Inleiding bestuursrecht samenvatting boek Kern van het bestuursrecht nr. 4

LEEREENHEID 4 “SOORTEN BESLUITEN”


BESLUITEN ZIJN ONDER TE VERLENEN IN :
1- Beschikkingen
2- Besluiten van algemene strekking

- Deze onderverdeling is voor de Awb van belang met name gelet op het besluitvormingsrecht. In
hoofdstuk 4 Awb zijn alleen bepalingen opgenomen voor beschikkingen en niet voor BAS.


BESLUITEN VAN ALGEMENE STREKKING ZIJN ONDER TE VERDELEN IN:
1- Besluiten inhoudende algemeen verbindende voorschriften;
2- Besluiten inhoudende beleidsregels
3- Overige besluiten van algemene strekking


DE AWB IS VAN MINDER BELANG VOOR A.V.V. DAN VOOR ANDERE BESLUITEN VAN
ALGEMENE STREKKING OMDAT:
1- Veel algemeen verbindende voorschriften zijn vervat in een wet in formele zin. Aangezien de
formele wetgever geen bestuursorgaan is vallen deze buiten de werking van de Awb.
2- Hoofdstuk 3 Awb – algemene bepalingen over besluiten – is slechts gedeeltelijk en onder
bepaalde voorwaarden van toepassing op algemeen verbindende voorschriften.
3- Tegen algemeen verbindende voorschriften en beleidsregels staat geen beroep open.


4.4.1 Algemeen verbindende voorschriften

ALGEMEEN VERBINDENDE VOORSCHRIFTEN:
- Hierbij gaat het om de bevoegdheid om algemene regels tot stand te brengen die eenieder
kunnen binden. De regels werken naar buiten toe.
- De bevoegdheid om deze regels tot stand te brengen moeten steunen op een wettelijke
voorschrift. Voorbeeld: de gemeenteraad is op grond van de Gemeentewet bevoegd om
algemene regels te stellen ten aanzien van evenementen.
- Algemeen verbindende voorschriften gelden niet steeds voor iedereen, altijd en overal. De
werking is veelal gebonden aan tijd, plaats, categorie van personen.
- Een algemeen verbindend voorschrift wordt bij besluit tot stand gebracht!
- Voor zover een zodanige bevoegdheid wordt uitgeoefend door een bestuursorgaan in de zin van
de Awb, kan men ook spreken over een regelgevende bevoegdheid c.q. de bevoegdheid om
bestuurswetgeving te maken. Dat gaat het om wetgeving in materiële zin die niet afkomstig is van
de wetgever in formele zin. Voorbeelden van dit type wetgeving zijn: algemene maatregelen van
bestuur, ministeriele verordeningen, provinciale en gemeentelijke verordeningen.


4.4.2 Beleidsregels

BELEIDSREGELS:
- Beleidsregels zijn geen algemene verbindende voorschriften. Beleidsregels steunen namelijk niet
op een uitdrukkelijke bevoegdheid tot regelstelling.
- Bij beleidsregels gaat het wel om een soort regels die door een bestuursorgaan tot stand is
gebracht. Deze regels worden bekendgemaakt en geven aan hoe een al bestaande
bestuursbevoegdheid zal worden uitgeoefend.
- Anders dan bij a.v.v. kan van een beleidsregel onder bijzondere omstandigheden worden
afgeweken = inherente afwijkingsbevoegdheid.
- Ook richtlijnen en circulaires kunnen soms worden gezien als beleidsregel.
- De Awb kent een wettelijke definitie van het begrip ‘beleidsregel’. Er zijn dus beleidsregels in de
zin van de Awb en andere rechtsfiguren die op beleidsregels lijken, maar die niet aan de wettelijke
definitie voldoen.

, - De bepalingen over beleidsregels uit artikel 4:3 van de Awb zijn alleen op beleidsregels in de zin
van de Awb van toepassing. De belangrijkste elementen van de wettelijke definitie beleidsregels
zijn:
a. algemene regel;
b. bij besluit vastgesteld;
c. niet zijnde een algemeen verbindend voorschrift omtrent ofwel: de afweging van belangen; de
vaststelling van feiten; de uitlegt van wettelijke voorschriften.

- Op grond van jurisprudentie werd de naleving van beleidsregels of vast ongeschreven beleid
indirect afgedwongen via de algemene beginselen van behoorlijk bestuur (vertrouwensbeginsel en
gelijkheidsbeginsel). Momenteel bepaald de Awb expliciet dat het bestuursorgaan overeenkomstig
een beleidsregels moet handelen.

- Artikel 4:81, lid 1 Awb bepaalt dat een bestuursorgaan in drie gevallen beleidsregels mag stellen:
1. ten aanzien van een aan het orgaan gegeven bevoegdheid;
2. een onder zijn verantwoordelijkheid uitgeoefende bevoegdheid;
3. een door hem gedelegeerde bevoegdheid.

- Op grond van artikel 4:84 ka er worden afgeweken van beleidsregels. Uit deze clausule blijkt dat
de binding van een beleidsregel niet zo strikt is als de binding van een algemeen verbindend
voorschrift.

- Een voordeel van het vaststellen van beleidsregels is dat het bestuursorgaan bij het motiveren
van zijn besluit in de regel kan volstaan met de verwijzing naar deze regels = lichte
motiveringsplicht. Een voordeel voor de burger is voorspelbaarheid en het dient de
rechtszekerheid hierdoor.


4.4.3 Overige besluiten van algemene strekking

OVERIGE BESLUITEN VAN ALGEMENE STREKKING:
1- Besluiten die betrekking hebben op de gelding van a.v.v. (goedkeuring, spontane vernietiging,
intrekking, vaststelling of inwerkingtreding van a.v.v.)
2- Plannen; en
3- Concrete normen.


PLANNEN:
- Een plan of een planonderdeel is soms een besluit van algemene strekking.
- Het feit dat een plan op een wettelijke grondslag steunt, betekent niet automatisch dat er ook
sprake is van een besluit. Het plan zal daartoe concrete publiekrechtelijke rechtsgevolgen in het
leven moeten roepen.
- Een voorbeeld van een wettelijk plan is het bestemmingsplan. Dit plan is een besluit aangezien
het concrete rechtsgevolgen heeft.
- Het rechtsgevolg kan ook komen uit het feit dat een plan moet worden aangemerkt als
beleidsregel. Voorbeeld is een nota groenbeleid waarin richtlijnen zijn opgenomen voor het
verlenen van omgevingsvergunningen voor houtopstand c.q. kapvergunningen. Er is dan sprake
van een beleidsregel en dus van een besluit in de zin van de Awb.


CONCRETE NORMEN:
- Een bijzonder voorbeeld van een besluit van algemene strekking is de concrete norm, ook wel
concretiserend besluit van algemene strekking genoemd.
- Belinfante is de bedenker van de term concrete norm.
- Voorbeelden van een concrete norm zijn: een besluit tot plaatsing van een verkeersbord dat
aanwijzingen bevat; een aanwijzing van een parkeerterrein in de zin van de parkeerverordening;
een aanwijzing van plaats van een markt op basis van de marktverordening.
- Een concrete norm is geen beschikking en zijn zelf geen algemeen verbindende voorschriften. Zij
strekken er slechts toe dat bestaande a.v.v. in een concrete situatie van toepassing worden
verklaard.