Bodemkunde College Samenvatng
Bodemvormende factoren – CleOPATRa
- Klimaat (Climate). Tropische bodems o.i.v. hoge temperatuur en vochtgheid
- Vegetatie (Organisms). Heide en naaldbos t.o.v. loofos
- Moedermateriaal (Parent Material). Mineralogisch arm of rijk sediment, veel of
weinig kalk
- Tijd (Time). Jonge (op middeleeuwse stuifzanden) en oude (op 10.000 jaar oud
dekzand) bodems.
- Reliëf/drainage (Relief). Hoge ligging met goede drainage t.o.v. lage, nate ligging..
Bodemvormende processen – bodemhorizonten/bodems
- Accumulate van organische stof leidt tot: strooisellaag (O-horizont) en
humusaanrijking (Ah-horizont); in extreme, vaak nate situates veenvorming =
eerdgronden en veengronden
- Uit- en inspoeling van organische stof en ijzer: uitspoelingslaag (E-horizont) en
inspoelingslaag (Bhs-horizont) = podzolgronden
- Uit- en inspoeling van kleideeltjes: uitspoelingslaag (E-horizont) en inspoelingslaag
(Bt-horizont) = brikgronden
- Beginnende of nog geen processen (wel ontwatering, oxidate-reducte, ontkalking,
verwering van ijzerhoudende mineralen): weinig ontwikkelde horizonten of een
verweringshorizont Bw = vaaggronden
Grond // Veengronden Podzolgronden Brikgronden Eerdgronden Vaaggronden
Kenmerken
Dominante Slechte Mineralogisch Rijk Slechte Tijd (jonge
bodemvormende drainage en arm moedermateriaal drainage, mens bodems)
factor (BF) vegetate moedermateriaal (löss of oude
(dekzand) + rivierklei) + goede
goede/matge drainage
drainage
Dominant Ophoping Podzolisate Kleiverplaatsing Aanrijking Divers:
bodemvormend organische organische stof rijping,
proces (BP) stof en in het in de oxidate-
algemeen bovengrond reducte,
reducte (zwarte aard / ontkalking en
bouwvoor) door verwering
slechte drainage
of door de mens
(bemestng):
donkere Ah-
horizont
Uitspoeling van.. n.v.t. Humus, ijzer en Klei: n.v.t. n.v.t.
aluminium: uitspoelingslaag E
uitspoelingslaag E met grauwe,
met grauwe, grijsbruine kleur
grijze tot wite
1
, kleur
Inspoeling van.. n.v.t. Humus, ijzer en Klei: n.v.t. n.v.t.
aluminium: inspoelingslaag Bt
inspoelingslaag met helder bruine
Bhs met tot roodbruine
donkerbruine tot rivierleem
zwarte kleur
Zuur? ? Ja, door hoge Matg t.g.v. Divers Divers
ouderdom en langdurige
geringe ontkalking
buffercapaciteit
(geen kalk)
Drainage Slecht: hoge Matg tot goed: Matg tot goed: Slecht: ?
grond- hogere gebieden hogere gebieden laaggelegen
waterspiegel met neerwaartse met neerwaartse poldergebieden
= nat waterbeweging waterbeweging en beekdalen
Ouderdom ? Relatef oude Relatef oude Vaak wat Jonge
bodem bodem oudere bodems bodems
(duizenden jaren) (duizenden jaren) (honderden tot (enkele
duizenden tentallen tot
jaren) honderden
jaren)
Bedreiging Grondwater- Ploegen, Vergraven, Vergraven, Ruil-
stands- vergraven, afspoeling en afgraven, verkaveling
verlaging, afgraven, bodemerosie ontgronding en
inklinking, ontgronding ontwatering
oxidate
HC-1
Bodem: een natuurlijk lichaam dat bestaat uit minerale, organische en dierlijke
bestanddelen.
Zonder sedimentate gggn bodemvorming!
Pedogenese = bodemvorming = stabiliteit.
Geogenese = sedimentate = instabiliteit.
Ah-horizont = humusaanrijking
Aa-horizont = antropogene humeuze bovengrond: esdek. Herkenning: abrupte overgang
Ap-horizont = geploegd. Herkenning: vergraven
AC-horizont = overgang van de A naar de C-horizont
C-horizont = moedermateriaal
Bw/C-horizont = verwering van B-horizont
E-horizont = uitspoelingshorizont
Bh-horizont = humusinspoeling
Bhs-horizont = inspoeling humus en ijzer
Bt-horizont = inspoeling klei
Toevoeging g = gley = roest(vlekken). Herkenning: roestvlekken
2
Bodemvormende factoren – CleOPATRa
- Klimaat (Climate). Tropische bodems o.i.v. hoge temperatuur en vochtgheid
- Vegetatie (Organisms). Heide en naaldbos t.o.v. loofos
- Moedermateriaal (Parent Material). Mineralogisch arm of rijk sediment, veel of
weinig kalk
- Tijd (Time). Jonge (op middeleeuwse stuifzanden) en oude (op 10.000 jaar oud
dekzand) bodems.
- Reliëf/drainage (Relief). Hoge ligging met goede drainage t.o.v. lage, nate ligging..
Bodemvormende processen – bodemhorizonten/bodems
- Accumulate van organische stof leidt tot: strooisellaag (O-horizont) en
humusaanrijking (Ah-horizont); in extreme, vaak nate situates veenvorming =
eerdgronden en veengronden
- Uit- en inspoeling van organische stof en ijzer: uitspoelingslaag (E-horizont) en
inspoelingslaag (Bhs-horizont) = podzolgronden
- Uit- en inspoeling van kleideeltjes: uitspoelingslaag (E-horizont) en inspoelingslaag
(Bt-horizont) = brikgronden
- Beginnende of nog geen processen (wel ontwatering, oxidate-reducte, ontkalking,
verwering van ijzerhoudende mineralen): weinig ontwikkelde horizonten of een
verweringshorizont Bw = vaaggronden
Grond // Veengronden Podzolgronden Brikgronden Eerdgronden Vaaggronden
Kenmerken
Dominante Slechte Mineralogisch Rijk Slechte Tijd (jonge
bodemvormende drainage en arm moedermateriaal drainage, mens bodems)
factor (BF) vegetate moedermateriaal (löss of oude
(dekzand) + rivierklei) + goede
goede/matge drainage
drainage
Dominant Ophoping Podzolisate Kleiverplaatsing Aanrijking Divers:
bodemvormend organische organische stof rijping,
proces (BP) stof en in het in de oxidate-
algemeen bovengrond reducte,
reducte (zwarte aard / ontkalking en
bouwvoor) door verwering
slechte drainage
of door de mens
(bemestng):
donkere Ah-
horizont
Uitspoeling van.. n.v.t. Humus, ijzer en Klei: n.v.t. n.v.t.
aluminium: uitspoelingslaag E
uitspoelingslaag E met grauwe,
met grauwe, grijsbruine kleur
grijze tot wite
1
, kleur
Inspoeling van.. n.v.t. Humus, ijzer en Klei: n.v.t. n.v.t.
aluminium: inspoelingslaag Bt
inspoelingslaag met helder bruine
Bhs met tot roodbruine
donkerbruine tot rivierleem
zwarte kleur
Zuur? ? Ja, door hoge Matg t.g.v. Divers Divers
ouderdom en langdurige
geringe ontkalking
buffercapaciteit
(geen kalk)
Drainage Slecht: hoge Matg tot goed: Matg tot goed: Slecht: ?
grond- hogere gebieden hogere gebieden laaggelegen
waterspiegel met neerwaartse met neerwaartse poldergebieden
= nat waterbeweging waterbeweging en beekdalen
Ouderdom ? Relatef oude Relatef oude Vaak wat Jonge
bodem bodem oudere bodems bodems
(duizenden jaren) (duizenden jaren) (honderden tot (enkele
duizenden tentallen tot
jaren) honderden
jaren)
Bedreiging Grondwater- Ploegen, Vergraven, Vergraven, Ruil-
stands- vergraven, afspoeling en afgraven, verkaveling
verlaging, afgraven, bodemerosie ontgronding en
inklinking, ontgronding ontwatering
oxidate
HC-1
Bodem: een natuurlijk lichaam dat bestaat uit minerale, organische en dierlijke
bestanddelen.
Zonder sedimentate gggn bodemvorming!
Pedogenese = bodemvorming = stabiliteit.
Geogenese = sedimentate = instabiliteit.
Ah-horizont = humusaanrijking
Aa-horizont = antropogene humeuze bovengrond: esdek. Herkenning: abrupte overgang
Ap-horizont = geploegd. Herkenning: vergraven
AC-horizont = overgang van de A naar de C-horizont
C-horizont = moedermateriaal
Bw/C-horizont = verwering van B-horizont
E-horizont = uitspoelingshorizont
Bh-horizont = humusinspoeling
Bhs-horizont = inspoeling humus en ijzer
Bt-horizont = inspoeling klei
Toevoeging g = gley = roest(vlekken). Herkenning: roestvlekken
2
