Zenuwstelsel 5 Houdingscoördinatie en evenwicht
₋ De anatomische bouw en functie van spierspoel, visus, evenwichtsorgaan en golgi
peesorgaan uitleggen. Ook de innervatie (efferent/afferent) v.d. spierspoel uitleggen.
Fysiologie H7 Blz. 130-133, 135-145
₋ De rol v.d. propriocepsis (o.a. visus en evenwichtsorgaan) en de spieren om de
lichaamshouding te handhaven uitleggen. H7 Blz. 135-145, 152-160
₋ De rol van de α-γ coactivatie in het onderhouden van de gevoeligheid van de spierspoel
uitleggen. H7 Blz. 139-140
₋ Het model van Luria uitleggen. H7 Blz. 145-148 en PPT
Houding
Niet gestructureerde houding een verkeerde lichaams-
houding zonder dat je een versterkte kromming hoeft te hebben.
Evenwicht is een dynamisch proces; je lichaam is continue bezig
met evenwicht te houden continue bijstelling (un-going)
₋ Dit is de basis voor alle actieve bewegingen
De projectie van het lichaamszwaartepunt moet binnen je
steunvlak zitten. Steunvlak wordt afgegrensd door buitenkant
v.d. voetzolen.
Voor het handhaven van de houding en het evenwicht wordt
de informatie ontvangen uit exterosensoren en proprioceptoren:
₋ Somatosensoren: sensoren die alles doorgeven voor
het handhaven van evenwicht
o Exterosensoren = sensoren die de mechanische
druk onder de voet en van de ogen bepalen
(huid en specifieke zintuigen)
o Proprioceptoren = spierspoeltjes, golgi peessensor
gewrichtssensoren en evenwichtsorgaan
Proprioceptie zelfwaarneming
Voor controle van houding en beweging is info omtrent de volgende grootheden van belang:
Positie lichaamsdelen t.o.v. elkaar Spierspoeltjes
Mechanische belasting Pees/gewrichtssensoren
Snelheid + richting lichaamsdelen t.o.v. elkaar
(arm volledig in flexie; hoek wordt kleiner. Daardoor spanning op kapsel en spieren etc.)
Positie lichaam t.o.v. Fz Evenwichtsorgaan
Verandering van snelheid + richting t.o.v. omgeving
Spierspoeltjes en pees/gewrichtssensoren behoren tot de sensoren van het
bewegingsapparaat.
Spiertonus = spierspanning
Basis spierspanning die nodig is om je houding te kunnen handhaven of om een bepaalde beweging
te kunnen maken. Onbewust, aangestuurd vanuit de hersenen.
Afhankelijk van
o Spierfysiologie; functie en bouw
o Aanspanningsniveau; aanpassen als je een andere beweging wilt gaan maken. Bijv. als
iemand op je hakkenpak komt, dan span je vooraf al aan (detecteren)
Spierkracht bewuste aanspanning om een beweging te kunnen uitvoeren.
, Twee belangrijkste proprioceptoren in de spieren:
₋ Spierspoeltje
₋ Golgi peesorgaan
Beide liggen in de werklijn van de spier (=kortste verbinding tussen origo en insertie)
Bouw spierspoeltje
1 in m. Biceps brachii, maar veel meer in de nek. De nek heeft
spieren met nauwkeurigere functies; aantal spierspoeltjes per
plek is afhankelijk van de functie. Efferent deel:
Motorisch
Spierspoel: ingekapseld Contractiele uiteinden
verkorten
Intrafusale spiervezels worden omgeven door
bindweefselkapsel. Het midden van intrafusale
spiervezels bezit sensorische eigenschappen. Het
uiteinde bevat gamma motorzenuwvezels, welke
vertakkingen zijn van de a-gamma motoneuronen, gelegen in de
voorhoorn van het ruggenmerg.
Afferente sensoren die als spiralen liggen.
Sensorisch gedeelte: spiraalvormige winding van het axon om
Afferent deel:
De spiervezel annulospirale winding Sensorisch
Zowel dynamische als statische spiervezels.
Statische intrafusale spiervezels blijven vuren,
zelfs onder spanning/druk.
Equatoriale gedeelte van het spierspoeltje
Uiteinden: contractiele elementen, kunnen
contraheren
Polaire gedeelten, spierweefsel, worden
aangestuurd door γ-motoneuronen.
Kernzakvezels en kernkettingvezels
Kernzakvezels: hierin leggen kernen
₋ De anatomische bouw en functie van spierspoel, visus, evenwichtsorgaan en golgi
peesorgaan uitleggen. Ook de innervatie (efferent/afferent) v.d. spierspoel uitleggen.
Fysiologie H7 Blz. 130-133, 135-145
₋ De rol v.d. propriocepsis (o.a. visus en evenwichtsorgaan) en de spieren om de
lichaamshouding te handhaven uitleggen. H7 Blz. 135-145, 152-160
₋ De rol van de α-γ coactivatie in het onderhouden van de gevoeligheid van de spierspoel
uitleggen. H7 Blz. 139-140
₋ Het model van Luria uitleggen. H7 Blz. 145-148 en PPT
Houding
Niet gestructureerde houding een verkeerde lichaams-
houding zonder dat je een versterkte kromming hoeft te hebben.
Evenwicht is een dynamisch proces; je lichaam is continue bezig
met evenwicht te houden continue bijstelling (un-going)
₋ Dit is de basis voor alle actieve bewegingen
De projectie van het lichaamszwaartepunt moet binnen je
steunvlak zitten. Steunvlak wordt afgegrensd door buitenkant
v.d. voetzolen.
Voor het handhaven van de houding en het evenwicht wordt
de informatie ontvangen uit exterosensoren en proprioceptoren:
₋ Somatosensoren: sensoren die alles doorgeven voor
het handhaven van evenwicht
o Exterosensoren = sensoren die de mechanische
druk onder de voet en van de ogen bepalen
(huid en specifieke zintuigen)
o Proprioceptoren = spierspoeltjes, golgi peessensor
gewrichtssensoren en evenwichtsorgaan
Proprioceptie zelfwaarneming
Voor controle van houding en beweging is info omtrent de volgende grootheden van belang:
Positie lichaamsdelen t.o.v. elkaar Spierspoeltjes
Mechanische belasting Pees/gewrichtssensoren
Snelheid + richting lichaamsdelen t.o.v. elkaar
(arm volledig in flexie; hoek wordt kleiner. Daardoor spanning op kapsel en spieren etc.)
Positie lichaam t.o.v. Fz Evenwichtsorgaan
Verandering van snelheid + richting t.o.v. omgeving
Spierspoeltjes en pees/gewrichtssensoren behoren tot de sensoren van het
bewegingsapparaat.
Spiertonus = spierspanning
Basis spierspanning die nodig is om je houding te kunnen handhaven of om een bepaalde beweging
te kunnen maken. Onbewust, aangestuurd vanuit de hersenen.
Afhankelijk van
o Spierfysiologie; functie en bouw
o Aanspanningsniveau; aanpassen als je een andere beweging wilt gaan maken. Bijv. als
iemand op je hakkenpak komt, dan span je vooraf al aan (detecteren)
Spierkracht bewuste aanspanning om een beweging te kunnen uitvoeren.
, Twee belangrijkste proprioceptoren in de spieren:
₋ Spierspoeltje
₋ Golgi peesorgaan
Beide liggen in de werklijn van de spier (=kortste verbinding tussen origo en insertie)
Bouw spierspoeltje
1 in m. Biceps brachii, maar veel meer in de nek. De nek heeft
spieren met nauwkeurigere functies; aantal spierspoeltjes per
plek is afhankelijk van de functie. Efferent deel:
Motorisch
Spierspoel: ingekapseld Contractiele uiteinden
verkorten
Intrafusale spiervezels worden omgeven door
bindweefselkapsel. Het midden van intrafusale
spiervezels bezit sensorische eigenschappen. Het
uiteinde bevat gamma motorzenuwvezels, welke
vertakkingen zijn van de a-gamma motoneuronen, gelegen in de
voorhoorn van het ruggenmerg.
Afferente sensoren die als spiralen liggen.
Sensorisch gedeelte: spiraalvormige winding van het axon om
Afferent deel:
De spiervezel annulospirale winding Sensorisch
Zowel dynamische als statische spiervezels.
Statische intrafusale spiervezels blijven vuren,
zelfs onder spanning/druk.
Equatoriale gedeelte van het spierspoeltje
Uiteinden: contractiele elementen, kunnen
contraheren
Polaire gedeelten, spierweefsel, worden
aangestuurd door γ-motoneuronen.
Kernzakvezels en kernkettingvezels
Kernzakvezels: hierin leggen kernen
