Samenvatting Geschiedenis hoofdstuk 8

Aantekeningen GS
Hoofdstuk 8 De tijd van burgers en stoommachines
§1 De industriële revolutie

Kenm. Aspect: De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde
voor een industriële samenleving.

De industriële revolutie (IR)heeft veel gevolgen. Deze leiden tot:
- Nieuwe opvattingen (§2)
- Democratisering (§3)
- Feminisme (§4)
- Grote verschil tussen arm en rijk (§5)
- Modern imperialisme (§6)

De IR is eigenlijk een fout woord. Het ging over veel meer dan alleen industrie, nl;
industrie, agrarisch, vervoer, communicatie.
Ook revolutie wordt niet goed gebruikt. Een revolutie duit duidt op een snelle
verandering (maar de IR duurt een eeuw). Desondanks is dit begrip zo ingeburgerd,
dat we het toch maar gebruiken.

De IR begint in ENG (ca. 1650)
- Ze hebben veel grondstoffen
- Ze hebben veel kapitaal
- Ze hebben overschot van landarbeiders
Door de overstap op veeteelt ontstaat er werkloosheid op het platteland,
en trekken mensen naar de stad.

De bevolking groeit, en de textielnijverheid heeft een paar nieuwe uitvindingen
- Spinning Jenny Spinnewiel voor 8 draden tegelijk
- Snelschietspoel John Kay
Bedrijven gingen zich aan rivieren vestigen vanwege toepassing van
waterkracht (waterrad)
- Stoommachine James Watt
* mijnbouwrevolutie; water uit de mijnen pompen
* vervoersrevolutie; stoomschepen en -treinen


§2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Kenm. Aspect: De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: nationalisme,
liberalisme, socialisme, confessionalisme, feminisme.

Liberalisme – vrijheid
Individu hoort vrij te zijn; - zelf keuzes maken
- zelf godsdienst bepalen
- vrijheid van meningsuiting
- geen censuur
Ondernemersklasse, eisen een vrije markt (A. Smith: weinig
overheidsingrijpen, de “invisable hand” zorgt ervoor dat het in de vrije
markteconomie toch goed komt via werking van de wet van vraag en aanbod)




1/8

, Aantekeningen GS
Hoofdstuk 8 De tijd van burgers en stoommachines
Voor een democratie voor (rijke) burgers (de bourgeoisie). De burgers moeten kennis
en opleiding hebben.

Liberalen waren voor het idee van de overheid als Nachtwaker; de overheid
zorgt alleen voor veiligheid, leger en politie.
Liberalen werken tijdelijk samen met nationalisten, omdat nationalisten voor vrijheid
van een volk waren.

Nationalisme – eigen volk eerst: 2 soorten:
1). Wij zijn beter dan de andere (chauvinisme)
2). Als volk willen we een eigen staat.

Groeit in Duitse staten (52 staten) vanaf de tijd van Naoleon

Pruisen is de motor achter de eenwording van DLD. Ze hadden veel concurrentie
van Oostenrijk.
Strijd om hegemonie in de Duitse Bond tussen Oostenrijk en Pruisen. Pruisen wint in
1867

Otto van Bismarck (geslepen vos), was de grote man achter de Duitse eenwording.
Voert sociale wetten in, maar verbiedt de SPD.

1871 Duits keizerrijk wordt uitgeroepen in Versailles.
1910 Dld is de grootste industrieproducent van staal.

Dld heeft geen koloniën, maar willen deze wel graag hebben.

Bismarck overlegt veel met GB
1871 Keizer Willem I
1888 Keizer Willem II. Wil alles zelf regelen, zonder overleg
Ontslaat Bismarck

Italië

Koning Victor Emanuel van Piëmont-Sardinië wil Italiaanse eenwording.
Garibaldi (vrijheidsstrijder) zorgt voor de Italiaanse eenwording.
De kerkelijke staat wordt niet ingenomen, want Fr beschermt het.
1871 Kerkelijke staat wordt ingenomen en de Italiaanse eenwording is een feit.

Socialisme – voor de burgers, zij willen een overheid, die veel ingrijpt om de
zwakkeren te beschermen.
1). Communisme via revolutie aan de macht
Karl Marx Communistisch manifest
Das Kapitaal
2). Sociaal democraten via verkiezingen aan de macht
Ze noemen zich allebei socialisten.

Het denken van de mens wordt bepaald door de omstandigheden waar je in leeft.
Belangrijkste factor is de economische omstandigheid. Denken dat er een
communistische staat komt waarbij iedereen gelijk en gelukkig is.


2/8