van KiVa
op pesten onder 23.520 leerlingen tussen acht en 15 jaar op 195 scholen in Finland. Het aantal bully-
victims, gepeste leerlingen en pesters is meer gedaald na toepassing van KiVa in vergelijking met de
controlegroep. Dit onderzoek laat zien dat KiVa effectief is om de mate van pesten en gepest worden
te verminderen.
Kärna en anderen (2011) hebben longitudinaal experimenteel onderzoek gedaan naar de
effectiviteit van KiVa onder 8.237 leerlingen tussen 10 en 12 jaar op 78 basisscholen in Finland.
Negen maanden KiVa volgen leidt tot een vermindering van zelf- en door klasgenoten gerapporteerd
pesten en slachtofferschap, een toename in het verdedigen van de slachtoffers en een afname in het
bijstaan en bekrachtigen van pesters. Daarnaast blijkt dat KiVa leidt tot meer anti-pest houdingen,
meer empathie richting slachtoffers, meer vertrouwen om jezelf te kunnen verdedigen en een
verbetering van het algehele welzijn op school.
Veenstra en anderen (2013) hebben met 99 scholen in Nederland de effectiviteit van Kiva
gemeten. Ze gebruikten daarbij een controlegroep, een Kiva groep en een Kiva+groep. Uit de
analyses blijkt dat het slachtofferschap van pesten afneemt op KiVa-scholen, met name de indirecte
vormen van verbaal en relationeel slachtofferschap worden minder. Door KiVa hebben leerkrachten
meer aandacht voor pesten, is hun houding tegenover pesten negatiever en zijn ze vaardiger in het
aanpakken van pesten. Leerlingen staan ook negatiever tegenover pesten. De resultaten gelden
zowel na één als twee jaar.
Een kanttekening is dat de effectiviteitsonderzoeken voor KiVa nog maar weinig in
Nederland zijn uitgevoerd. Rose volgt op dit moment onderwijs op in Nederland. Cultuurverschillen
beïnvloeden mogelijk de effectiviteit van KiVa wanneer KiVa wordt geïmplementeerd in Nederland.
Interventions in diverse contexts (201800474)
Final Paper
Naam: Ellen Geisen
Datum: 24-1-2019
Docent: M. Knibbeler
E-mail:
Studentnummers: 6234410
, Het programma
KiVa is een schoolbreed antipestprogramma dat ontwikkeld is in Finland (Garandeau, Lee, &
Salmivalli, 2014). KiVa is gebaseerd op het gedrag van omstanders, zoals het bekrachtigen van
pesters, het opkomen voor gepesten of het zijn van een passieve observant. Al deze rollen die
leerlingen binnen een groep kunnen vervullen dragen bij aan het versterken, in stand houden of
beëindigen van pestgedrag. Alle leerlingen kunnen dus een rol spelen bij de vermindering van
pesten. KiVa is daarom gericht op alle leerlingen (Garandeau et al., 2014). In elke klas worden tien
KiVa-lessen gegeven over groepsdruk, communicatie, respect en pesten. In de lessen wordt gewerkt
aan de kennis, vaardigheden en houding van leerlingen ten aanzien van pesten, waarbij wordt
geoefend in een interactief computerspel. Naast de aanpak voor alle leerlingen zijn er geïndiceerde
interventies om pestincidenten op te lossen door het KiVa-team van de school, zoals gebruik maken
van een steungroep. Met halfjaarlijkse afname van vragenlijsten bij leerlingen wordt onderzocht of
pestgedrag op school verandert, en wordt inzicht verkregen in het welbevinden van de leerlingen.
Om KiVa te kunnen toepassen worden leerkrachten getraind tijdens een tweedaagse training. Tevens
worden er twee keer per jaar ervaringsbijeenkomsten georganiseerd waarin KiVa-teams van
verschillende scholen ervaringen uitwisselen en bijdragen aan het verbeteren van het KiVa-
programma. Door gerichte training en begeleiding zijn leerkrachten een daadkrachtig rolmodel voor
leerlingen (NJI, 2014).
Effectiviteit van KiVa
Yang en Salmivalli (2015) hebben experimenteel onderzoek gedaan naar het effect van KiVa
op pesten onder 23.520 leerlingen tussen acht en 15 jaar op 195 scholen in Finland. Het aantal bully-
victims, gepeste leerlingen en pesters is meer gedaald na toepassing van KiVa in vergelijking met de
controlegroep. Dit onderzoek laat zien dat KiVa effectief is om de mate van pesten en gepest worden
te verminderen.
Kärna en anderen (2011) hebben longitudinaal experimenteel onderzoek gedaan naar de
effectiviteit van KiVa onder 8.237 leerlingen tussen 10 en 12 jaar op 78 basisscholen in Finland.
Negen maanden KiVa volgen leidt tot een vermindering van zelf- en door klasgenoten gerapporteerd
pesten en slachtofferschap, een toename in het verdedigen van de slachtoffers en een afname in het
bijstaan en bekrachtigen van pesters. Daarnaast blijkt dat KiVa leidt tot meer anti-pest houdingen,
meer empathie richting slachtoffers, meer vertrouwen om jezelf te kunnen verdedigen en een
verbetering van het algehele welzijn op school.
Veenstra en anderen (2013) hebben met 99 scholen in Nederland de effectiviteit van Kiva
gemeten. Ze gebruikten daarbij een controlegroep, een Kiva groep en een Kiva+groep. Uit de
analyses blijkt dat het slachtofferschap van pesten afneemt op KiVa-scholen, met name de indirecte
vormen van verbaal en relationeel slachtofferschap worden minder. Door KiVa hebben leerkrachten
meer aandacht voor pesten, is hun houding tegenover pesten negatiever en zijn ze vaardiger in het
aanpakken van pesten. Leerlingen staan ook negatiever tegenover pesten. De resultaten gelden
zowel na één als twee jaar.
Een kanttekening is dat de effectiviteitsonderzoeken voor KiVa nog maar weinig in
Nederland zijn uitgevoerd. Rose volgt op dit moment onderwijs op in Nederland. Cultuurverschillen
beïnvloeden mogelijk de effectiviteit van KiVa wanneer KiVa wordt geïmplementeerd in Nederland.
