GEZONDHEID EN PREVENTIE
2.1 Gezondheidsdeterminant leefstijl en gedrag
Gezondheidsdeterminant leefstil en gedrag = al het gedrag wat een positeee of negateee ineloed heef op
gezondheid.
Het is belangrijk om te weten welke efeeten gedrag hebben op het gezondheidsprobleem. Zoals;
- Voedingsgedrag
o Primair en seeundair eerband
o Problemen als: oeergewieht, obstpate, jodiumtekort, ondergewieht, aleohol, hart- en
eaataandoeningen
- Aleohol- en drugsgebruik
o Matg aleoholgebruik (1 2 glazen per dag) heef positeee ineloed op het hart en bloedeaten
o Oeermatg aleoholgebruik heef een negateee ineloed en kan leiden tot een eerslaeing
o Problemen als: eerkeersongelukken, leeereirrose, hartziekten, kanker, eerstoord
immuunsysteem, hoge bloeddruk, beroerte, stemming- en angststoornissen, geheugen
eerlies
- Rookgedrag
o Problemen als: longkanker, COPD, astma-aaneallen, infeetes aan de luehtwegen
o Hoe meer er gerookt wordt, hoe groter de kans op problemen
- Bewegingsgedrag
o Beweging heef een positef efeet op hartziekten, diabetes, COPD, beroerte, depressie,
artrits, epilepsie
o Voor eeel mensen, eooral met een inaeteee baan, is liehamelijke beweging belangrijk om
gezondheid te beeorderen
- Seksueel gedrag
o Het is belangrijk dat de problemen duidelijk zijn
o Problemen als: SOA’S, hie, ongewenste zwangersehap, seksueel misbruik, urineweginfeetes
- Gezondheidseaardigheden
o Informate oeer gezondheid begrijpen, beoordelen, gebruiken en goed beslissingen kunnen
nemen
o Goede gezondheidseaardigheden zorgen eoor een gezondere leefstjl
Double burden = WHO, steeds meer infeeteziekten en niet-oeerdraagbare ziekten.
Model ean Lalonde
- Intern milieu eerworeen of aangeboren
- Medisehe zorg en preeente welke zorg is er
- Extern milieu fysieke en maatsehappelijke omgeeing
- Leefstjl en gedrag gedrag dat gezondheid beïneloed
Hoe ziet de omgeeing eruit ean een persoon is de fysieke omgeving ean de mensen.
Doel eerpleegkundige
- Doel: het aanzeten ean patinten(groepen) tot gezonder gedrag
- Hiereoor moet je mensen ondersteunen bij het aanleren ean gezonder gedrag.
- Gezondheidseoorliehtng en patinteneoorliehtng hebben hier een belangrijke rol in.
- Adeiseren, kennis oeerdragen, ondersteunen
1
, 2.2 Endogene gezondheidsdeterminant en zelfmanagement
Fysiologische en psychische factoren hebben ineloed op de gezondheid ean de mens
Endogene persoonsgebonden gezondheidsdeterminant = wat zieh in het menselijk liehaam afspeelt
- Genetsehe faetoren
o Afwijkingen in genen en ehromosomen
o Multfaetoriile gezondheidsproblemen
o Aanleg eoor gezondheidsproblemen
- Verworeen eigensehappen
o Hoge bloeddruk
o Hoog eholesterolgehalte
o Afwijking in het immuunsysteem
o Wisselende glueosespiegel
o Oeergewieht
o Psyehisehe gezondheid
o Veroudering
Monogene ziektebeelden = als de ziekte door 1 gen komt
Multfactoriële gezondheidsproblemen = als er erfelijke faetoren en andere omstandigheden een rol spelen,
door aanleg een hoog risieo hebben en door bepaalde omstandigheden komt het tot uitng.
Zelfmanagement (partnersehap, respeet, samen kennis delen, eertrouwen)
- Zelfredzaamheid
- ADL zelf doen
- Toekijken ‘handen op de rug’
- Begrijpen ean mogelijkheden en doelen
- Eigen regie
2.3 Model van gedragsverandering
Model van gedragsverandering
- Contaet leggen met de patint
o Risieo’s duidelijk maken
o Leten op kennis
o Leefijd
o Waarden en normen
- Gedragsdeterminanten eeranderen
o Attitudeverandergnv = wat is het gewenste gedrag en wat zijn de eoor en nadelen.
o Decgsgonal balance = geef niet te eeel informate, maar zorg er wel eoor dat de eoor- en
nadelen duidelijk zijn.
o Socgale gnvloeden = maak duidelijk welk efeet de omgeeing heef
o Egven-effectvgtitegtit = zorg dat je weet wat de zorgerager zelf kan en wat niet. Zorg dat de
patint gesteund wordt door de omgeeing.
- Gedragseerandering = de patint moet een plan hebben
o Als eerpleegkundige moet je de patint hierbij steunen
- Gedragsbehoud = eolhouden ean gewenst gedrag en weten hoe te moeten reageren op tegenslagen
(=eoping response)
o Als eerpleegkundige eoaeh je de patint zodat het gedrag eol gehouden kan worden
- Beeorderen zelfmanagement
2
2.1 Gezondheidsdeterminant leefstijl en gedrag
Gezondheidsdeterminant leefstil en gedrag = al het gedrag wat een positeee of negateee ineloed heef op
gezondheid.
Het is belangrijk om te weten welke efeeten gedrag hebben op het gezondheidsprobleem. Zoals;
- Voedingsgedrag
o Primair en seeundair eerband
o Problemen als: oeergewieht, obstpate, jodiumtekort, ondergewieht, aleohol, hart- en
eaataandoeningen
- Aleohol- en drugsgebruik
o Matg aleoholgebruik (1 2 glazen per dag) heef positeee ineloed op het hart en bloedeaten
o Oeermatg aleoholgebruik heef een negateee ineloed en kan leiden tot een eerslaeing
o Problemen als: eerkeersongelukken, leeereirrose, hartziekten, kanker, eerstoord
immuunsysteem, hoge bloeddruk, beroerte, stemming- en angststoornissen, geheugen
eerlies
- Rookgedrag
o Problemen als: longkanker, COPD, astma-aaneallen, infeetes aan de luehtwegen
o Hoe meer er gerookt wordt, hoe groter de kans op problemen
- Bewegingsgedrag
o Beweging heef een positef efeet op hartziekten, diabetes, COPD, beroerte, depressie,
artrits, epilepsie
o Voor eeel mensen, eooral met een inaeteee baan, is liehamelijke beweging belangrijk om
gezondheid te beeorderen
- Seksueel gedrag
o Het is belangrijk dat de problemen duidelijk zijn
o Problemen als: SOA’S, hie, ongewenste zwangersehap, seksueel misbruik, urineweginfeetes
- Gezondheidseaardigheden
o Informate oeer gezondheid begrijpen, beoordelen, gebruiken en goed beslissingen kunnen
nemen
o Goede gezondheidseaardigheden zorgen eoor een gezondere leefstjl
Double burden = WHO, steeds meer infeeteziekten en niet-oeerdraagbare ziekten.
Model ean Lalonde
- Intern milieu eerworeen of aangeboren
- Medisehe zorg en preeente welke zorg is er
- Extern milieu fysieke en maatsehappelijke omgeeing
- Leefstjl en gedrag gedrag dat gezondheid beïneloed
Hoe ziet de omgeeing eruit ean een persoon is de fysieke omgeving ean de mensen.
Doel eerpleegkundige
- Doel: het aanzeten ean patinten(groepen) tot gezonder gedrag
- Hiereoor moet je mensen ondersteunen bij het aanleren ean gezonder gedrag.
- Gezondheidseoorliehtng en patinteneoorliehtng hebben hier een belangrijke rol in.
- Adeiseren, kennis oeerdragen, ondersteunen
1
, 2.2 Endogene gezondheidsdeterminant en zelfmanagement
Fysiologische en psychische factoren hebben ineloed op de gezondheid ean de mens
Endogene persoonsgebonden gezondheidsdeterminant = wat zieh in het menselijk liehaam afspeelt
- Genetsehe faetoren
o Afwijkingen in genen en ehromosomen
o Multfaetoriile gezondheidsproblemen
o Aanleg eoor gezondheidsproblemen
- Verworeen eigensehappen
o Hoge bloeddruk
o Hoog eholesterolgehalte
o Afwijking in het immuunsysteem
o Wisselende glueosespiegel
o Oeergewieht
o Psyehisehe gezondheid
o Veroudering
Monogene ziektebeelden = als de ziekte door 1 gen komt
Multfactoriële gezondheidsproblemen = als er erfelijke faetoren en andere omstandigheden een rol spelen,
door aanleg een hoog risieo hebben en door bepaalde omstandigheden komt het tot uitng.
Zelfmanagement (partnersehap, respeet, samen kennis delen, eertrouwen)
- Zelfredzaamheid
- ADL zelf doen
- Toekijken ‘handen op de rug’
- Begrijpen ean mogelijkheden en doelen
- Eigen regie
2.3 Model van gedragsverandering
Model van gedragsverandering
- Contaet leggen met de patint
o Risieo’s duidelijk maken
o Leten op kennis
o Leefijd
o Waarden en normen
- Gedragsdeterminanten eeranderen
o Attitudeverandergnv = wat is het gewenste gedrag en wat zijn de eoor en nadelen.
o Decgsgonal balance = geef niet te eeel informate, maar zorg er wel eoor dat de eoor- en
nadelen duidelijk zijn.
o Socgale gnvloeden = maak duidelijk welk efeet de omgeeing heef
o Egven-effectvgtitegtit = zorg dat je weet wat de zorgerager zelf kan en wat niet. Zorg dat de
patint gesteund wordt door de omgeeing.
- Gedragseerandering = de patint moet een plan hebben
o Als eerpleegkundige moet je de patint hierbij steunen
- Gedragsbehoud = eolhouden ean gewenst gedrag en weten hoe te moeten reageren op tegenslagen
(=eoping response)
o Als eerpleegkundige eoaeh je de patint zodat het gedrag eol gehouden kan worden
- Beeorderen zelfmanagement
2
