H12: Machtsverhoudingen in de wereld
§12.1 Nederlands buitenlands beleid
Eindtermen: 12.5, 13.2 & 13.3
Doelen 12.1
Ik weet wat het Nederlands buitenlands beleid inhoudt en wat de Nederlandse belangen zijn.
Ik ken artikel 90 van de Grondwet en weet hoe dit in de praktijk tot uiting komt.
Ik weet wat de dominee en de koopman inhoudt en kan dit herkennen, uitleggen en
toepassen.
Ik weet welke 2 manieren worden gehanteerd om interstatelijke conflicten te voorkomen en
kan dit herkennen, uitleggen en toepassen.
Ik ken de 3 manieren waarop de soevereiniteit van staten wordt beperkt.
Je begrijpt wat de Nederlandse belangen zijn ten aanzien van het buitenlandbeleid.
Je kunt de positie van Nederland beschrijven ten aanzien van het internationale
krachtenveld.
Je weet wat het internationaal recht inhoudt en wat dit betekent voor staten en Nederland in
het bijzonder.
Kun je hier nu antwoord op geven?
Wat is soevereiniteit? Hoe verhoudt dit zich tot het non-interventiebeginsel?
Wat houdt het dilemma van collectieve actie in? En bedenk een voorbeeld als het gaat om
piraterij.
Noem twee verschillen tussen het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof.
Wat zijn Nederlandse belangen ten aanzien van het buitenlandbeleid?
Wat is de positie van Nederland ten aanzien van het internationale krachtenveld?
Wat houdt het internationaal recht in en wat betekent dit voor staten en Nederland in het
bijzonder?
BONUSVRAAG: waar bevindt het IG en het IS zich?
Context voor dit hoofdstuk: piraten
, Piraterij is een probleem (en het zou fijn zijn als dit niet zo verheerlijkt wordt door o.a.
Hollywood):
Mensen worden gegijzeld voor losgeld
Vrachtschepen en goederen worden gestolen
Inschatting is dat transportkosten 8% hoger zijn door piraterij
De aanpak van piraterij is moeilijk, omdat het plaatsvindt in internationale wateren en die
behoren niet toe aan een staat.
Een mogelijke oplossing zou internationale samenwerking zijn, maar dat kan dan weer leiden
tot het probleem van collectieve actie.
En internationaal samenwerken betekent dat je een klein beetje soevereiniteit inlevert. Dat
wil niet iedere staat.
Nederland is een samenwerkingsverband aangegaan met zo’n 80 andere landen, genaamd
de Contact Group
De dominee en de koopman
Van oudsher is Nederland erg gericht op samenwerking met het buitenland.
Ook vandaag de dag is 30% van ons BNP te danken aan export en handel.
Voornamelijk door wederuitvoer (doorverkoop) van goederen.
Naast de economische belangen die Nederland heeft, vinden wij het belangrijk dat we
bijdragen aan vrede en veiligheid in de wereld.
We vinden het zo belangrijk dat we het opgenomen hebben in de Grondwet (art. 90).
Je kunt dus stellen dat het Nederlands buitenlandbeleid zich kenmerkt door de dominee en
de koopman.
De dominee staat voor onze idealen, zoals democratische waarden en
mensenrechten.
De koopman staat voor onze nationale handelsbelangen.
In onze piratencontext zien we bovenstaande ook terug:
Nederland zette haar marine in om de internationale vrede en veiligheid te
bevorderen (dominee), tegelijkertijd had dit een positief effect op de veiligheid van
Nederlandse handel (koopman).
De positie van Nederland
Nederland is maar een klein landje en heeft grote behoefte aan samenwerking met andere
landen.
Waar samenwerking is, zijn regels nodig. Regels maakt het handelen van staten
voorspelbaar en sluit willekeur uit.
Samenwerking zorgt ervoor dat landen steeds weer een stukje soevereiniteit
inleveren.
Om tot samenwerking te komen hebben we internationale organisaties, zoals:
de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), welke zorgt voor vrede en
afschrikking van staten.
de Europese Unie (EU), welke zorgt voor welvaart en vrede in Europa.
We handelen gebaseerd op gedeelde waarden:
in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) van de VN
staan mensenrechten beschreven. Landen kunnen hieraan committeren, maar omdat
het een verklaring is, heeft het beperkte juridische slagkracht.
het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM) stelt individuen in
staat om andere individuen en overheden aan te klagen als er mensenrechten
geschonden worden.
Tot slot kennen wij daarvoor ook internationale regels en instituties, zoals:
, het Internationaal Gerechtshof (IG) wat geschillen tussen staten (zonder oorlog!) probeert
te beslechten. Het IG is het juridische orgaan van de Verenigde Naties (VN).
Rechters van het IG worden aangesteld door de Algemene Vergadering en de VN-
Veiligheidsraad.
het Internationaal Strafhof (IS) wat personen aanklaagt voor misdaden tegen de
menselijkheid, zoals genocide. Dit is geen onderdeel van de VN
§12.2 Politiek, beleid en instituties
§12.1 Nederlands buitenlands beleid
Eindtermen: 12.5, 13.2 & 13.3
Doelen 12.1
Ik weet wat het Nederlands buitenlands beleid inhoudt en wat de Nederlandse belangen zijn.
Ik ken artikel 90 van de Grondwet en weet hoe dit in de praktijk tot uiting komt.
Ik weet wat de dominee en de koopman inhoudt en kan dit herkennen, uitleggen en
toepassen.
Ik weet welke 2 manieren worden gehanteerd om interstatelijke conflicten te voorkomen en
kan dit herkennen, uitleggen en toepassen.
Ik ken de 3 manieren waarop de soevereiniteit van staten wordt beperkt.
Je begrijpt wat de Nederlandse belangen zijn ten aanzien van het buitenlandbeleid.
Je kunt de positie van Nederland beschrijven ten aanzien van het internationale
krachtenveld.
Je weet wat het internationaal recht inhoudt en wat dit betekent voor staten en Nederland in
het bijzonder.
Kun je hier nu antwoord op geven?
Wat is soevereiniteit? Hoe verhoudt dit zich tot het non-interventiebeginsel?
Wat houdt het dilemma van collectieve actie in? En bedenk een voorbeeld als het gaat om
piraterij.
Noem twee verschillen tussen het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof.
Wat zijn Nederlandse belangen ten aanzien van het buitenlandbeleid?
Wat is de positie van Nederland ten aanzien van het internationale krachtenveld?
Wat houdt het internationaal recht in en wat betekent dit voor staten en Nederland in het
bijzonder?
BONUSVRAAG: waar bevindt het IG en het IS zich?
Context voor dit hoofdstuk: piraten
, Piraterij is een probleem (en het zou fijn zijn als dit niet zo verheerlijkt wordt door o.a.
Hollywood):
Mensen worden gegijzeld voor losgeld
Vrachtschepen en goederen worden gestolen
Inschatting is dat transportkosten 8% hoger zijn door piraterij
De aanpak van piraterij is moeilijk, omdat het plaatsvindt in internationale wateren en die
behoren niet toe aan een staat.
Een mogelijke oplossing zou internationale samenwerking zijn, maar dat kan dan weer leiden
tot het probleem van collectieve actie.
En internationaal samenwerken betekent dat je een klein beetje soevereiniteit inlevert. Dat
wil niet iedere staat.
Nederland is een samenwerkingsverband aangegaan met zo’n 80 andere landen, genaamd
de Contact Group
De dominee en de koopman
Van oudsher is Nederland erg gericht op samenwerking met het buitenland.
Ook vandaag de dag is 30% van ons BNP te danken aan export en handel.
Voornamelijk door wederuitvoer (doorverkoop) van goederen.
Naast de economische belangen die Nederland heeft, vinden wij het belangrijk dat we
bijdragen aan vrede en veiligheid in de wereld.
We vinden het zo belangrijk dat we het opgenomen hebben in de Grondwet (art. 90).
Je kunt dus stellen dat het Nederlands buitenlandbeleid zich kenmerkt door de dominee en
de koopman.
De dominee staat voor onze idealen, zoals democratische waarden en
mensenrechten.
De koopman staat voor onze nationale handelsbelangen.
In onze piratencontext zien we bovenstaande ook terug:
Nederland zette haar marine in om de internationale vrede en veiligheid te
bevorderen (dominee), tegelijkertijd had dit een positief effect op de veiligheid van
Nederlandse handel (koopman).
De positie van Nederland
Nederland is maar een klein landje en heeft grote behoefte aan samenwerking met andere
landen.
Waar samenwerking is, zijn regels nodig. Regels maakt het handelen van staten
voorspelbaar en sluit willekeur uit.
Samenwerking zorgt ervoor dat landen steeds weer een stukje soevereiniteit
inleveren.
Om tot samenwerking te komen hebben we internationale organisaties, zoals:
de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), welke zorgt voor vrede en
afschrikking van staten.
de Europese Unie (EU), welke zorgt voor welvaart en vrede in Europa.
We handelen gebaseerd op gedeelde waarden:
in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) van de VN
staan mensenrechten beschreven. Landen kunnen hieraan committeren, maar omdat
het een verklaring is, heeft het beperkte juridische slagkracht.
het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM) stelt individuen in
staat om andere individuen en overheden aan te klagen als er mensenrechten
geschonden worden.
Tot slot kennen wij daarvoor ook internationale regels en instituties, zoals:
, het Internationaal Gerechtshof (IG) wat geschillen tussen staten (zonder oorlog!) probeert
te beslechten. Het IG is het juridische orgaan van de Verenigde Naties (VN).
Rechters van het IG worden aangesteld door de Algemene Vergadering en de VN-
Veiligheidsraad.
het Internationaal Strafhof (IS) wat personen aanklaagt voor misdaden tegen de
menselijkheid, zoals genocide. Dit is geen onderdeel van de VN
§12.2 Politiek, beleid en instituties
