Infammatoire Bowel Diseases (IBD)
IBD-ziekten zijn chronische darmziekten. Hieronder vallen verschillende ziekte waarvan de meest
bekende Crohns disease en colits ulcerosa. Daarnaast zijn er ook kleinere klassen IBD waaronder
indeterminate colits (wanneer de arts niet kan vaststellen of het CD of UC is); microscopic colits;
autoimmune enteropathy; celiac disease (gluten intolerante); en graf vs. Host disease (complicate
van de behandeling van stam cellen).
Pathogenese IBD
De pathogene van IBD wordt weergegeven in Figuur 1. In de pre-disease stage Phase I worden de
verschillende factoren welke mogelijk van invloed kunnen zijn op het ontstaan van IBD weergegeven.
Hieronder vallen genetsche factoren en omgevingsfactoren. De exacte oorzaak van het ontstaan van
IBD is nog onbekend. Mogelijke factoren welke van invloed kunnen zijn 1) onbekende pathogenen; 2)
immuunrespons op een intraluminaal antgen; 3) auto-immuunrespons op een antgeen van het
intestnale epitheel. Daarnaast kunnen er ook genetsche factoren van invloed zijn. Er zijn diverse
snips geassocieerd met de ziektebeelden van IBD.
- Afwijking op chromosoom 16, IBD1 gen. Dit leidde tot de identicate van het NOD2-gen. Dit
gen wordt sterk geassocieerd met de ontwikkeling van IBD ziekten. Het gen wordt
voornamelijk tot expressie gebracht in monocyten en wordt erkend als een belangrijke
mediator van infammatoire inducte. Expressie van dit gen wil niet zeggen dat je IBD krijgt
kans is alleen groter.
- IBD gevoelige genen op chromosomen 5, 6, en 19 ziten.
Deze factoren samen kunnen zorgen voor triggers welke de verzwakte barrièrefuncte van het
maagdarmkanaal kunnen veroorzaken waardoor bijvoorbeeld infectes optreden. Hierdoor kunnen
microbiële producten zoals bijvoorbeeld bacteriën de darmwand binnenkomen wat leidt tot de
actvate van immuun cellen in Phase II: acute intestnale infammate. In deze fase wordt geprobeerd
via immuun cel actvate en producte van cytokinen de homeostase te herstellen. Wanneer dit niet
lukt door deze ant-infammatoire mechanismen en de onderdrukking van pro-infammatoire
immuun responses, chronische intestnale infammate (Phase III) treedt op. Door chronische
infammate kunnen complicates en weefsel destructe optreden, welke beide worden veroorzaakt
door slijmvlies cytokine reactes (Phase IV).
Figuur 1. Pathogenese mechanisme IBD.
, Symptomen
Colits Ulcerosa
UC is een ziekte van de dikke darm (te onthouden dat de naam colon bevat -> dikke darm).
Belangrijke kenmerken van de ziekte is dat deze vaak begint bij het rectum en een aaneengesloten
stuk darm omvat. De ontsteking blijf beperkt tot de slijmvlieslaag van de darm. Kenmerkend voor de
ziekte is dat het slijmvlies rood en gezwollen is en dat het gemakkelijk gaat bloeden. Omdat de
ontsteking zich vaak in het rectum bevindt en de slijmvlieslaag ontstoken is kan de ontlastng bloed
en bloederig slijm bevaten.
Symptomen:
- Diarree (eventueel gepaard met bloed)
- Bloedverlies
- Urge -> niet uit te stellen ontlastng. Een belangrijk bijkomend psychisch gevolg is dat
mensen sociale afsluitng ervaren -> durven niet meer de deur uit te gaan.
- Anorexia -> verminderde eetlust.
- Gewichtsverlies.
Bij progressie van de ziekte kunnen ook ziekteverschijnselen zoals koorts en anemie optreden.
Ziekte van Crohn
Bij CD kan de ontsteking in het gehele maagdarmkanaal voorkomen. In dit geval hoef de ontsteking
zich ook niet als aaneengesloten plaats te manifesteren maar kan het op verschillende plekken
optreden. De ziekte wordt gedeinieerd als transmuraal, dit wil zeggen dat de gehele darmwand (dus
alle lagen) ontstoken kunnen zijn. Hierdoor kunnen stenose (vernauwingen door dikker worden van
de darmwand) en istels (verklevingen, darm en andere organen/huid verkleven) optreden.
Symptomen:
- Abnormale pijn
- Diarree (meestal zonder bloed)
- Bloedverlies
- Anorexia
- Gewichtsverlies
- Koorts, door abcessen in de buik veroorzaakt door het transmurale karakter van de ziekte.
- Perianal disease: istels en abcessen, vaak rond het rectum.
Overeenkomstge symptomen en diagnostsering
Algemeen: Symptomen worden bepaald door de ernst en de lokalisate van de ontstekingen. Het
klachtenpatroon van CD is over het algemeen gevarieerder dan bij Colits ulcerosa omdat de
ontsteking zich op meerdere plaatsen kan manifesteren.
- Extra intestnale disease.
o Oogontstekingen
o Afen in de mond.
o De ziekte van Pechter.
o Perifere artrits.
o Ontsteking galwegen PSC.
o Huidaandoeningen.
- Dikke darmkanker.
Vaak wordt UC sneller gediagnostseerd dan CD (UC ca. 4 maanden en CD ca. 9 maanden). Dit komt
doordat er bij UC vaak bloedverlies bij de ontlastng zit. Dit slaat gelijk alarmbellen en mensen
worden doorverwezen voor verder onderzoek. Buikpijn en diarree zonder bloedverlies wordt vaker
geassocieerd met het prikkelbare darm syndroom waardoor diagnose later komt.
IBD-ziekten zijn chronische darmziekten. Hieronder vallen verschillende ziekte waarvan de meest
bekende Crohns disease en colits ulcerosa. Daarnaast zijn er ook kleinere klassen IBD waaronder
indeterminate colits (wanneer de arts niet kan vaststellen of het CD of UC is); microscopic colits;
autoimmune enteropathy; celiac disease (gluten intolerante); en graf vs. Host disease (complicate
van de behandeling van stam cellen).
Pathogenese IBD
De pathogene van IBD wordt weergegeven in Figuur 1. In de pre-disease stage Phase I worden de
verschillende factoren welke mogelijk van invloed kunnen zijn op het ontstaan van IBD weergegeven.
Hieronder vallen genetsche factoren en omgevingsfactoren. De exacte oorzaak van het ontstaan van
IBD is nog onbekend. Mogelijke factoren welke van invloed kunnen zijn 1) onbekende pathogenen; 2)
immuunrespons op een intraluminaal antgen; 3) auto-immuunrespons op een antgeen van het
intestnale epitheel. Daarnaast kunnen er ook genetsche factoren van invloed zijn. Er zijn diverse
snips geassocieerd met de ziektebeelden van IBD.
- Afwijking op chromosoom 16, IBD1 gen. Dit leidde tot de identicate van het NOD2-gen. Dit
gen wordt sterk geassocieerd met de ontwikkeling van IBD ziekten. Het gen wordt
voornamelijk tot expressie gebracht in monocyten en wordt erkend als een belangrijke
mediator van infammatoire inducte. Expressie van dit gen wil niet zeggen dat je IBD krijgt
kans is alleen groter.
- IBD gevoelige genen op chromosomen 5, 6, en 19 ziten.
Deze factoren samen kunnen zorgen voor triggers welke de verzwakte barrièrefuncte van het
maagdarmkanaal kunnen veroorzaken waardoor bijvoorbeeld infectes optreden. Hierdoor kunnen
microbiële producten zoals bijvoorbeeld bacteriën de darmwand binnenkomen wat leidt tot de
actvate van immuun cellen in Phase II: acute intestnale infammate. In deze fase wordt geprobeerd
via immuun cel actvate en producte van cytokinen de homeostase te herstellen. Wanneer dit niet
lukt door deze ant-infammatoire mechanismen en de onderdrukking van pro-infammatoire
immuun responses, chronische intestnale infammate (Phase III) treedt op. Door chronische
infammate kunnen complicates en weefsel destructe optreden, welke beide worden veroorzaakt
door slijmvlies cytokine reactes (Phase IV).
Figuur 1. Pathogenese mechanisme IBD.
, Symptomen
Colits Ulcerosa
UC is een ziekte van de dikke darm (te onthouden dat de naam colon bevat -> dikke darm).
Belangrijke kenmerken van de ziekte is dat deze vaak begint bij het rectum en een aaneengesloten
stuk darm omvat. De ontsteking blijf beperkt tot de slijmvlieslaag van de darm. Kenmerkend voor de
ziekte is dat het slijmvlies rood en gezwollen is en dat het gemakkelijk gaat bloeden. Omdat de
ontsteking zich vaak in het rectum bevindt en de slijmvlieslaag ontstoken is kan de ontlastng bloed
en bloederig slijm bevaten.
Symptomen:
- Diarree (eventueel gepaard met bloed)
- Bloedverlies
- Urge -> niet uit te stellen ontlastng. Een belangrijk bijkomend psychisch gevolg is dat
mensen sociale afsluitng ervaren -> durven niet meer de deur uit te gaan.
- Anorexia -> verminderde eetlust.
- Gewichtsverlies.
Bij progressie van de ziekte kunnen ook ziekteverschijnselen zoals koorts en anemie optreden.
Ziekte van Crohn
Bij CD kan de ontsteking in het gehele maagdarmkanaal voorkomen. In dit geval hoef de ontsteking
zich ook niet als aaneengesloten plaats te manifesteren maar kan het op verschillende plekken
optreden. De ziekte wordt gedeinieerd als transmuraal, dit wil zeggen dat de gehele darmwand (dus
alle lagen) ontstoken kunnen zijn. Hierdoor kunnen stenose (vernauwingen door dikker worden van
de darmwand) en istels (verklevingen, darm en andere organen/huid verkleven) optreden.
Symptomen:
- Abnormale pijn
- Diarree (meestal zonder bloed)
- Bloedverlies
- Anorexia
- Gewichtsverlies
- Koorts, door abcessen in de buik veroorzaakt door het transmurale karakter van de ziekte.
- Perianal disease: istels en abcessen, vaak rond het rectum.
Overeenkomstge symptomen en diagnostsering
Algemeen: Symptomen worden bepaald door de ernst en de lokalisate van de ontstekingen. Het
klachtenpatroon van CD is over het algemeen gevarieerder dan bij Colits ulcerosa omdat de
ontsteking zich op meerdere plaatsen kan manifesteren.
- Extra intestnale disease.
o Oogontstekingen
o Afen in de mond.
o De ziekte van Pechter.
o Perifere artrits.
o Ontsteking galwegen PSC.
o Huidaandoeningen.
- Dikke darmkanker.
Vaak wordt UC sneller gediagnostseerd dan CD (UC ca. 4 maanden en CD ca. 9 maanden). Dit komt
doordat er bij UC vaak bloedverlies bij de ontlastng zit. Dit slaat gelijk alarmbellen en mensen
worden doorverwezen voor verder onderzoek. Buikpijn en diarree zonder bloedverlies wordt vaker
geassocieerd met het prikkelbare darm syndroom waardoor diagnose later komt.
