WPO 1: SYMPTOMATISCH PERIFEER ARTERIEEL VAATLIJDEN
Zie KNGF-richtlijn voor extra informatie
PAV = PERIFEER ARTERIEEL VAATLIJDEN
= gegeneraliseerde artherosclerose in de arteriën van onderste extremiteiten in stroomgebied van aa. iliacae
communis
→ Eerste manifestatie van hart- en vaatziekte veroorzaakt door atherosclerose
→ Onderscheid tussen
- Acute ischemie van (onder)been
- Acute perfusiestoornis van voet of onderbeen door snelle progressie van plaque,
arteriële embolie, traumata
- Kenmerken
- Pijn in rust
- Afwezige pulsaties
- Doof gevoel
- Spierzwakte
- Niet noodzakelijk voorafgegaan door claudicatio intermittens of kritische ischemie
- Chronisch obstructief arterieel vaatlijden
- Geleidelijk progressieve perfusiestoornis van voet of onderbeen met 2 uitingsvormen
- Claudicatio intermittens -> PAV met pijn in beenspieren die ontstaat tijdens
lopen, na rust binnen 10 min verdwijnt en opnieuw optreedt bij inspanning
- Kritische ischemie -> PAV met hevige pijn aan voet of been in rust en/of
trofische stoornissen met systolische enkeldruk < 50 mmHg
- Uiting van gegeneraliseerd vaatlijden en komt voor met atherosclerose van
coronaire/cerebrale arteriën -> verhoogd risico!
- Verminderde huiscirculatie en verslechterde genezing verhogen risico tot huidproblemen
van voeten, ulcera met gangreen of amputatie tot mogelijks gevolg
→ Verandering in beharing, andere kleur nagels, nagels blijven langer wit na duwen
→ Ulcera = wondjes die blijven ontsteken
→ Spiervermoeidheid, minder energie en pijn -> vicieuze cirkel
- Daling van levenskwaliteit door minder energie, pijn en minder mobiliteit
→ Risicofactoren
- Familiale belasting voor hart- en vaatziekten
- Leeftijd
- Roken
- Diabetes
- Hypertensie
- Verhoogde cholesterol
- Sedentaire levensstijl
- Man
1
,→ Gezondheidsprobleem
- Prevalentie -> chronisch obstructief arterieel vaatlijden
- 7% bij 55-jaringen
- 56% bij 85+
- Incidentie
- Stijgt met leeftijd
- Meer voorkomend bij mannen
- Roken
- Diabetes mellitus
- Morbiditeit en mortaliteit
- Verhoogde kans op coronaire en cerebrovasculaire ziekte en sterfte -> andere bloedvaten
ook aangetast
→ 10 jaar na aanvang van claudicatio intermittens
- 43% coronaire hartziekte
- 21% CVA
- 24% hartfalen
- Levensverwachting -> 10 jaar korter
- Kans op overlijden -> 2-3x groter
- Oorzaak
→ Tijdens lopen is er te weinig arteriële bloedtoevoer naar werkende spieren
→ Aerobe energielevering -> anaerobe energielevering
→ Verzuring in spieren
→ Pijn
→ Kramp
→ Arteriële obstructies door atherosclerose
→ Lokalisatie van arteriële obstructie bepaalt in welke spieren klachten optreden
- Aorta of a. iliaca -> het bekkentype -> gluteale of femorale musculatuur
- A. femoralis, a. poplitea en/of a. tibialis -> bovenbeen- of onderbeentype ->
kuitmusculatuur
- Distale type -> voetzool en tenen
- Beloop
→ Meeste patiënten -> perifere arteriële vaatziekten zonder symptomen
→ Met symptomen
- 75% stabilisatie of verbetering klachten
- Kleine groep -> ernstige complicaties met mobiliteitsverlies, pijn in rust en
uiteindelijk necrose en gangreen
- 25% binnen 5 jaar een ernstiger klachtenbeeld
- 2-5% amputatie
- Prognostische en risicofactoren -> meerdere risicofactoren versterken elkaar
- Beïnvloedbaar
- Roken
- Diabetes mellitus
- Hypertensie
- Hyperlipidemie
- Lichamelijke inactiviteit
- Overgewicht
- Niet-beïnvloedbaar
- Geslacht
- Leeftijd
- Erfelijke familiaire aanleg
2
, - Wijze van omgang met klachten
- Actieve levensstijl en adequate omgang klachten
- Beperkte beweging en inadequate omgang klachten
→ Indeling
Fontaine Rutherford NHG-Standaard/NVvH-
Richtlijn
Stadium Klinisch beeld Graad Categori Klinisch beeld Klinisch beeld Klinisch
e chronisch beeld
obstructief acuut
I Asymptomatisch 0 0 Asymptomatisch Asymptomatisch
IIa Maximale I 1 Lichte claudicatio
loopafstand ≥ intermittens
100 meter
IIb Maximale I 2 Matige claudatio Claudicatio
loopafstand < intermittens intermittens
100 meter
I 3 Ernstige claudatio Acute
intermittens ischemie
III Ischemische II 4 Ischemische klachten Kritieke ischemie
klachten in rust in rust en/of trofische
en/of trofische stoornissen
stoornissen
IV Ulcera of II 5 Kleine ulcera
necrose of
gangreen
III 6 Grote ulcera
ANAMNESE
→ Vragen
- Waar klachten?
- Wanneer klachten?
- Aard pijn?
- Wandelafstand?
- Verwachtingen patient?
- Comorbiditeiten?
- Coping?
- Levensstijl
HULPVRAAG
- Belangrijkste klachten en verwachtingen van patiënt -> ook activiteiten en participatie
- Inzicht en kennis over aandoening
- Behoefte aan informatie/voorlichting
GEZONDHEIDSPROBLEEM
3
Zie KNGF-richtlijn voor extra informatie
PAV = PERIFEER ARTERIEEL VAATLIJDEN
= gegeneraliseerde artherosclerose in de arteriën van onderste extremiteiten in stroomgebied van aa. iliacae
communis
→ Eerste manifestatie van hart- en vaatziekte veroorzaakt door atherosclerose
→ Onderscheid tussen
- Acute ischemie van (onder)been
- Acute perfusiestoornis van voet of onderbeen door snelle progressie van plaque,
arteriële embolie, traumata
- Kenmerken
- Pijn in rust
- Afwezige pulsaties
- Doof gevoel
- Spierzwakte
- Niet noodzakelijk voorafgegaan door claudicatio intermittens of kritische ischemie
- Chronisch obstructief arterieel vaatlijden
- Geleidelijk progressieve perfusiestoornis van voet of onderbeen met 2 uitingsvormen
- Claudicatio intermittens -> PAV met pijn in beenspieren die ontstaat tijdens
lopen, na rust binnen 10 min verdwijnt en opnieuw optreedt bij inspanning
- Kritische ischemie -> PAV met hevige pijn aan voet of been in rust en/of
trofische stoornissen met systolische enkeldruk < 50 mmHg
- Uiting van gegeneraliseerd vaatlijden en komt voor met atherosclerose van
coronaire/cerebrale arteriën -> verhoogd risico!
- Verminderde huiscirculatie en verslechterde genezing verhogen risico tot huidproblemen
van voeten, ulcera met gangreen of amputatie tot mogelijks gevolg
→ Verandering in beharing, andere kleur nagels, nagels blijven langer wit na duwen
→ Ulcera = wondjes die blijven ontsteken
→ Spiervermoeidheid, minder energie en pijn -> vicieuze cirkel
- Daling van levenskwaliteit door minder energie, pijn en minder mobiliteit
→ Risicofactoren
- Familiale belasting voor hart- en vaatziekten
- Leeftijd
- Roken
- Diabetes
- Hypertensie
- Verhoogde cholesterol
- Sedentaire levensstijl
- Man
1
,→ Gezondheidsprobleem
- Prevalentie -> chronisch obstructief arterieel vaatlijden
- 7% bij 55-jaringen
- 56% bij 85+
- Incidentie
- Stijgt met leeftijd
- Meer voorkomend bij mannen
- Roken
- Diabetes mellitus
- Morbiditeit en mortaliteit
- Verhoogde kans op coronaire en cerebrovasculaire ziekte en sterfte -> andere bloedvaten
ook aangetast
→ 10 jaar na aanvang van claudicatio intermittens
- 43% coronaire hartziekte
- 21% CVA
- 24% hartfalen
- Levensverwachting -> 10 jaar korter
- Kans op overlijden -> 2-3x groter
- Oorzaak
→ Tijdens lopen is er te weinig arteriële bloedtoevoer naar werkende spieren
→ Aerobe energielevering -> anaerobe energielevering
→ Verzuring in spieren
→ Pijn
→ Kramp
→ Arteriële obstructies door atherosclerose
→ Lokalisatie van arteriële obstructie bepaalt in welke spieren klachten optreden
- Aorta of a. iliaca -> het bekkentype -> gluteale of femorale musculatuur
- A. femoralis, a. poplitea en/of a. tibialis -> bovenbeen- of onderbeentype ->
kuitmusculatuur
- Distale type -> voetzool en tenen
- Beloop
→ Meeste patiënten -> perifere arteriële vaatziekten zonder symptomen
→ Met symptomen
- 75% stabilisatie of verbetering klachten
- Kleine groep -> ernstige complicaties met mobiliteitsverlies, pijn in rust en
uiteindelijk necrose en gangreen
- 25% binnen 5 jaar een ernstiger klachtenbeeld
- 2-5% amputatie
- Prognostische en risicofactoren -> meerdere risicofactoren versterken elkaar
- Beïnvloedbaar
- Roken
- Diabetes mellitus
- Hypertensie
- Hyperlipidemie
- Lichamelijke inactiviteit
- Overgewicht
- Niet-beïnvloedbaar
- Geslacht
- Leeftijd
- Erfelijke familiaire aanleg
2
, - Wijze van omgang met klachten
- Actieve levensstijl en adequate omgang klachten
- Beperkte beweging en inadequate omgang klachten
→ Indeling
Fontaine Rutherford NHG-Standaard/NVvH-
Richtlijn
Stadium Klinisch beeld Graad Categori Klinisch beeld Klinisch beeld Klinisch
e chronisch beeld
obstructief acuut
I Asymptomatisch 0 0 Asymptomatisch Asymptomatisch
IIa Maximale I 1 Lichte claudicatio
loopafstand ≥ intermittens
100 meter
IIb Maximale I 2 Matige claudatio Claudicatio
loopafstand < intermittens intermittens
100 meter
I 3 Ernstige claudatio Acute
intermittens ischemie
III Ischemische II 4 Ischemische klachten Kritieke ischemie
klachten in rust in rust en/of trofische
en/of trofische stoornissen
stoornissen
IV Ulcera of II 5 Kleine ulcera
necrose of
gangreen
III 6 Grote ulcera
ANAMNESE
→ Vragen
- Waar klachten?
- Wanneer klachten?
- Aard pijn?
- Wandelafstand?
- Verwachtingen patient?
- Comorbiditeiten?
- Coping?
- Levensstijl
HULPVRAAG
- Belangrijkste klachten en verwachtingen van patiënt -> ook activiteiten en participatie
- Inzicht en kennis over aandoening
- Behoefte aan informatie/voorlichting
GEZONDHEIDSPROBLEEM
3
