ethiek
Psychologie, sociologie en gezondheidspsychologie
De samenleving: kennismaken met de sociologie
H12.1 de sociale betekenis van etniciteit en ras
Etniciteit verwijst naar een gedeelde culturele achtergrond of erfenis. Etniciteit is gebaseerd
op culturele kenmerken.
Autochtonen zijn mensen van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het
geboorteland van de persoon zelf. Allochtonen zijn mensen van wie tenminste een van de
ouders niet in Nederland is geboren.
Een ras bestaat uit een sociaal geconstrueerde categorie mensen die bepaalde en in de
ogen van de leden van een samenleving belangrijke, overgeërfde biologische
eigenschappen gemeen hebben. Een belangrijk verschil tussen ras en etniciteit is dat bij ras
toch op zijn minst de suggestie bestaat dat er sprake is van overgeërfde biologische
eigenschappen.
Een minderheid is een categorie mensen die zich in fysiek of cultureel opzicht onderscheidt
en door de samenleving geïsoleerd en achtergesteld wordt.
Psychologie, sociologie en gezondheidspsychologie
De samenleving: kennismaken met de sociologie
H12.2 vooroordelen en stereotypen
Een vooroordeel kan gedefinieerd worden als een rigide generalisatie over een persoon of
een categorie mensen. Een stereotype is een overtrokken beschrijving die wordt toegepast
op elk individu dat tot een bepaalde categorie behoort.
Uit de sociale afstand die mensen willen bewaren, kunnen we de mate van
vooringenomenheid afleiden. Het begrip sociale afstand verwijst naar de mate van contact
die mensen met de leden van een bepaalde categorie zouden willen hebben.
Racisme is een extreme en schadelijke vorm van vooringenomenheid en vooroordeel dat
betrekking heeft op radicale categorieën. Racisme kan gedefinieerd worden als de
overtuiging dat een bepaalde radicale categorie van nature inferieur of superieur is aan de
andere.
Er zijn verschillende theorieën om te bepalen waar vooroordelen vandaan komen:
De zondeboktheorie: stelt dat vooroordelen voortkomen uit de gevoelens van
frustratie bij mensen in achterstandsituaties.
De theorie van de autoritaire persoonlijkheid: een extreme vooringenomenheid
wordt beschouwd als een persoonlijkheidseigenschap van bepaalde mensen. Deze
autoritaire persoonlijkheden houden zich krampachtig aan conventionele culturele
waarden en zien morele vraagstukken als eenvoudige ‘goed of verkeerd’-kwesties.
De cultuurtheorie: stelt dat sommige mensen extreem bevooroordeeld zijn maar dat
iedereen in zekere mate bevooroordeeld is.
De conflicttheorie: stelt dat vooroordelen door machtige mensen als middel gebruikt
wordt om anderen te onderdrukken.
1
Psychologie, sociologie en gezondheidspsychologie
De samenleving: kennismaken met de sociologie
H12.1 de sociale betekenis van etniciteit en ras
Etniciteit verwijst naar een gedeelde culturele achtergrond of erfenis. Etniciteit is gebaseerd
op culturele kenmerken.
Autochtonen zijn mensen van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het
geboorteland van de persoon zelf. Allochtonen zijn mensen van wie tenminste een van de
ouders niet in Nederland is geboren.
Een ras bestaat uit een sociaal geconstrueerde categorie mensen die bepaalde en in de
ogen van de leden van een samenleving belangrijke, overgeërfde biologische
eigenschappen gemeen hebben. Een belangrijk verschil tussen ras en etniciteit is dat bij ras
toch op zijn minst de suggestie bestaat dat er sprake is van overgeërfde biologische
eigenschappen.
Een minderheid is een categorie mensen die zich in fysiek of cultureel opzicht onderscheidt
en door de samenleving geïsoleerd en achtergesteld wordt.
Psychologie, sociologie en gezondheidspsychologie
De samenleving: kennismaken met de sociologie
H12.2 vooroordelen en stereotypen
Een vooroordeel kan gedefinieerd worden als een rigide generalisatie over een persoon of
een categorie mensen. Een stereotype is een overtrokken beschrijving die wordt toegepast
op elk individu dat tot een bepaalde categorie behoort.
Uit de sociale afstand die mensen willen bewaren, kunnen we de mate van
vooringenomenheid afleiden. Het begrip sociale afstand verwijst naar de mate van contact
die mensen met de leden van een bepaalde categorie zouden willen hebben.
Racisme is een extreme en schadelijke vorm van vooringenomenheid en vooroordeel dat
betrekking heeft op radicale categorieën. Racisme kan gedefinieerd worden als de
overtuiging dat een bepaalde radicale categorie van nature inferieur of superieur is aan de
andere.
Er zijn verschillende theorieën om te bepalen waar vooroordelen vandaan komen:
De zondeboktheorie: stelt dat vooroordelen voortkomen uit de gevoelens van
frustratie bij mensen in achterstandsituaties.
De theorie van de autoritaire persoonlijkheid: een extreme vooringenomenheid
wordt beschouwd als een persoonlijkheidseigenschap van bepaalde mensen. Deze
autoritaire persoonlijkheden houden zich krampachtig aan conventionele culturele
waarden en zien morele vraagstukken als eenvoudige ‘goed of verkeerd’-kwesties.
De cultuurtheorie: stelt dat sommige mensen extreem bevooroordeeld zijn maar dat
iedereen in zekere mate bevooroordeeld is.
De conflicttheorie: stelt dat vooroordelen door machtige mensen als middel gebruikt
wordt om anderen te onderdrukken.
1
