Samenvatting Beat Kümin, The European World 1500-1800: an
Introduction to Early Modern History
Deze samenvatng is geschreven door drie sdedenden, hierdoor varieerd de stij van samenvaten
gederende de samenvatngn
Introduction
Approaching the early modern period
- Hervormers en ketters schudden het fundament van de kerk
- Het begin van de ontdekking van andere kustlijnen
- Geleerden herontdekten de werken uit de oudheid, wat de middeleeuwse
visie uitdaagde in fundamentele aspect
- De uitvinding van de boekdrukkunst, het eerste apparaat van massa
communicatie
Hoogtepunten in de Vroegmoderne tijd
- Wetenschappelijke revolutie – 1600
- Nieuw systeem van internationale relaties door het Verdrag van Westfalen
– 1648
- Het begin van de Verlichting – 1700
Einde van de Vroegmoderne tijd
Economische historici benadrukken: De vroege industriële revolutie in Engeland
– 1800
Politieke historici benadrukken: De Franse revolutie: vrijheid, gelijkheid en
broederschap – 1789
Communicatie historici benadrukken: de komst van spoorwegen – 1800
Aanhoudende middeleeuwse culturele elementen zoals politieke ongelijkheid,
religieuze intolerantie en de landbouwheerschappij en productie gingen
geleidelijk weg, en werden vervangen door een eeuw van individuele rechten,
mechanisering en de expansie van massa communicatie
Vele historici zoeken karakteristieken van hedendaagse Europese samenleving in
de Vroegmoderne tijd, ze kijken bijvoorbeeld naar centralisatie, bureaucratie,
codificatie, confessionalisering en menselijk gedrag
- Max Weber: combineerde lange termijn processen van rationalisatie en
ontgoocheling van het relatieve ascetische met het karakter van
protestantisme
- Marxisten: Interpreteren de Vroege moderne tijd als een transitie tussen
feodalisme en kapitalisme, zij benadrukken de materiële en sociale-
economische factoren
Sceptici: Er zijn meerdere wegen naar de moderne wereld in
verschillende kanten van de wereld, en er is contrasterend
bewijs gevonden in Europa zelf
The spatial setting
, - De vraag of er wel zoiets bestaat als ‘Europa’
De mensen in de Vroegmoderne tijd houden zich bezig met
lokale en regionale machtsconficten, in plaats van dat zij
bezig zijn om gedeelde waarden en integratie te promoten
tussen landen
Er bestonden wel culturele bonden, zoals het christendom,
het nalatenschap van het Romeinse Rijk, Latijn als de lingua
franca van geleerden
- Er kwam meer contact tussen samenlevingen bij ontdekkingsreizen,
waardoor er een bewustzijn ontstond van Europa als een zinvolle entiteit
- In Europa waren andere samenlevingen te vinden zoals de Joden en de
uitbreiding van het Ottomaanse Rijk die de Habsburgse hoofdstad Vienna
belegerden (1529/1683)
- ‘Angst voor de Turken’ was een terugkerende reden voor refectie op de
Europese identiteit
Theatrum Orbis Terrarum, de eerste moderne atlas, gemaakt door Ortelius
Objectives of the European World
Vier hoofddoelen
1 Het schilderen van de vroegmoderne periode op zichzelf
2 Het onderzoeken van de grote breedte van het sociale spectrum
Individuelen, groepen ervaarden en hadden invloed op de
Vroegmoderne processen
3 Het overbrengen van een impressie van de diversiteit en rijkheid aan
bronnen
4 Het benadrukken van de pluraliteit van de wetenschappelijke
benaderingen
Elementen die deze periode karakteriseren:
- Sociaal: een hiërarchisch, patriarchale structuur gebouwd op
huishoudens, landgoederen en bedrijven waarin er meer nadrukt komt op
verdiensten en de status van middelgrote groepen in het algemeen en
binnen de beroepen
- Economisch: er bestaat nog steeds een groot landbouw systeem, de
aanwezigheid van vroege vormen van industriële productie en het
groeiende belang van globale handelsnetwerken die zorgen voor een
opkomende consumptiemaatschappij
- Religieus: de diferentiatie van het christendom in verschillende
confessies en op lange termijn een onwillige acceptatie van pragmatische
co-existentie
- Cultureel: het verbreden van de ruimtelijke horizon, een beweging van
verkregen kennis naar experimenteren Fricties tussen sociale
disciplinering en populaire gebruiken en een geleidelijke aanvulling van
face-to-face uitwisseling met verschillende vormen van schriftelijk en
lange-afstand communicatie
- Politiek: oorlogsvoering komt op grotere schaal Staatvorming en een
machtsverschuiving naar het centrum, door middel van
onderhandelingsprocessen in plaats van unilaterale bevelen
Part I: Starting Points
,Europe in 1500
Jaartallen
1250-1350 opkomst van de stadstaten in centraal
en noord-Italië
1337-1453 Honderd-Jarige oorlog
1378-1417 Grote schisma in de katholieke kerk
1414-1418 Concilie van Constance
1420 Verdrag van Troyes
1492 Het koninkrijk van Aragon en Castile
veroveren Granada
1492 Columbus ontdekt Amerika
1494-1559 Italiaanse oorlogen
1498 Vasco da Gama vestigt de zeeroute
naar India via Kaap de Goede Hoop
1528 Publicatie van Castiglione’s: The Book
of the Courtier
1559 Vrede van Cateau-Cambrésis
Een verschil tussen de Middeleeuwen en de Vroegmoderne tijd kan gevonden
worden in de buitengewone veranderingen die plaatsvonden in de zestiende en
zeventiende eeuw
- Veel van deze veranderingen hadden hun grondlegging daarvoor al
ontwikkeld, zoals de politieke, sociale, economische en religieuze
Political Structure
- Monarchistisch regime, de heerschappij van een man als koning, prins of
signore
Onderverdeeld in de erfelijke successie en de gekozen
successie (Heilig Roomse Rijk, Paus)
- De meeste stadstaten in Italië hadden hun republikeinse overheid
vervangen door de heerschappij van één man, de signore
- In Frankrijk en Duitsland waren veel zelfbesturende steden, maar aan het
einde van de vijftiende eeuw waren deze onderdanig aan een koninklijke of
prinselijke overheid
De monarchieën waren niet alleen seculier, de katholieke kerk was onderdanig
aan de Paus
- Paus was de erfgenaam van Petrus, Jezus had aan Petrus de zorg van zijn
kerk toevertrouwd
- Paus had ook het recht om te interveniëren in de heerschappij van
koninkrijken wanneer hij wilde en mocht heersers afzetten door hun
zonden of nalatigheid
De macht van de Heilige Roomse keizer, van wie zijn heerschappij uitstrekte over
Noord en Centraal-Italië, de Germaanse landen, Bohemië en delen van
Boergondië was minder groot dan voorheen:
- Doordat de Paus een verbond had gesloten met de Italiaanse communes
en met het huis van Anjou, was de keizerlijke macht in Italië z g a
vernietigd
- In Duitsland werden keizers gekozen door territoriale prinsen die hun
macht uitoefenden in hoofdfuncties van de overheid binnen hun eigen
terrein
, - Veel fragmentatie door de territoriale prinsen, de Keizerlijke Vrije Steden
en prelaten, waardoor de macht van de monarch werd beperkt
Het Pausdom verloor ook veel macht in de veertiende en vijftiende eeuw en was
geforceerd om compromissen te sluiten met heersers met kijk op de overheid
van de geestelijjkheid binnen hun domein
- Belasting
- Afspraken voor weldadigheid
- Gerechtelijke beroepen
Conciliaristen: wilde dat de concilie een regelmatige en vaste functie werd in de
heerschappij van de kerk en die zou superieur aan de paus zijn
- De pausen versloegen deze beweging, maar om dit te doen moesten ze
concessies maken voor heersers om hun support te krijgen
Het Byzantijnse rijk was volledig verdwenen, nadat de Ottomanen in 1453
Constantinopel hadden ingenomen De Ottomanen waren een grote bedreiging
voor de christelijke machten
Het grootste land in Europa was Polen-Litouwen:
Kenmerken
- Persoonlijke unie werd constitutionele unie
- De heersers hadden een groot domein, maar een slappe autoriteit,
monarchen waren verkiesbaar
- Een sterk vertegenwoordigend orgaan (DIET), wat het bolwerk was voor de
edele constitutionele privileges
De voornaamste seculiere machten waren Frankrijk en Spanje
- Na het verdrag van Troyes was Henry V aan de macht in Frankrijk, ze
hadden de 100-jarige oorlog gewonnen, en via huwelijken werd de Franse
schatkist aangevuld
- Het Spaanse Koninkrijk werd gecreëerd door het huwelijk tussen Ferdinand
van Aragon en Isabella van Castilië
Bracht stabiliteit in de twee koninkrijken en veroverden de
Moorse Granada in 1492
In 1494 infiltreerde de Franse koning Karel VIII Italië om het koninkrijk van Napels
te veroveren, wat resulteerde in Italiaanse oorlogen die duurde tot de Vrede van
Cateau-Cambrésis in 1559, en bestempelde Spanje als de winnaar
Society and economy
- De meerderheid van de onderdanen van de heer waren plattelandslieden,
boeren
- De aristocratie was het meest belangrijk in termen als rijkdom, macht en
sociale status
Deze groep samen met de kerk en de heerser hadden het
meeste land in bezit in de staten
- De Europese aristocratie was een heterogene klasse:
Italiaanse aristocraten waren vaak betrokken bij commerciële
activiteiten
In Frankrijk woonden de aristocraten niet in steden en
vermeden de handel, omdat dit niet behoorde tot hun elite
status
De Engelse aristocraten betaalden directe belasting
Introduction to Early Modern History
Deze samenvatng is geschreven door drie sdedenden, hierdoor varieerd de stij van samenvaten
gederende de samenvatngn
Introduction
Approaching the early modern period
- Hervormers en ketters schudden het fundament van de kerk
- Het begin van de ontdekking van andere kustlijnen
- Geleerden herontdekten de werken uit de oudheid, wat de middeleeuwse
visie uitdaagde in fundamentele aspect
- De uitvinding van de boekdrukkunst, het eerste apparaat van massa
communicatie
Hoogtepunten in de Vroegmoderne tijd
- Wetenschappelijke revolutie – 1600
- Nieuw systeem van internationale relaties door het Verdrag van Westfalen
– 1648
- Het begin van de Verlichting – 1700
Einde van de Vroegmoderne tijd
Economische historici benadrukken: De vroege industriële revolutie in Engeland
– 1800
Politieke historici benadrukken: De Franse revolutie: vrijheid, gelijkheid en
broederschap – 1789
Communicatie historici benadrukken: de komst van spoorwegen – 1800
Aanhoudende middeleeuwse culturele elementen zoals politieke ongelijkheid,
religieuze intolerantie en de landbouwheerschappij en productie gingen
geleidelijk weg, en werden vervangen door een eeuw van individuele rechten,
mechanisering en de expansie van massa communicatie
Vele historici zoeken karakteristieken van hedendaagse Europese samenleving in
de Vroegmoderne tijd, ze kijken bijvoorbeeld naar centralisatie, bureaucratie,
codificatie, confessionalisering en menselijk gedrag
- Max Weber: combineerde lange termijn processen van rationalisatie en
ontgoocheling van het relatieve ascetische met het karakter van
protestantisme
- Marxisten: Interpreteren de Vroege moderne tijd als een transitie tussen
feodalisme en kapitalisme, zij benadrukken de materiële en sociale-
economische factoren
Sceptici: Er zijn meerdere wegen naar de moderne wereld in
verschillende kanten van de wereld, en er is contrasterend
bewijs gevonden in Europa zelf
The spatial setting
, - De vraag of er wel zoiets bestaat als ‘Europa’
De mensen in de Vroegmoderne tijd houden zich bezig met
lokale en regionale machtsconficten, in plaats van dat zij
bezig zijn om gedeelde waarden en integratie te promoten
tussen landen
Er bestonden wel culturele bonden, zoals het christendom,
het nalatenschap van het Romeinse Rijk, Latijn als de lingua
franca van geleerden
- Er kwam meer contact tussen samenlevingen bij ontdekkingsreizen,
waardoor er een bewustzijn ontstond van Europa als een zinvolle entiteit
- In Europa waren andere samenlevingen te vinden zoals de Joden en de
uitbreiding van het Ottomaanse Rijk die de Habsburgse hoofdstad Vienna
belegerden (1529/1683)
- ‘Angst voor de Turken’ was een terugkerende reden voor refectie op de
Europese identiteit
Theatrum Orbis Terrarum, de eerste moderne atlas, gemaakt door Ortelius
Objectives of the European World
Vier hoofddoelen
1 Het schilderen van de vroegmoderne periode op zichzelf
2 Het onderzoeken van de grote breedte van het sociale spectrum
Individuelen, groepen ervaarden en hadden invloed op de
Vroegmoderne processen
3 Het overbrengen van een impressie van de diversiteit en rijkheid aan
bronnen
4 Het benadrukken van de pluraliteit van de wetenschappelijke
benaderingen
Elementen die deze periode karakteriseren:
- Sociaal: een hiërarchisch, patriarchale structuur gebouwd op
huishoudens, landgoederen en bedrijven waarin er meer nadrukt komt op
verdiensten en de status van middelgrote groepen in het algemeen en
binnen de beroepen
- Economisch: er bestaat nog steeds een groot landbouw systeem, de
aanwezigheid van vroege vormen van industriële productie en het
groeiende belang van globale handelsnetwerken die zorgen voor een
opkomende consumptiemaatschappij
- Religieus: de diferentiatie van het christendom in verschillende
confessies en op lange termijn een onwillige acceptatie van pragmatische
co-existentie
- Cultureel: het verbreden van de ruimtelijke horizon, een beweging van
verkregen kennis naar experimenteren Fricties tussen sociale
disciplinering en populaire gebruiken en een geleidelijke aanvulling van
face-to-face uitwisseling met verschillende vormen van schriftelijk en
lange-afstand communicatie
- Politiek: oorlogsvoering komt op grotere schaal Staatvorming en een
machtsverschuiving naar het centrum, door middel van
onderhandelingsprocessen in plaats van unilaterale bevelen
Part I: Starting Points
,Europe in 1500
Jaartallen
1250-1350 opkomst van de stadstaten in centraal
en noord-Italië
1337-1453 Honderd-Jarige oorlog
1378-1417 Grote schisma in de katholieke kerk
1414-1418 Concilie van Constance
1420 Verdrag van Troyes
1492 Het koninkrijk van Aragon en Castile
veroveren Granada
1492 Columbus ontdekt Amerika
1494-1559 Italiaanse oorlogen
1498 Vasco da Gama vestigt de zeeroute
naar India via Kaap de Goede Hoop
1528 Publicatie van Castiglione’s: The Book
of the Courtier
1559 Vrede van Cateau-Cambrésis
Een verschil tussen de Middeleeuwen en de Vroegmoderne tijd kan gevonden
worden in de buitengewone veranderingen die plaatsvonden in de zestiende en
zeventiende eeuw
- Veel van deze veranderingen hadden hun grondlegging daarvoor al
ontwikkeld, zoals de politieke, sociale, economische en religieuze
Political Structure
- Monarchistisch regime, de heerschappij van een man als koning, prins of
signore
Onderverdeeld in de erfelijke successie en de gekozen
successie (Heilig Roomse Rijk, Paus)
- De meeste stadstaten in Italië hadden hun republikeinse overheid
vervangen door de heerschappij van één man, de signore
- In Frankrijk en Duitsland waren veel zelfbesturende steden, maar aan het
einde van de vijftiende eeuw waren deze onderdanig aan een koninklijke of
prinselijke overheid
De monarchieën waren niet alleen seculier, de katholieke kerk was onderdanig
aan de Paus
- Paus was de erfgenaam van Petrus, Jezus had aan Petrus de zorg van zijn
kerk toevertrouwd
- Paus had ook het recht om te interveniëren in de heerschappij van
koninkrijken wanneer hij wilde en mocht heersers afzetten door hun
zonden of nalatigheid
De macht van de Heilige Roomse keizer, van wie zijn heerschappij uitstrekte over
Noord en Centraal-Italië, de Germaanse landen, Bohemië en delen van
Boergondië was minder groot dan voorheen:
- Doordat de Paus een verbond had gesloten met de Italiaanse communes
en met het huis van Anjou, was de keizerlijke macht in Italië z g a
vernietigd
- In Duitsland werden keizers gekozen door territoriale prinsen die hun
macht uitoefenden in hoofdfuncties van de overheid binnen hun eigen
terrein
, - Veel fragmentatie door de territoriale prinsen, de Keizerlijke Vrije Steden
en prelaten, waardoor de macht van de monarch werd beperkt
Het Pausdom verloor ook veel macht in de veertiende en vijftiende eeuw en was
geforceerd om compromissen te sluiten met heersers met kijk op de overheid
van de geestelijjkheid binnen hun domein
- Belasting
- Afspraken voor weldadigheid
- Gerechtelijke beroepen
Conciliaristen: wilde dat de concilie een regelmatige en vaste functie werd in de
heerschappij van de kerk en die zou superieur aan de paus zijn
- De pausen versloegen deze beweging, maar om dit te doen moesten ze
concessies maken voor heersers om hun support te krijgen
Het Byzantijnse rijk was volledig verdwenen, nadat de Ottomanen in 1453
Constantinopel hadden ingenomen De Ottomanen waren een grote bedreiging
voor de christelijke machten
Het grootste land in Europa was Polen-Litouwen:
Kenmerken
- Persoonlijke unie werd constitutionele unie
- De heersers hadden een groot domein, maar een slappe autoriteit,
monarchen waren verkiesbaar
- Een sterk vertegenwoordigend orgaan (DIET), wat het bolwerk was voor de
edele constitutionele privileges
De voornaamste seculiere machten waren Frankrijk en Spanje
- Na het verdrag van Troyes was Henry V aan de macht in Frankrijk, ze
hadden de 100-jarige oorlog gewonnen, en via huwelijken werd de Franse
schatkist aangevuld
- Het Spaanse Koninkrijk werd gecreëerd door het huwelijk tussen Ferdinand
van Aragon en Isabella van Castilië
Bracht stabiliteit in de twee koninkrijken en veroverden de
Moorse Granada in 1492
In 1494 infiltreerde de Franse koning Karel VIII Italië om het koninkrijk van Napels
te veroveren, wat resulteerde in Italiaanse oorlogen die duurde tot de Vrede van
Cateau-Cambrésis in 1559, en bestempelde Spanje als de winnaar
Society and economy
- De meerderheid van de onderdanen van de heer waren plattelandslieden,
boeren
- De aristocratie was het meest belangrijk in termen als rijkdom, macht en
sociale status
Deze groep samen met de kerk en de heerser hadden het
meeste land in bezit in de staten
- De Europese aristocratie was een heterogene klasse:
Italiaanse aristocraten waren vaak betrokken bij commerciële
activiteiten
In Frankrijk woonden de aristocraten niet in steden en
vermeden de handel, omdat dit niet behoorde tot hun elite
status
De Engelse aristocraten betaalden directe belasting
