Historische en vergelijkende inleiding tot het publiekrecht -
Deel 1: Staat en recht
Prof. dr. F. Dhondt
Hoofdstuk 4: De Negentiende eeuw (1814-1914)
De 19e eeuw is een eeuw van barricade, revoluties. Er zijn veel opstanden die zorgen voor polarisatie
in Europa. De conservatieven willen er niet van weten en het gevaar zoveel mogelijk neerslaan. De
liberalen zijn blij maar hebben ook schrik want linkse revoluties raken aan de fundamenten van de
eigendom en de nieuwe industriële burgerlijke maatschappij waar de liberalen zich in thuis voelen. De
verandering in het internationaal recht zal er komen door activisme.
Een universele internationale organisatie is er niet in de 19e eeuw; dat komt er pas met de Volkenbond
maar vlak voor WOI is er al zoiets als de Haagse conferenties van 1899 en 1907, twee gebeurtenissen
waar alle continenten die op dat moment een volkenrechtelijke vertegenwoordiging hebben aanwezig
zijn.
A. Geboorte van de natiestaat
In de 19e eeuw bij de creatie van het nieuwe internationale recht heel veel factoren spelen die we
vandaag nog kunnen herkennen.
AFBRAAK CONGRES VAN WENEN
= het werk van de nationale revoluties, de eenmakingsbewegingen maar ook van Napoleon III
NAPOLEON III = de baas van Frankrijk tussen 1849 en 1870 → trekt meer en meer macht naar zich toe
en noemt zich keizer van de Fransen vanaf 1852.
= neef van Napoleon
Wil het congres van Wenen opblazen
→Italië (1859-1860) : hij vecht in Italië tegen de oude conservatieve macht Oostenrijk om Italië
mee één te maken
→Krimoorlog (1854-1856): Hij vecht tegen Rusland
, ▪ De Krim = schiereiland ponder Oekraïne in de zwarte zee dat de Russen beschouwen als een
deel van Rusland dat ze hebben geannexeerd via referenda in 2014. De Krimoorlog gaat over
de Zwarte Zee die connectie vormt over Rusland en het Ottomaanse rijk. De russen vinden een
toegang tot de Zwarte zee belangrijk omdat de havens in het noorden van Rusland vervriezen.
▪ Het was een vergeten Europees conflict tot voor Poetin de kwestie daar terug heeft opgepookt.
▪ De oorlog is gebruikt door Napoleon III om het Franse prestige te vergroten en de russen te
verslaan in een strijdtoneel waar hij niet veel te zoeken had.
↔ Resultaat ?: enorme aantal slachtoffers
Voor het internationaal recht lijdt de Krimoorlog die begonnen is door ene maritieme aanleiding een
voorwendsel voor een belangrijke stap in de veranderingen die er komen in het zeerecht.
VERDRAG VAN PARIJS (1856)
(1)Uitbanning kaapvaart: men doet dat omdat het perspectief van winst dat ze gaan verdienen
redelijk groot is. Kapers die een vijandelijk handelsschip meebrengen, brengen dat binnen in
een haven waar de rechtbank zal oordelen over de rechtmatigheid van de vangst en de kaper
zelf gaat daar aan verdienen en een procent op krijgen.
(2)“Vrij schip, vrij goed”: een schip dat niet onder de vlag vaart van een oorlogvoerende partij
mag je niet tegenhouden en controleren → economisch belangrijk: als je minderrisico hebt dat
de Britten jou schip gaan tegenhouden als neutrale handelaar dan ga je minder
verzekeringspremie moeten betalen en handel kunnen drijven.
→ lijdt ons zowel naar het zeerecht als naar het neutraliteitsrecht
Het belang van zo’n verdragen heeft alles te maken met het zeerecht. In de vroegmoderne tijd vindt
Grotius dat de navigatie op de zee vrij is. In principe kan je daar niet aan onderuit maar de grootste
maritieme macht in de wereld: het Britse rijk had haar eigen idee daarover. Ze vonden dat als ze in
oorlog waren met een ander land ze alle schepen konden tegenhouden van neutrale naties om te
controleren of daar geen smokkelwaar aan boord was. Deze expansieve conceptie van de Britten gaan
ze opgeven in de Krimoorlog, ze maken een bondgenootschap met de Fransen tegen de Russen en
gaan tijdens de oorlog nog het principe proclameren van vrij schip, vrij goed.
Deel 1: Staat en recht
Prof. dr. F. Dhondt
Hoofdstuk 4: De Negentiende eeuw (1814-1914)
De 19e eeuw is een eeuw van barricade, revoluties. Er zijn veel opstanden die zorgen voor polarisatie
in Europa. De conservatieven willen er niet van weten en het gevaar zoveel mogelijk neerslaan. De
liberalen zijn blij maar hebben ook schrik want linkse revoluties raken aan de fundamenten van de
eigendom en de nieuwe industriële burgerlijke maatschappij waar de liberalen zich in thuis voelen. De
verandering in het internationaal recht zal er komen door activisme.
Een universele internationale organisatie is er niet in de 19e eeuw; dat komt er pas met de Volkenbond
maar vlak voor WOI is er al zoiets als de Haagse conferenties van 1899 en 1907, twee gebeurtenissen
waar alle continenten die op dat moment een volkenrechtelijke vertegenwoordiging hebben aanwezig
zijn.
A. Geboorte van de natiestaat
In de 19e eeuw bij de creatie van het nieuwe internationale recht heel veel factoren spelen die we
vandaag nog kunnen herkennen.
AFBRAAK CONGRES VAN WENEN
= het werk van de nationale revoluties, de eenmakingsbewegingen maar ook van Napoleon III
NAPOLEON III = de baas van Frankrijk tussen 1849 en 1870 → trekt meer en meer macht naar zich toe
en noemt zich keizer van de Fransen vanaf 1852.
= neef van Napoleon
Wil het congres van Wenen opblazen
→Italië (1859-1860) : hij vecht in Italië tegen de oude conservatieve macht Oostenrijk om Italië
mee één te maken
→Krimoorlog (1854-1856): Hij vecht tegen Rusland
, ▪ De Krim = schiereiland ponder Oekraïne in de zwarte zee dat de Russen beschouwen als een
deel van Rusland dat ze hebben geannexeerd via referenda in 2014. De Krimoorlog gaat over
de Zwarte Zee die connectie vormt over Rusland en het Ottomaanse rijk. De russen vinden een
toegang tot de Zwarte zee belangrijk omdat de havens in het noorden van Rusland vervriezen.
▪ Het was een vergeten Europees conflict tot voor Poetin de kwestie daar terug heeft opgepookt.
▪ De oorlog is gebruikt door Napoleon III om het Franse prestige te vergroten en de russen te
verslaan in een strijdtoneel waar hij niet veel te zoeken had.
↔ Resultaat ?: enorme aantal slachtoffers
Voor het internationaal recht lijdt de Krimoorlog die begonnen is door ene maritieme aanleiding een
voorwendsel voor een belangrijke stap in de veranderingen die er komen in het zeerecht.
VERDRAG VAN PARIJS (1856)
(1)Uitbanning kaapvaart: men doet dat omdat het perspectief van winst dat ze gaan verdienen
redelijk groot is. Kapers die een vijandelijk handelsschip meebrengen, brengen dat binnen in
een haven waar de rechtbank zal oordelen over de rechtmatigheid van de vangst en de kaper
zelf gaat daar aan verdienen en een procent op krijgen.
(2)“Vrij schip, vrij goed”: een schip dat niet onder de vlag vaart van een oorlogvoerende partij
mag je niet tegenhouden en controleren → economisch belangrijk: als je minderrisico hebt dat
de Britten jou schip gaan tegenhouden als neutrale handelaar dan ga je minder
verzekeringspremie moeten betalen en handel kunnen drijven.
→ lijdt ons zowel naar het zeerecht als naar het neutraliteitsrecht
Het belang van zo’n verdragen heeft alles te maken met het zeerecht. In de vroegmoderne tijd vindt
Grotius dat de navigatie op de zee vrij is. In principe kan je daar niet aan onderuit maar de grootste
maritieme macht in de wereld: het Britse rijk had haar eigen idee daarover. Ze vonden dat als ze in
oorlog waren met een ander land ze alle schepen konden tegenhouden van neutrale naties om te
controleren of daar geen smokkelwaar aan boord was. Deze expansieve conceptie van de Britten gaan
ze opgeven in de Krimoorlog, ze maken een bondgenootschap met de Fransen tegen de Russen en
gaan tijdens de oorlog nog het principe proclameren van vrij schip, vrij goed.
