Executierecht (Burgerlijk proces recht)
6.1 inleiding: conservatoire beslagen en andere conservatoire beslagen
In beginsel kan men conservatoir beslag leggen op alle goederen die vatbaar zin voor executoriaal
beslag. Het conservatoir beslag is een voorfase van executoriale beslag. Het doel ervan is bewaring
van het beslagen goed totdat men over een executoriale titel beschikt. Daarnaast zijn er nog andere
conservatoire maatregelen: gerechtelijke bewaring; art 709 jo 853-861 Rv, onderbewindstelling; art
710 Rv, verzegeling; art 658-655 Rv en boedelbeschrijving; art 671-675 Rv.
Gerechtelijke bewaring: dit kan in een kort geding gegeven bevel van de
voorzieningenrechter van de rechtbank.
Onderbewindstelling: art 710 Rv geeft de mogelijkheid dat de voorzieningenrechter van de
rechtbank in een kort geding één of meer goederen onder bewind stelt.
6.2 systeem van wetgeving: behandelingsplan
Veel regels van executoriaal beslagrecht zijn van overeenkomstige toepassing op conservatoire
beslagen. Art 700-708 Rv bevatten algemene regels die voor alle conservatoire beslagen gelden. Art
709 en 710 betreffen de andere conservatoire maatregelen.
6.3 vermogensbestanddelen waarop wel/geen conservatoir beslag gelegd mag worden
in beginsel zijn vermogensbestanddelen die vatbaar zijn voor een bepaalde vorm van executoriaal
beslag ook vatbaar voor conservatoir beslag.
Het beslag mag niet worden gelegd op goederen bestemd voor de openbare dienst; art 703
Rv.
6.4 verlof van de voorzieningenrechter
Voor het leggen van conservatoir beslag is voorafgaan verlof vereist van de voorzieningenrechter van
de rechtbank, art 700 lid 1 Rv. Het verlof moet worden gevraagd door het indienen van een
verzoekschrift, art 700 lid 2 Rv. Bevoegd is de voorzieningenrechter van de rechtbank binnen welker
rechtsgebied zich een of meer van de in beslag te nemen zaken bevinden. Volgens art 700 lid 2 is
tegen het door de voorzieningenrechter gegeven verlof tot beslaglegging geen hogere voorziening
toegestaan. Volgens art 358 Rv staat tegen een weigering wel hoger beroep open. Wordt in hoger
beroep het verlof wederom geweigerd dan staat cassatie open.
6.5 zwarte en grijze beslagen
Het kan zijn dat de voorzieningenrechter uit eigen beweging besluit om de schuldenaar te horen. In
sommige gevallen zal de schuldenaar zelf verzocht hebben om vooraf gehoord te worden. In een
beperkt aantal arrondissementen bestond de mogelijkheid dat degene die een beslag tegen zich
verwachtte, verzocht om te worden geplaatst op een lijst. Dit noemde men het zwart maken van een
beslag. Indien vervolgens verlof werd verzocht tot het leggen van een conservatoir beslag tegen een
op de lijst geplaatste persoon, pleegde de voorzieningenrechter die persoon te horen.
Een andere mogelijkheid was het grijs maken van een beslag. De schuldenaar verzoekt degene op een
lijst geplaatst te worden; tegen het verwachte beslag dient hij zijn bezwaren duidelijk te maken.
, 6.6 Vrees voor verduistering
Voor sommige conservatoire beslagen mag het verlof tot beslaglegging slechts gegeven worden
indien de schuldeiser aantoont dat er gegronde vrees bestaat voor verduistering van de
vermogensbestanddelen van zijn schuldenaar. In het beslagrecht kan vrees voor verduistering
omschreven worden als vrees dat vermogensbestanddelen aan verhaal van schuldeiser onttrokken
zullen worden of dat de waarde daarvan wordt vermindert.
6.7 De Hoofdzaak
Een hoofdgedachte van het executierecht is dat men slechts tot het treffen van dwangmaatregelen
mag overgaan, als men over een volwaardige executoriale titel beschikt. Het beslagverlof voldoet niet
aan deze eis. Men kan het beschouwen als een voorlopige legitimatie tot beslaglegging. Er dient dan
alsnog een executoriale titel worden vastgelegd.
6.8 Het stellen van zekerheid door de beslaglegger
Art 701 lid 1 Rv bepaalt dat de voorzieningenrechter het verlof tot beslaglegging kan verlenen onder
de voorwaarde dat zekerheid wordt gesteld voor de schade die door het beslag kan worden
veroorzaakt.
6.9 Het stellen van zekerheid
Art 6:51 BW; is van toepassing wanneer uit de wet voortvloeit dat iemand verplicht is tot het stellen
van zekerheid of dat het stellen van zekerheid voorwaarde is voor het intreden val enig rechtsgevolg.
Het eerste lid van het artikel bepaalt dat degene die zekerheid stelt daarbij de keuze heeft tussen
persoonlijke zekerheid en zakelijke zekerheid. In de praktijk wordt meestal gebruik gemaakt van
persoonlijke zekerheid in de vorm van een bankgarantie.
Art 616 Rv bevat een regeling voor geschillen over een krachtens vonnis of beschikking te stellen
zekerheid.
6.10 gang van zaken bij het leggen van conservatoir beslag
In de wet treft men een uitvoerige regeling aan van diverse executoriale verhaal beslagen. Bij de
regeling van andersoortige beslagen wordt veelal aangesloten bij de regeling van daarvoor in
aanmerking komende executoriale verhaal beslagen. Zo bepaalt art 492 Rv met betrekking tot het
executoriale beslag ter inleiding van de executie tot afgifte van roerende zaken die geen
registergoederen zijn dat dit beslag wordt gelegd op dezelfde wijze als het executoriale verhaal beslag
op deze zaken. Met betrekking tot de wijze van beslaglegging bij conservatoire beslagen bepaalt art
702 lid 1 dat de voorschriften, die gelden voor executoriaal verhaal beslag op een goed van de soort
dat men in conservatoir beslag wil nemen, van overeenkomstige toepassing zijn.
Art 702 Rv regelt nog een tweetal bijzonderheden met betrekking tot het conservatoire beslag:
Vermelding beslagverlof in beslagexploot: bij executoriaal beslag dient in het beslagexploot
de executoriale titel vermeld te worden. Bij conservatoir beslag beschikt de beslaglegger niet
over deze titel. In plaats daarvan dient het beslagverlof tot beslaglegging in het beslagexploot
vermeld te worden.
Betekening beslagverlof en verzoekschrift aan de beslagene: art 702 lid 2 bepaalt dat het
verzoekschrift als de beschikking tot het leggen van conservatoir beslag betekend moet
worden.
6.1 inleiding: conservatoire beslagen en andere conservatoire beslagen
In beginsel kan men conservatoir beslag leggen op alle goederen die vatbaar zin voor executoriaal
beslag. Het conservatoir beslag is een voorfase van executoriale beslag. Het doel ervan is bewaring
van het beslagen goed totdat men over een executoriale titel beschikt. Daarnaast zijn er nog andere
conservatoire maatregelen: gerechtelijke bewaring; art 709 jo 853-861 Rv, onderbewindstelling; art
710 Rv, verzegeling; art 658-655 Rv en boedelbeschrijving; art 671-675 Rv.
Gerechtelijke bewaring: dit kan in een kort geding gegeven bevel van de
voorzieningenrechter van de rechtbank.
Onderbewindstelling: art 710 Rv geeft de mogelijkheid dat de voorzieningenrechter van de
rechtbank in een kort geding één of meer goederen onder bewind stelt.
6.2 systeem van wetgeving: behandelingsplan
Veel regels van executoriaal beslagrecht zijn van overeenkomstige toepassing op conservatoire
beslagen. Art 700-708 Rv bevatten algemene regels die voor alle conservatoire beslagen gelden. Art
709 en 710 betreffen de andere conservatoire maatregelen.
6.3 vermogensbestanddelen waarop wel/geen conservatoir beslag gelegd mag worden
in beginsel zijn vermogensbestanddelen die vatbaar zijn voor een bepaalde vorm van executoriaal
beslag ook vatbaar voor conservatoir beslag.
Het beslag mag niet worden gelegd op goederen bestemd voor de openbare dienst; art 703
Rv.
6.4 verlof van de voorzieningenrechter
Voor het leggen van conservatoir beslag is voorafgaan verlof vereist van de voorzieningenrechter van
de rechtbank, art 700 lid 1 Rv. Het verlof moet worden gevraagd door het indienen van een
verzoekschrift, art 700 lid 2 Rv. Bevoegd is de voorzieningenrechter van de rechtbank binnen welker
rechtsgebied zich een of meer van de in beslag te nemen zaken bevinden. Volgens art 700 lid 2 is
tegen het door de voorzieningenrechter gegeven verlof tot beslaglegging geen hogere voorziening
toegestaan. Volgens art 358 Rv staat tegen een weigering wel hoger beroep open. Wordt in hoger
beroep het verlof wederom geweigerd dan staat cassatie open.
6.5 zwarte en grijze beslagen
Het kan zijn dat de voorzieningenrechter uit eigen beweging besluit om de schuldenaar te horen. In
sommige gevallen zal de schuldenaar zelf verzocht hebben om vooraf gehoord te worden. In een
beperkt aantal arrondissementen bestond de mogelijkheid dat degene die een beslag tegen zich
verwachtte, verzocht om te worden geplaatst op een lijst. Dit noemde men het zwart maken van een
beslag. Indien vervolgens verlof werd verzocht tot het leggen van een conservatoir beslag tegen een
op de lijst geplaatste persoon, pleegde de voorzieningenrechter die persoon te horen.
Een andere mogelijkheid was het grijs maken van een beslag. De schuldenaar verzoekt degene op een
lijst geplaatst te worden; tegen het verwachte beslag dient hij zijn bezwaren duidelijk te maken.
, 6.6 Vrees voor verduistering
Voor sommige conservatoire beslagen mag het verlof tot beslaglegging slechts gegeven worden
indien de schuldeiser aantoont dat er gegronde vrees bestaat voor verduistering van de
vermogensbestanddelen van zijn schuldenaar. In het beslagrecht kan vrees voor verduistering
omschreven worden als vrees dat vermogensbestanddelen aan verhaal van schuldeiser onttrokken
zullen worden of dat de waarde daarvan wordt vermindert.
6.7 De Hoofdzaak
Een hoofdgedachte van het executierecht is dat men slechts tot het treffen van dwangmaatregelen
mag overgaan, als men over een volwaardige executoriale titel beschikt. Het beslagverlof voldoet niet
aan deze eis. Men kan het beschouwen als een voorlopige legitimatie tot beslaglegging. Er dient dan
alsnog een executoriale titel worden vastgelegd.
6.8 Het stellen van zekerheid door de beslaglegger
Art 701 lid 1 Rv bepaalt dat de voorzieningenrechter het verlof tot beslaglegging kan verlenen onder
de voorwaarde dat zekerheid wordt gesteld voor de schade die door het beslag kan worden
veroorzaakt.
6.9 Het stellen van zekerheid
Art 6:51 BW; is van toepassing wanneer uit de wet voortvloeit dat iemand verplicht is tot het stellen
van zekerheid of dat het stellen van zekerheid voorwaarde is voor het intreden val enig rechtsgevolg.
Het eerste lid van het artikel bepaalt dat degene die zekerheid stelt daarbij de keuze heeft tussen
persoonlijke zekerheid en zakelijke zekerheid. In de praktijk wordt meestal gebruik gemaakt van
persoonlijke zekerheid in de vorm van een bankgarantie.
Art 616 Rv bevat een regeling voor geschillen over een krachtens vonnis of beschikking te stellen
zekerheid.
6.10 gang van zaken bij het leggen van conservatoir beslag
In de wet treft men een uitvoerige regeling aan van diverse executoriale verhaal beslagen. Bij de
regeling van andersoortige beslagen wordt veelal aangesloten bij de regeling van daarvoor in
aanmerking komende executoriale verhaal beslagen. Zo bepaalt art 492 Rv met betrekking tot het
executoriale beslag ter inleiding van de executie tot afgifte van roerende zaken die geen
registergoederen zijn dat dit beslag wordt gelegd op dezelfde wijze als het executoriale verhaal beslag
op deze zaken. Met betrekking tot de wijze van beslaglegging bij conservatoire beslagen bepaalt art
702 lid 1 dat de voorschriften, die gelden voor executoriaal verhaal beslag op een goed van de soort
dat men in conservatoir beslag wil nemen, van overeenkomstige toepassing zijn.
Art 702 Rv regelt nog een tweetal bijzonderheden met betrekking tot het conservatoire beslag:
Vermelding beslagverlof in beslagexploot: bij executoriaal beslag dient in het beslagexploot
de executoriale titel vermeld te worden. Bij conservatoir beslag beschikt de beslaglegger niet
over deze titel. In plaats daarvan dient het beslagverlof tot beslaglegging in het beslagexploot
vermeld te worden.
Betekening beslagverlof en verzoekschrift aan de beslagene: art 702 lid 2 bepaalt dat het
verzoekschrift als de beschikking tot het leggen van conservatoir beslag betekend moet
worden.
