Cervicocephale pijnsyndromen
Hoofdpijnklachten waarin op de één of andere wijze ook het functioneren van de halswervelkolom een rol
speelt.
- Hoofdpijn is vaak de ‘’hoofdklacht’’
o Begeleid door 1 of meerdere symptomen uit een breed scala;
§ Een fluittoon in het oor
§ Een gevoel van een brok in de keel
§ Wazig zien
§ Een trillend ooglid
§ Vermoeide ogen
§ Een gevoel van zweverigheid
§ Duizelingen
Indeling van hoofdpijn van de International Headache Society (IHS)
- Primaire hoofdpijn
o De hoofdpijn wordt geduid als een aparte entiteit, een nauw omschreven syndroom.
o Medische classificatie schiet voor fysiotherapeuten tekort, omdat hoofdpijn in combinatie
met klachten over het functioneren van de halswervelkolom als secundaire hoofdpijn
onvoldoende houvast biedt voor fysiotherapeutische interventies.
- Secundaire hoofdpijn
o Vormen van hoofdpijn waarbij klachten over het functioneren van de halswervelkolom ook
een rol spelen.
o Het gevolg van het innemen van bepaalde stoffen, of het gevolg van lichamelijke processen
die te duiden zijn als een aandoening of een ziekte.
Primaire hoofdpijn
Drie vormen van primaire hoofdpijn:
- Tension-type headache
o Episodisch (type I)
o Chronisch (type II)
- Migraine
o Met aura
o Zonder aura
- Cluster headache
Van deze drie vormen is alleen voor tension-type headache fysiotherapie een te overwegen therapeutische
strategie.
,Secundaire hoofdpijn
Het herkennen van met fysiotherapie behandelbare secundaire hoofdpijn -> 4 stappen
1. Geen primaire hoofdpijn = secundaire hoofdpijn
(soms komt een combinatie hiervan voor)
2. De secundaire hoofdpijn is te relateren aan het disfunctioneren van de halswervelkolom.
Cervicaal gerelateerde hoofdpijn.
Er moet een logische samenhang tussen anatomisch en pathologisch kader.
3. Het ontbreken van alarmtekens:
o Hoofdpijn na een recent trauma capitis of nektrauma
o Hoofdpijn met een plotseling begin
o Hoofdpijn die toeneemt in ernst en frequentie
o Nieuwe hoofdpijn in een risicovolle context
§ HIW
§ Kanker
§ Na een manipulatie van de halswervelkolom
§ Na een mild hoofdtrauma op hoge leeftijd
§ Tijdens zwangerschap en post partum (niet migraineus)
o Hoofdpijn die uitgelokt wordt door hoesten, niezen en seksuele activiteit
o Hoofdpijn uitgelokt door positieverandering van het hoofd in de ruimte
, o Continue unilaterale temporale hoofdpijn op volwassen leeftijd
o Hoofdpijn met 1 vinger op de schedel aangeduid (pinpoint tenderness)
o Eerste hoofdpijn episode boven de 50 jaar
o Nachtelijke hoofdpijn van ontwijkende aard
o Bonkende hoofdpijn
o Diepe hoofdpijn
o Verminderd bewustzijnsniveau
o Nekstijfheid
o Hoofdpijn gepaard met misselijkheid en braken (met uitzondering van typische migraine)
o Hoofdpijn met onverklaarde heesheid
o Neurologische symptomen of tekens:
§ Vertigo
§ Moeite met spreken (dysarthrie)
§ Moeite met slikken (dysphagie)
§ Gezichtsuitval
§ Paraesthesieën in de benen en/of armen
§ Motore uitval in de benen
§ Motore uitval in de armen
§ Teken van Babinski
§ Teken van Lhermitte
o Onverklaarde koorts
o Ongewild, onverklaard gewichtsverlies (5 procent van het lichaamsgewicht) in 1 maand.
Medicatie afhankelijke hoofdpijn:
- Stoppen met medicatie
Praktische betekenissen:
- ‘’Cervicaal gerelateerde’’ occipito-temporale hoofdpijn
o Typische combinatie van bewegingsstoornissen van de hoog-cervicale bewegingseenheid.
§ Rotatie beperking van C1-C2 van meer dan een aantal graden, gepaard met een
heterolaterale lateroflexiebeperking van C0-C1.
§ Bewegingskenmerken worden manueel vastgesteld op basis van eindgevoel en
links-rechts vergelijkingen. De bewegingen zijn pijnlijk, maar niet hoofdpijn
producerend.
o Meestal unilaterale hoofdpijn
o Betrokkenheid van het kaakgewricht aan dezelfde lichaamszijde moet overwogen worden.
- ‘’Cervicaal gerelateerde’’ frontale hoofdpijn
o Typische bewegingsstoornis van C0-C1; lateroflexiebeperking zonder rotatiebeperking van
de bewegingseenheid C1-C2.
o Unilaterale hoofdpijn
o Bewegingsonderzoek is niet hoofdpijn provocerend.
Stress gerelateerde cervicocephale symptomen
Cervicocephale stressgerelateerde symptomen spelen in het kader van hoofdpijnklachten en de
patroonherkenning een rol. De stress-gerelateerde symptomen zijn te benoemen als generieke symptomen
en als symptomen met een lichaamsregionale ordening.
Verklarende hypothese voor deze symptomen:
Een toegenomen orthosympathische activiteit als element van spinale sensitisatie leidt tot stress-
gerelateerde symptomen.
Hoofdpijnklachten waarin op de één of andere wijze ook het functioneren van de halswervelkolom een rol
speelt.
- Hoofdpijn is vaak de ‘’hoofdklacht’’
o Begeleid door 1 of meerdere symptomen uit een breed scala;
§ Een fluittoon in het oor
§ Een gevoel van een brok in de keel
§ Wazig zien
§ Een trillend ooglid
§ Vermoeide ogen
§ Een gevoel van zweverigheid
§ Duizelingen
Indeling van hoofdpijn van de International Headache Society (IHS)
- Primaire hoofdpijn
o De hoofdpijn wordt geduid als een aparte entiteit, een nauw omschreven syndroom.
o Medische classificatie schiet voor fysiotherapeuten tekort, omdat hoofdpijn in combinatie
met klachten over het functioneren van de halswervelkolom als secundaire hoofdpijn
onvoldoende houvast biedt voor fysiotherapeutische interventies.
- Secundaire hoofdpijn
o Vormen van hoofdpijn waarbij klachten over het functioneren van de halswervelkolom ook
een rol spelen.
o Het gevolg van het innemen van bepaalde stoffen, of het gevolg van lichamelijke processen
die te duiden zijn als een aandoening of een ziekte.
Primaire hoofdpijn
Drie vormen van primaire hoofdpijn:
- Tension-type headache
o Episodisch (type I)
o Chronisch (type II)
- Migraine
o Met aura
o Zonder aura
- Cluster headache
Van deze drie vormen is alleen voor tension-type headache fysiotherapie een te overwegen therapeutische
strategie.
,Secundaire hoofdpijn
Het herkennen van met fysiotherapie behandelbare secundaire hoofdpijn -> 4 stappen
1. Geen primaire hoofdpijn = secundaire hoofdpijn
(soms komt een combinatie hiervan voor)
2. De secundaire hoofdpijn is te relateren aan het disfunctioneren van de halswervelkolom.
Cervicaal gerelateerde hoofdpijn.
Er moet een logische samenhang tussen anatomisch en pathologisch kader.
3. Het ontbreken van alarmtekens:
o Hoofdpijn na een recent trauma capitis of nektrauma
o Hoofdpijn met een plotseling begin
o Hoofdpijn die toeneemt in ernst en frequentie
o Nieuwe hoofdpijn in een risicovolle context
§ HIW
§ Kanker
§ Na een manipulatie van de halswervelkolom
§ Na een mild hoofdtrauma op hoge leeftijd
§ Tijdens zwangerschap en post partum (niet migraineus)
o Hoofdpijn die uitgelokt wordt door hoesten, niezen en seksuele activiteit
o Hoofdpijn uitgelokt door positieverandering van het hoofd in de ruimte
, o Continue unilaterale temporale hoofdpijn op volwassen leeftijd
o Hoofdpijn met 1 vinger op de schedel aangeduid (pinpoint tenderness)
o Eerste hoofdpijn episode boven de 50 jaar
o Nachtelijke hoofdpijn van ontwijkende aard
o Bonkende hoofdpijn
o Diepe hoofdpijn
o Verminderd bewustzijnsniveau
o Nekstijfheid
o Hoofdpijn gepaard met misselijkheid en braken (met uitzondering van typische migraine)
o Hoofdpijn met onverklaarde heesheid
o Neurologische symptomen of tekens:
§ Vertigo
§ Moeite met spreken (dysarthrie)
§ Moeite met slikken (dysphagie)
§ Gezichtsuitval
§ Paraesthesieën in de benen en/of armen
§ Motore uitval in de benen
§ Motore uitval in de armen
§ Teken van Babinski
§ Teken van Lhermitte
o Onverklaarde koorts
o Ongewild, onverklaard gewichtsverlies (5 procent van het lichaamsgewicht) in 1 maand.
Medicatie afhankelijke hoofdpijn:
- Stoppen met medicatie
Praktische betekenissen:
- ‘’Cervicaal gerelateerde’’ occipito-temporale hoofdpijn
o Typische combinatie van bewegingsstoornissen van de hoog-cervicale bewegingseenheid.
§ Rotatie beperking van C1-C2 van meer dan een aantal graden, gepaard met een
heterolaterale lateroflexiebeperking van C0-C1.
§ Bewegingskenmerken worden manueel vastgesteld op basis van eindgevoel en
links-rechts vergelijkingen. De bewegingen zijn pijnlijk, maar niet hoofdpijn
producerend.
o Meestal unilaterale hoofdpijn
o Betrokkenheid van het kaakgewricht aan dezelfde lichaamszijde moet overwogen worden.
- ‘’Cervicaal gerelateerde’’ frontale hoofdpijn
o Typische bewegingsstoornis van C0-C1; lateroflexiebeperking zonder rotatiebeperking van
de bewegingseenheid C1-C2.
o Unilaterale hoofdpijn
o Bewegingsonderzoek is niet hoofdpijn provocerend.
Stress gerelateerde cervicocephale symptomen
Cervicocephale stressgerelateerde symptomen spelen in het kader van hoofdpijnklachten en de
patroonherkenning een rol. De stress-gerelateerde symptomen zijn te benoemen als generieke symptomen
en als symptomen met een lichaamsregionale ordening.
Verklarende hypothese voor deze symptomen:
Een toegenomen orthosympathische activiteit als element van spinale sensitisatie leidt tot stress-
gerelateerde symptomen.
