Hoorcolleges Opvoedingsondersteuning
HC1. Geschiedenis van en perspectieven op opvoedadviezen
Literatuur (zelf bestuderen):
- H1, 2, 5 en 10 uit Meer dan opvoeden (Gravesteijn) Boek
Perspectieven
1. Perspectieven op het werken met ouders
Het vak opvoedingsondersteuning: vanuit welke perspectieven kunnen pedagogen
ondersteuning bieden aan ouders die (tijdelijk) onder druk staan, zodat problemen
voorkomen kunnen worden?
- Maatschappelijk opvoeden
- Vroeger: snel hulp bieden
- Nu: eigen kracht en sociale netwerk van ouders stimuleren
- Jeugdwet vraagt om meer reflectie van de pedagoog
2. Opvoeden als maatschappelijke verantwoordelijkheid Micha de Winter
- Vraag naar professionele hulp stijgt
- Opvoeden is een maatschappelijke aangelegenheid; meerdere volwassenen in de
leefomgeving van het kind hebben invloed
- Grote druk van buitenaf
- Moderne opvoeding in ‘kramptoestand’
Opvoeding is de taak van iedere volwassene in de maatschappij (Micha de Winter).
Dit komt omdat aan de ene kant ouders steeds rijker worden en de kinderen alleen
maar het beste krijgen en alles krijgen. Deze kramp geeft veel druk op ouders, want
mijn kind moet het beste en alles krijgen waardoor er hoge verwachtingen komen.
Terwijl dit niet altijd haalbaar is.
- Transfer van opvoeden als privé project naar maatschappelijk opvoeden
- Pedagogische civil society: van binnenuit (Micha de Winter)
een burgermaatschappij waarin meerder volwassenen verantwoordelijk zijn voor de
ontwikkeling en opvoeding van kinderen. Dit heeft voordelen voor kinderen, omdat
ze bij een groep horen. Ze hebben meer het idee dat ze ergens bij horen en leren
rekening houden met anderen. Op deze manier leren ze van jongs af aan om te gaan
met een democratie.
Waar komt het vandaan?
Verkrampen van de opvoeding
Moderne ontwikkelingen
Opvoeden als privé project
Hyper parenting: je kind opvoeden als perfect kind & dus overmatige aandacht voor
kinderen, een erg druk schema voor het kind.
Hoge verwachtingen/druk van buitenaf
Sneller ‘labelen’ van een stoornis zoals ADHD
,Oplossing volgens Micha de Winter?
- Versterken pedagogische civil society
o Is er betrokkenheid en onderling vertrouwen binnen een gemeenschap?
(=vormgeving sociaal kapitaal: hulpmiddelen aanwezig in gemeenschap om de
gezins-en sociale organisatie vorm te geven)
Gevolg: effectiviteit neemt toe = minder gedagsproblematiek
3. Opvoeden tot sociale verantwoordelijkheid
- Maatschappelijk opvoeden betekent: met opvoeden is een algemeen belang gemoeid
in stand houden en ontwikkelen van de democratie
- Autoritatieve opvoedingsstijl leidt tot de beste ontwikkelingsuitkomsten
4. Moet opvoeden geleerd worden?
- ‘Kennis is macht’. Weet je meer over opvoeden, dan kan je het beter uitvoeren
- Psychische problemen van invloed op ontwikkeling
- Helft ouders: ‘Opvoeden moeten we leren’
- Wat je als ouder niet weet, kan je kind wel degelijk schaden!
- ‘Kinderen hebben meer nodig dan liefde’
- Hoe meer kennis over de ontwikkeling: hoe beter ouders de ontwikkeling kunnen
stimuleren
5. De definitie van opvoeding
Opvoeding = iedere invloed die mensen, bedoeld of onbedoeld, uitoefenen op de
ontwikkeling van kinderen.
Dus dat betekent ook:
1. Opvoeden en ontwikkeling zijn voor een deel maakbaar, en voor een deel niet
2. Opvoeden is mensenwerk
3. Opvoeden is zowel bedoelde als onbedoelde beïnvloeding (bv. ouders geven per
ongeluk verkeerde voorbeeld)
4. Opvoeden kan goed of slecht verlopen
Geschiedenis (Hoofdstuk 5 in meer dan opvoeden)
1. Verwende kinderen
- Nederlandse ouders verwennen hun kinderen te veel
- ‘Het verwende kind syndroom’
- Nu: een verwend kind krijgt niet de vaardigheden mee om zich soepel te bewegen in
de samenleving
2. Het belang van het verleden
- Opvattingen hangen samen met tijd en cultuur
- Geschiedenis kennen is helpend, hiermee eigen visie ontwikkelen
- Historici: sinds halverwege middeleeuwen genegenheid
- Bronnen boeken met opvoedingsadviezen (was toen ook al aanwezig)
, 3. Zeventiende eeuw (1601-1700)
- ‘Gouden eeuw’ Economische voorspoed
- Opvoeden tot deugdzame en vrome burgers
- Deugden: eerlijkheid, bescheidenheid, hulpvaardigheid
- Vanuit geloofsovertuiging: vroom leven = goed leven
- Binnen het gezin iedereen een eigen taak
- Start maatschappelijk opvoeden
4. Achttiende eeuw (1701-1800)
- Verlichting
- Economie in verval en politieke onrust
- Opvoeden tot hardwerkende/arbeidzame burgers
- Vooruitgang staat centraal: hele volk opgevoed + meer nadruk op moeders
5. Negentiende eeuw (1801-1900)
- 1e helft van de eeuw: gezinnen onder armoedegrens
- 2e helft van de eeuw: industriële revolutie: publiek voor opvoedingsadvies breder
- Moderne opvoedingsadviezen
- Kinderen niet verwennen
- Kinderen opvoeden tot een goed mens dat bruikbaar is voor de samenleving
- Opvoeden is een taak van de moeders
- Kinderarbeid
6. Twintigste eeuw (vanaf 1901)
- Nieuwe wetten ter bescherming van kinderen (o.a. Leerplicht)
- Nieuwe opvatting over ingrijpen door overheid
- Samenleving voelt zich verantwoordelijk voor kinderen
- Opkomst Psychologische en Pedagogische wetenschappen
- Ouder = een leek iemand die niet veel weet over het ouderschap
- Innerlijke kind, emotionalisering
- Psychologische problemen
7. Na WOII
- Bezorgdheid over toestand NL
- Gezin belangrijk aanknopingspunt: herstel
- Opvoedingsadviezen
- Ouders een goed voorbeeld
- Rol vader/moeder in de opvoeding, niet alleen moeder meer
- Verwennen is een valkuil
- Ouder zijn aan zet
- Dr. Spock hoe moet je opvoeden, tips voor in die tijd
8. Naar de eenentwintigste eeuw (1970-nu)
- Ontzuiling, democratisering en individualisering
- Wetenschappelijke kennis als bron (niet levensbeschouwelijk)
- Handigheidjes
- Samenleving en ouder zelf verdwijnen uit opvoedingsadvies
HC1. Geschiedenis van en perspectieven op opvoedadviezen
Literatuur (zelf bestuderen):
- H1, 2, 5 en 10 uit Meer dan opvoeden (Gravesteijn) Boek
Perspectieven
1. Perspectieven op het werken met ouders
Het vak opvoedingsondersteuning: vanuit welke perspectieven kunnen pedagogen
ondersteuning bieden aan ouders die (tijdelijk) onder druk staan, zodat problemen
voorkomen kunnen worden?
- Maatschappelijk opvoeden
- Vroeger: snel hulp bieden
- Nu: eigen kracht en sociale netwerk van ouders stimuleren
- Jeugdwet vraagt om meer reflectie van de pedagoog
2. Opvoeden als maatschappelijke verantwoordelijkheid Micha de Winter
- Vraag naar professionele hulp stijgt
- Opvoeden is een maatschappelijke aangelegenheid; meerdere volwassenen in de
leefomgeving van het kind hebben invloed
- Grote druk van buitenaf
- Moderne opvoeding in ‘kramptoestand’
Opvoeding is de taak van iedere volwassene in de maatschappij (Micha de Winter).
Dit komt omdat aan de ene kant ouders steeds rijker worden en de kinderen alleen
maar het beste krijgen en alles krijgen. Deze kramp geeft veel druk op ouders, want
mijn kind moet het beste en alles krijgen waardoor er hoge verwachtingen komen.
Terwijl dit niet altijd haalbaar is.
- Transfer van opvoeden als privé project naar maatschappelijk opvoeden
- Pedagogische civil society: van binnenuit (Micha de Winter)
een burgermaatschappij waarin meerder volwassenen verantwoordelijk zijn voor de
ontwikkeling en opvoeding van kinderen. Dit heeft voordelen voor kinderen, omdat
ze bij een groep horen. Ze hebben meer het idee dat ze ergens bij horen en leren
rekening houden met anderen. Op deze manier leren ze van jongs af aan om te gaan
met een democratie.
Waar komt het vandaan?
Verkrampen van de opvoeding
Moderne ontwikkelingen
Opvoeden als privé project
Hyper parenting: je kind opvoeden als perfect kind & dus overmatige aandacht voor
kinderen, een erg druk schema voor het kind.
Hoge verwachtingen/druk van buitenaf
Sneller ‘labelen’ van een stoornis zoals ADHD
,Oplossing volgens Micha de Winter?
- Versterken pedagogische civil society
o Is er betrokkenheid en onderling vertrouwen binnen een gemeenschap?
(=vormgeving sociaal kapitaal: hulpmiddelen aanwezig in gemeenschap om de
gezins-en sociale organisatie vorm te geven)
Gevolg: effectiviteit neemt toe = minder gedagsproblematiek
3. Opvoeden tot sociale verantwoordelijkheid
- Maatschappelijk opvoeden betekent: met opvoeden is een algemeen belang gemoeid
in stand houden en ontwikkelen van de democratie
- Autoritatieve opvoedingsstijl leidt tot de beste ontwikkelingsuitkomsten
4. Moet opvoeden geleerd worden?
- ‘Kennis is macht’. Weet je meer over opvoeden, dan kan je het beter uitvoeren
- Psychische problemen van invloed op ontwikkeling
- Helft ouders: ‘Opvoeden moeten we leren’
- Wat je als ouder niet weet, kan je kind wel degelijk schaden!
- ‘Kinderen hebben meer nodig dan liefde’
- Hoe meer kennis over de ontwikkeling: hoe beter ouders de ontwikkeling kunnen
stimuleren
5. De definitie van opvoeding
Opvoeding = iedere invloed die mensen, bedoeld of onbedoeld, uitoefenen op de
ontwikkeling van kinderen.
Dus dat betekent ook:
1. Opvoeden en ontwikkeling zijn voor een deel maakbaar, en voor een deel niet
2. Opvoeden is mensenwerk
3. Opvoeden is zowel bedoelde als onbedoelde beïnvloeding (bv. ouders geven per
ongeluk verkeerde voorbeeld)
4. Opvoeden kan goed of slecht verlopen
Geschiedenis (Hoofdstuk 5 in meer dan opvoeden)
1. Verwende kinderen
- Nederlandse ouders verwennen hun kinderen te veel
- ‘Het verwende kind syndroom’
- Nu: een verwend kind krijgt niet de vaardigheden mee om zich soepel te bewegen in
de samenleving
2. Het belang van het verleden
- Opvattingen hangen samen met tijd en cultuur
- Geschiedenis kennen is helpend, hiermee eigen visie ontwikkelen
- Historici: sinds halverwege middeleeuwen genegenheid
- Bronnen boeken met opvoedingsadviezen (was toen ook al aanwezig)
, 3. Zeventiende eeuw (1601-1700)
- ‘Gouden eeuw’ Economische voorspoed
- Opvoeden tot deugdzame en vrome burgers
- Deugden: eerlijkheid, bescheidenheid, hulpvaardigheid
- Vanuit geloofsovertuiging: vroom leven = goed leven
- Binnen het gezin iedereen een eigen taak
- Start maatschappelijk opvoeden
4. Achttiende eeuw (1701-1800)
- Verlichting
- Economie in verval en politieke onrust
- Opvoeden tot hardwerkende/arbeidzame burgers
- Vooruitgang staat centraal: hele volk opgevoed + meer nadruk op moeders
5. Negentiende eeuw (1801-1900)
- 1e helft van de eeuw: gezinnen onder armoedegrens
- 2e helft van de eeuw: industriële revolutie: publiek voor opvoedingsadvies breder
- Moderne opvoedingsadviezen
- Kinderen niet verwennen
- Kinderen opvoeden tot een goed mens dat bruikbaar is voor de samenleving
- Opvoeden is een taak van de moeders
- Kinderarbeid
6. Twintigste eeuw (vanaf 1901)
- Nieuwe wetten ter bescherming van kinderen (o.a. Leerplicht)
- Nieuwe opvatting over ingrijpen door overheid
- Samenleving voelt zich verantwoordelijk voor kinderen
- Opkomst Psychologische en Pedagogische wetenschappen
- Ouder = een leek iemand die niet veel weet over het ouderschap
- Innerlijke kind, emotionalisering
- Psychologische problemen
7. Na WOII
- Bezorgdheid over toestand NL
- Gezin belangrijk aanknopingspunt: herstel
- Opvoedingsadviezen
- Ouders een goed voorbeeld
- Rol vader/moeder in de opvoeding, niet alleen moeder meer
- Verwennen is een valkuil
- Ouder zijn aan zet
- Dr. Spock hoe moet je opvoeden, tips voor in die tijd
8. Naar de eenentwintigste eeuw (1970-nu)
- Ontzuiling, democratisering en individualisering
- Wetenschappelijke kennis als bron (niet levensbeschouwelijk)
- Handigheidjes
- Samenleving en ouder zelf verdwijnen uit opvoedingsadvies
