SAMENVATTING MEDISCHE KENNIS - E.A.F. WENTINK
Basiswerk AG - Tweede druk 2017
Hoofdstuk 8
HOOFDSTUK 8
Cystitis
Blaasontsteking. De blaas bevindt zich in het kleine bekken onder het buikvlies. Normaal zitten er in urine
weinig tot geen bacteriën. Doordat vrouwen een urethra/plasbuis van 4 centimeter hebben, kunnen
darmbacteriën makkelijk in de blaas terechtkomen.
Oorzaak:
1. Darmbacteriën komen in de blaas terecht.
• Vooral jonge vrouwen die geslachtsgemeenschap hebben.
2. Urine blijft te lang staan in de blaas waardoor bacteriegroei plaatsvindt.
• Vooral oudere vrouwen en mannen met een verzwakte blaas.
• Vrouwen van 60+ met een verzakking van de bekkenbodem waardoor de blaas naar beneden uitpuilt.
Toenemende kans bij:
Geslachtsgemeenschap.
Onvoldoende drinken.
Plassen uitstellen.
Niet goed uitplassen.
Doelgroep:
Jonge vrouwen die seksueel actief zijn.
Oudere vrouwen en mannen.
Vrouwen 60+
Symptomen:
Pijn in de onderbuik, kleine beetjes plassen, vaak aandrang voelen, pijn bij plassen, bloed in de urine,
troebele urine of stinken.
Diagnose:
Urine inleveren bij de huisarts. Ochtendurine heeft de voorkeur i.v.m. langere tijd in de blaas aanwezig zijn,
maar hoeft niet. Urine moet bewaard worden in koelkast, bij kamertemp binnen 2 uur onderzoek.
Urineonderzoek:
• Stickje/teststrook - nitriet meten. Nitriet = stof, uitgescheiden door bacteriën.
• Dipslide - bacteriekweek die 18 uur in de stoof of 24 uur thuis gehouden wordt.
• Sediment onderzoek - kijken met microscoop naar leukocyten en bacteriën.
• Laboratorium onderzoek - tot 12 jaar voor kweek met resistentiebepaling.
Behandeling:
Antibiotica. Genoeg drinken, plassen wanneer aandrang, goed uitplassen, plassen na gemeenschap.
Complicaties:
Pyelonefritis (nierbekkenontsteking).
, Pyelonefritis
Nierbekkenontsteking. De nieren zitten hoog achter in de buikholte, links en rechts van de wervelkolom.
Enkele keren per minuut stroomt er urine van nieren naar blaas. Normaal gesproken kan urine maar één
kant opstromen. Bij sommige mensen stroomt tijdens het plassen ook wat naar boven - reflux.
Oorzaak:
Door reflux komen bacteriën van een blaasontsteking omhoog.
Urinestenen (urolithiasis).
Symptomen:
Koorts, aanhoudende pijn in de zij en rug. Koude rillingen, misselijk, braken.
Ook symptomen van cystitis: pijn bij plassen, kleine beetjes plassen, bloed.
Diagnose:
Laboratoriumonderzoek om te bepalen welke bacteriën in de urine actief zijn. Indien nodig overstappen naar
een ander soort antibiotica waar bacteriën gevoelig voor zijn.
Behandeling:
Antibiotica. Kan thuis behandeld worden tenzij de patiënt een te zieke indruk maakt.
Complicaties:
Urosepsis door bacteriën die vanuit het nierbekken het bloed bereiken = dodelijk.
Chronische pyelonefritis met mogelijk daaropvolgende nierinsufficiëntie. Bij deze patiënten nierfunctie in de
gaten houden. Soms is dialyse of niertransplantatie noodzakelijk.
Glomerulonefritis en glomerulopathie
Glomerulonefritis = ontsteking van de nierschors.
Glomerulopathie = ziekte van de nierschors.
Oorzaak:
Auto-immuunziekte.
Diabetes (diabetische nefropathie).
Hypertensie (hypertensieve nefropathie).
Symptomen:
In het begin geen klachten. Wel al vroeg hematurie en proteïnurie.
Later moe, geen eetlust, jeuk door ophoping afvalstoffen.
Diagnose:
Creatinine + ureum verhoging in bloed.
Bij mensen met suikerziekte urine controle op eiwit.
Bloeddruk regelmatig laten meten.
Behandeling:
Weinig eiwit eten om nieren te ontlasten, bloeddruk laag houden. Uiteindelijk dialyse of niertransplantatie.
Complicaties:
Hypertensie = oorzaak + gevolg.
Basiswerk AG - Tweede druk 2017
Hoofdstuk 8
HOOFDSTUK 8
Cystitis
Blaasontsteking. De blaas bevindt zich in het kleine bekken onder het buikvlies. Normaal zitten er in urine
weinig tot geen bacteriën. Doordat vrouwen een urethra/plasbuis van 4 centimeter hebben, kunnen
darmbacteriën makkelijk in de blaas terechtkomen.
Oorzaak:
1. Darmbacteriën komen in de blaas terecht.
• Vooral jonge vrouwen die geslachtsgemeenschap hebben.
2. Urine blijft te lang staan in de blaas waardoor bacteriegroei plaatsvindt.
• Vooral oudere vrouwen en mannen met een verzwakte blaas.
• Vrouwen van 60+ met een verzakking van de bekkenbodem waardoor de blaas naar beneden uitpuilt.
Toenemende kans bij:
Geslachtsgemeenschap.
Onvoldoende drinken.
Plassen uitstellen.
Niet goed uitplassen.
Doelgroep:
Jonge vrouwen die seksueel actief zijn.
Oudere vrouwen en mannen.
Vrouwen 60+
Symptomen:
Pijn in de onderbuik, kleine beetjes plassen, vaak aandrang voelen, pijn bij plassen, bloed in de urine,
troebele urine of stinken.
Diagnose:
Urine inleveren bij de huisarts. Ochtendurine heeft de voorkeur i.v.m. langere tijd in de blaas aanwezig zijn,
maar hoeft niet. Urine moet bewaard worden in koelkast, bij kamertemp binnen 2 uur onderzoek.
Urineonderzoek:
• Stickje/teststrook - nitriet meten. Nitriet = stof, uitgescheiden door bacteriën.
• Dipslide - bacteriekweek die 18 uur in de stoof of 24 uur thuis gehouden wordt.
• Sediment onderzoek - kijken met microscoop naar leukocyten en bacteriën.
• Laboratorium onderzoek - tot 12 jaar voor kweek met resistentiebepaling.
Behandeling:
Antibiotica. Genoeg drinken, plassen wanneer aandrang, goed uitplassen, plassen na gemeenschap.
Complicaties:
Pyelonefritis (nierbekkenontsteking).
, Pyelonefritis
Nierbekkenontsteking. De nieren zitten hoog achter in de buikholte, links en rechts van de wervelkolom.
Enkele keren per minuut stroomt er urine van nieren naar blaas. Normaal gesproken kan urine maar één
kant opstromen. Bij sommige mensen stroomt tijdens het plassen ook wat naar boven - reflux.
Oorzaak:
Door reflux komen bacteriën van een blaasontsteking omhoog.
Urinestenen (urolithiasis).
Symptomen:
Koorts, aanhoudende pijn in de zij en rug. Koude rillingen, misselijk, braken.
Ook symptomen van cystitis: pijn bij plassen, kleine beetjes plassen, bloed.
Diagnose:
Laboratoriumonderzoek om te bepalen welke bacteriën in de urine actief zijn. Indien nodig overstappen naar
een ander soort antibiotica waar bacteriën gevoelig voor zijn.
Behandeling:
Antibiotica. Kan thuis behandeld worden tenzij de patiënt een te zieke indruk maakt.
Complicaties:
Urosepsis door bacteriën die vanuit het nierbekken het bloed bereiken = dodelijk.
Chronische pyelonefritis met mogelijk daaropvolgende nierinsufficiëntie. Bij deze patiënten nierfunctie in de
gaten houden. Soms is dialyse of niertransplantatie noodzakelijk.
Glomerulonefritis en glomerulopathie
Glomerulonefritis = ontsteking van de nierschors.
Glomerulopathie = ziekte van de nierschors.
Oorzaak:
Auto-immuunziekte.
Diabetes (diabetische nefropathie).
Hypertensie (hypertensieve nefropathie).
Symptomen:
In het begin geen klachten. Wel al vroeg hematurie en proteïnurie.
Later moe, geen eetlust, jeuk door ophoping afvalstoffen.
Diagnose:
Creatinine + ureum verhoging in bloed.
Bij mensen met suikerziekte urine controle op eiwit.
Bloeddruk regelmatig laten meten.
Behandeling:
Weinig eiwit eten om nieren te ontlasten, bloeddruk laag houden. Uiteindelijk dialyse of niertransplantatie.
Complicaties:
Hypertensie = oorzaak + gevolg.
