Samenvatting Blok Rood

Blok Rood
Zwanger in Nederland & bevallen
- Verloskundig veld in Nederland: verloskundigen, huisartsen, gynaecologen. Uniek
systeem in Nederland i.t.t. rest Westerse wereld. In Nederland kraamverzorgenden
als enige land in Europa. Wij werken met risicoclassificaties/-schatting. Met 3
uitkomsten: laag risico (1e lijns zorg extramuraal door verloskundige en soms
huisarts), medium risico (2e lijns zorg intramuraal algemeen ziekenhuis met medisch
specialisten en klinisch verloskundigen) en hoog risico (3e lijns in perinatologisch
centrum met subspecialisten, klinisch verloskundigen en NICU).
- Risico algoritme (middels verloskundige indicatie lijst,
VIL): Bij verhoogd risico heb je 4 classificaties: A 1e lijn,
bij medium/hoog risico gynaecoloog toevoegen (2e of 3e
lijns) met B of C. D classificatie: geen keuzevrijheid waar
ze mag bevallen (partus moet plaatsvinden in
ziekenhuis maar mag wel onder begeleiding van eigen
verloskundige). Indicaties classificatie D: manuele
placentaverwijdering of fluxus postpartum bij vorige bevalling geeft.
- Insturen: 50% zwangerschap ingestuurd naar tweede- of derdelijns (bv. diabetes,
tweeling, hypertensie). Tijdens baring wordt nog eens meer dan de helft ingestuurd
(bv. niet volledige ontsluiting maar grootste reden is pijnstillingswensen). Poliklinisch
bevallen is nog 1e lijns (puur gehuurde kamer in ziekenhuis).
- Perinatale zorg eruit: (pre)conceptioneel (zorg bij de huisarts/verloskundige/websites
zoals zwangerworden.nl waarbij adviezen gegeven worden rondom overgewicht,
alcohol, roken. Etc.), tijdens zwangerschap, bij de baring en tijdens het kraambed.
- Preconceptioneel advies: het geheel aan maatregelen ter bevordering van de
gezondheid van zwangere en haar kind dat om effectief te kunnen zijn bij voorkeur al
vóór de conceptie plaatsvindt. De eerste 1000 dagen (vanaf dag van conceptie tot de
2e verjaardag): ongelofelijk van belang voor de rest van je leven. Goede bouwstenen
voor je gezondheid in deze eerste dagen geven levenslang profijt. Elementen:
 Risicoanalyse (waar bevallen? 1e, 2e of 3e lijns)
 Algemene anamnese
 Leeftijd (hoe ouder, hoe meer risico op pathologie)
 Lengte en gewicht (BMI, soms op zichzelf al indicatie voor 2e
lijns want hogere kans op DM, hypertensie en complicaties bij
bevalling)
 Etnische achtergrond (bevolkingsgroepen met meer risico op
hemoglobinopathieën en DM)
 Intoxicaties (roken: placentaire ondergroei waardoor klein kind
alcohol/drugs: ontwikkelingsstoornissen, onderrapportage).
 Ziekten/medische vg
 Medicatie (switchen vooral naar andere medicatie bij bv.
epilepsie. Supplementen: multivitaminen zoals vitamine A
kunnen congenitale afwijkingen opleveren, evenals
zelfzorgmiddelen). Foliumzuur 6 weken preconceptioneel tot
10 weken in de zwangerschap (NDB).

,  Infecties (bespreken risico’s rubella, testen HBV, HIV, etc.)
 Omgeving (varkenshouderij: MRSA, omgeving met giftige
stoffen zoals een kapster met bleek/haarverf, werken met
cytostatica of zware metalen)
 Foliumzuur
 Voeding
 Familieanamnese:
 Partner (vader van kind)
 Chromosomale afwijkingen (teken stamboom)
 Erfelijke (stofwisselings)ziektes
 NDB
 Etnische achtergrond
 Obstetrische anamnese (Eerdere zwangerschappen):
 Doorlopend (kind aan overgehouden): zwangerschap, bevalling
(sectio, hoeveelheid bloedverlies, etc.), uitkomst kind (APGAR,
J/M, hoe was het gewicht/de start), kraambed (borst of
flesvoeding en hoelang), bijzonderheden.
 Niet doorlopend: APLA (abortus provocatus lege artus),
molazwangerschap, EUG of spontane miskraam (aantal weken,
bloedverlies en complicaties), zwangerschapsafbreking (op
basis van congenitale afwijkingen door prenatale diagnostiek,
vaak later dan abortus, vaak na 20 weken echo, met invoering
van 13 weken echo soms als eerder).
 Actuele anamnese:
 Gepland/gewenste zwangerschap
 Eventuele zwangerschapsverschijnselen of klachten
 Wensen/verwachtingen
 Gezondheidsvoorlichting en advies:
 Voedingsadviezen (preventie toxoplasmose: mijden kattenontlasting
en rauw vlees. Slikken Foliumzuur voor voorkoming NBD)
 DRAMA (staken/minderen: drugs, roken, alcohol, medicatie en
allergie).
 Gerichte counseling (familiaire afwijkingen, andere risico verhogende
factoren).
 Interventie (1000 dagen/kansrijke start).
- Bij zwangerschap mag je rechtstreeks naar de verloskundige zonder verwijzing.
Hierbij controles vroeg starten indien preconceptioneel bezoek overgeslagen. Vrouw
moet hierbij voorgelicht worden over prenatale screening.
- Voorlichting tijdens zwangerschap over:
 Prenatale screening en diagnostiek
 Zwangerschap
 Werk
 Kraamzorg (vóór 12 weken al kraamzorg regelen anders vol en vaak óók al
aanmelden voor kinderdagopvang).
- Laboratorium:
 Hb, MCV
 Bloedgroep, Rhesus, IEA (irregulaire erytrocyten antistoffen)

,  HbsAg, lues (syfilis), HIV
- Termijnecho eerste trimester:
 Termijnbepaling vóór 14 weken: 13 weken echo (ETSEO) opsporen vroeg
stadium van aantal grove afwijkingen. Doel is hetzelfde al 20 weken SEO
 Eenling/meerling, geslacht.
- Instructies vanuit verloskundige (momenten om contact op te nemen):
 Bij ongerustheid
 Bij bloedverlies (altijd pathologisch bij zwangerschap, een contactbloeding is
fysiologisch maar je moet altijd alle pathologie uitsluiten)
 Hoofdpijn, sterretjes zien, etc. (vanaf tweede helft in zwangerschap. Pijn in
bovenbuik  mogelijk pre-eclampsie/hypertensie)
 Minder beweging/leven gevoelt in de buik (priem voelt rond 20 weken het
kindje, na 24w aantal keer per dag/elke dag. Een multi zal het iets eerder
voelen).
 Weeën <37 weken (normale geboorte bij 37-42 weken)
 Vruchtwaterverlies <37w
- Week 8: echo vitaliteit op indicatie + voorlichting over NIPT en SEO
- Week 11: termijnecho + voorlichting eerste trimester + intake lab (bloedgroep en
antistoffen) en NIPT uitvoeren (indien wensouders)
- Week 16: orale glucosetolerantie test (OGTT) op indicatie
- Week 20: SEO
- Week 24: voorlichting tweede trimester + OGTT op indicatie
- Controle 15-27 weken:
 Aanbod SEO 20w (screenend echografisch onderzoek naar structurele
afwijkingen)
 OGTT op indicatie
 Risicobeoordeling om de vier weken
 UO (uitwendig onderzoek met Leopold handgrepen) en RR (manueel want:
automatische RR-meting geeft individuele afwijking, vanwege pre-eclampsie
moet soms echt nauwkeurig de bloeddruk gemeten worden)
 Advies en voorlichting
 Vragen beantwoorden
 Aanbieden kinkhoest vaccinatie rond de 20w
- 28 weken
 Rh-c negatieve zwangeren: IEA en IEA-c controleren
 Foetale RhD-typering
 anti-D in week 30 indien Rhesus positieve baby (voorkomen aanmaak
antistoffen bij foeto-maternale transfusie, welke plaatsvindt in laatste
trimester)
- Week 30: voorlichting over anti-D op indicatie
- 36 weken:
 Controles van 15-27w gaan door maar dan om de twee weken
 Echo bepaling aard en indaling voorliggend deel, bij twijfel echo verrichten
(versie aanbieden indien geen hoofdligging)
 Belinstructies
 Instructies over bevalling en kraamzorg
- Week 5 postpartum echo nacontrole.

, - Stuitligging:
 3-4% van à terme zwangerschappen
 Redenen:
 Afwijkingen aan de uterus (myomen, uterus bicornis, etc.)
 Afwijkingen in het kleine bekken
 Congenitale afwijking foetus
 Beleid: met echo bevestigen, uitwendige versie bespreken (keren naar
hoofdligging in een ziekenhuis met CTG-bewaking). Lukt keren niet of willen
ouders dit niet: sectio of vaginale stuitbevalling (alleen bij niet te groot kind
en normaal bekken). Enige situatie in NL waar vrouw zelf kan kiezen voor een
sectio.
- Baring, wanneer bellen:
 Weeën (regelmatige contracties uterus met portio veranderingen).
 Gebroken vliezen (bruin/groen: snel bellen, want meconium houdend
vruchtwater). DD: urine, semen, afvloed, vruchtwater.
 Bloedverlies (tekenen: klein beetje is normaal, maar niet meer dan normale
menstruatie hoeveelheid).
 Niet weten
- Observeren barende:
 Observeren weeën
 Vruchtwaterverlies
 Bloedverlies
 Conditie foetus
- Diagnose gebroken vliezen:
 Geur & kleur
 Hoeveelheid
 Speculumonderzoek en varentest
 Echo-onderzoek vruchtwater
 Het verhaal!
- Monitoring
 Maternale conditie:
 Bloeddruk
 Temperatuur
 Klinische blik
 Foetale conditie
 Doptone
 CTG
 STAN
 Beloop baring
- Gebroken vliezen beleid:
 Afwachten (3dd T controle)
 Controle op leven voelen
 Kleur vruchtwater
 >24 uur CTG
 Maximaal 72 uur afwachten (60% binnen 24 uur), langer dan 24u is langdurig
gebroken vliezen en moet naar 2e lijns (CTG-onderzoek: tachycardie vaak een
infectieteken), 2e dag zal helft vrouwen ook bevallen.