Leerdoelen Toxicologie
1. Inleiding voedselveiligheid / Algemene toxicologie
1. In staat zijn om de toxicologische risico's ten gevolge van onbalans in
voedingspatroon, natuurlijke giftige stoffen, microbiële toxinen,
contaminanten en additieven te ordenen in volgorde van ernst (ranking
gevaren).
Gevaren worden gerankt in DALY’s per jaar, dit zijn het aantal verloren levensjaren.
Van hoog naar laag:
1. Onbalans in voedingspatroon
2. Overgewicht
3. Microbiële toxinen voedselinfecties
4. Allergenen
5. Chemische contaminanten
Let op: bijvoorbeeld overgewicht staat hoog in de ranking maar iemand zal in een snellere periode
overlijden door een pinda-allergie dan door overgewicht.
2. Beginselen van algemene toxicologie begrijpen: dosis effect-relaties,
normstelling, toxische effecten.
Dosis effect relatie: Het effect wordt uitgezet tegenover de dosis die daar bij hoort.
Algemeen: hoe hoger de dosis, hoe hoger het effect.
Een dosis effect relatie kan ook opgesteld worden voor essentiële nutriënten.
Links: tekort, rechts: teveel waardoor giftig
, LOAEL: Lowest Observed Adverse Effect Level hier ga je dus de effecten waarnemen van teveel
nutriënt
Normstelling:
ADI Acceptable Daily Intake (bij levenslange inname)
Om de ADI / norm te kunnen bepalen moet de NEL / NOAEL van proefdieren bekend zijn No
Observed Adverse Effect Level
NOAEL
ADI =
Veiligheidsfactor ( 100)
Veiligheidsfactor is opgebouwd uit:
- Factor mens – dier 10
- Factor zekerheid 10
Toxische effecten:
Een stof wordt pas toxisch genoemd als deze een ziekmakend effect veroorzaakt.
Eigenschappen:
- Lokaal of juist door het gehele lichaam
- Reversibel of irreversibel
- Acuut en tijdelijk of chronisch
3. Het verband tussen blootstelling aan een toxische stof en het effect op
de gezondheid van de mens kunnen toelichten.
Toxische stoffen worden opgeslagen in de lever en nieren, het vetweefsel en de beenderen. De
uitscheiding vindt plaats via urine, feces, zweet en melk.
4. Begrijpen wat de rol is van extrapolatie vanuit dierexperimentele
gegevens naar de situatie die geldt voor de mens.
De factor van dieren naar mensen is 10 en de factor diversiteit tussen mensen is ook 10. De
veiligheidsfactor komt daarbij op 100.
5. Verschillende manieren uitleggen waarop toxische stoffen het menselijk
lichaam binnenkomen.
1. Via de huid door bijvoorbeeld crèmes
2. Via de voeding contaminanten in producten
3. Via de ademhaling bijvoorbeeld door kwik in de lucht
4. Via je netvlies
Wanneer chemische stoffen in het lichaam binnenkomen en terecht komen in de bloedbaan worden
ze op dezelfde manier verwerkt.
6. De betekenis begrijpen van de termen: kritisch orgaan, kritisch effect en
kritische concentratie.
Kritiek orgaan: de verhouding tussen de ontvangen dosis en de maximaal toelaatbare dosis is hier het
grootst, in veel gevallen de lever en nieren
Kritisch effect: niet van toepassing
1. Inleiding voedselveiligheid / Algemene toxicologie
1. In staat zijn om de toxicologische risico's ten gevolge van onbalans in
voedingspatroon, natuurlijke giftige stoffen, microbiële toxinen,
contaminanten en additieven te ordenen in volgorde van ernst (ranking
gevaren).
Gevaren worden gerankt in DALY’s per jaar, dit zijn het aantal verloren levensjaren.
Van hoog naar laag:
1. Onbalans in voedingspatroon
2. Overgewicht
3. Microbiële toxinen voedselinfecties
4. Allergenen
5. Chemische contaminanten
Let op: bijvoorbeeld overgewicht staat hoog in de ranking maar iemand zal in een snellere periode
overlijden door een pinda-allergie dan door overgewicht.
2. Beginselen van algemene toxicologie begrijpen: dosis effect-relaties,
normstelling, toxische effecten.
Dosis effect relatie: Het effect wordt uitgezet tegenover de dosis die daar bij hoort.
Algemeen: hoe hoger de dosis, hoe hoger het effect.
Een dosis effect relatie kan ook opgesteld worden voor essentiële nutriënten.
Links: tekort, rechts: teveel waardoor giftig
, LOAEL: Lowest Observed Adverse Effect Level hier ga je dus de effecten waarnemen van teveel
nutriënt
Normstelling:
ADI Acceptable Daily Intake (bij levenslange inname)
Om de ADI / norm te kunnen bepalen moet de NEL / NOAEL van proefdieren bekend zijn No
Observed Adverse Effect Level
NOAEL
ADI =
Veiligheidsfactor ( 100)
Veiligheidsfactor is opgebouwd uit:
- Factor mens – dier 10
- Factor zekerheid 10
Toxische effecten:
Een stof wordt pas toxisch genoemd als deze een ziekmakend effect veroorzaakt.
Eigenschappen:
- Lokaal of juist door het gehele lichaam
- Reversibel of irreversibel
- Acuut en tijdelijk of chronisch
3. Het verband tussen blootstelling aan een toxische stof en het effect op
de gezondheid van de mens kunnen toelichten.
Toxische stoffen worden opgeslagen in de lever en nieren, het vetweefsel en de beenderen. De
uitscheiding vindt plaats via urine, feces, zweet en melk.
4. Begrijpen wat de rol is van extrapolatie vanuit dierexperimentele
gegevens naar de situatie die geldt voor de mens.
De factor van dieren naar mensen is 10 en de factor diversiteit tussen mensen is ook 10. De
veiligheidsfactor komt daarbij op 100.
5. Verschillende manieren uitleggen waarop toxische stoffen het menselijk
lichaam binnenkomen.
1. Via de huid door bijvoorbeeld crèmes
2. Via de voeding contaminanten in producten
3. Via de ademhaling bijvoorbeeld door kwik in de lucht
4. Via je netvlies
Wanneer chemische stoffen in het lichaam binnenkomen en terecht komen in de bloedbaan worden
ze op dezelfde manier verwerkt.
6. De betekenis begrijpen van de termen: kritisch orgaan, kritisch effect en
kritische concentratie.
Kritiek orgaan: de verhouding tussen de ontvangen dosis en de maximaal toelaatbare dosis is hier het
grootst, in veel gevallen de lever en nieren
Kritisch effect: niet van toepassing
