de tijd van Grieken en Romeinen – de Romeinen
1. Oriëntatie
Dit hoofdstuk gaat over de geschiedenis van het Romeinse Rijk (3000 v.C. tot 500 n.C.). Rome
werd volgens de mythe in 753 v.C (8e eeuw v.C.) aan de oevers van de Tiber gesticht door
Romulus en Remus (opgevoed door een wolvin).
Rome lag vlak bij de zee en in het midden van Italië.
2. De verovering van een groot rijk
Rome wordt een republiek
Bijna 250 jaar werd Rome bestuurd door een koning. In 509 v.C. werd de Koning (Tarquinia
Superbus) weggejaagd door de bevolking. Het bestuur kwam in handen van een kleine groep
rijke families en bestond uit de Senaat en twee consuls (Res Publica - Republiek).
Functie Senaat:
Stemmen over wetten
Consuls kiezen
Functie Consuls (één keer per twee jaar gekozen):
Vergadering leiden van de Senaat
Doen van wetsvoorstellen
Vetorecht (tegenhouden van maatregelen)
Legeraanvoerder
Senaat Vergadering van de rijkste en belangrijkste Romeinse families die
de Romeinse republiek bestuurde
Consul Belangrijkste bestuurder en legeraanvoerder in de Romeinse
republiek
Republiek Een land dat bestuurd wordt door één of meer gekozen leiders
Ontstaan van het Romeinse Rijk
Om hun macht, roem en rijkdom te vergroten veroverden de Romeinen veel gebieden (Italië –
272 v.C., Griekenland – 146 v.C., Carthago (drie oorlogen om de controle op de Middellandse Zee
te krijgen – 146 v.C.), Spanje). Zo ontstond het Romeinse Rijk.
Romeinse Rijk Groot gebied dat ongeveer van 300 v.C. tot 500 n.C. werd
bestuurd vanuit Rome. In de 2e eeuw n.C. hoorden bijna heel
West-Europa en delen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten
bij het rijk.
Een onverslaanbaar leger
Het Romeinse leger was zeer succesvol:
1. Goed bewapend en getraind (een Romeinse soldaat was een vechtmachine. Werpsperen,
lansen, dolken en zwaarden waren zijn wapen. Om hun conditie goed te houden liepen de
soldaten lange afstanden met zware bepakking)
2. Goed georganiseerd (soldaten wisten hun taak) en gedisciplineerd
Clvs 10-3-18 1
, Geschiedenis (memo), hoofdstuk 3 -
de tijd van Grieken en Romeinen – de Romeinen
3. Gemotiveerde soldaten; ze vonden het een eer om te vechten voor hun stad. Rijke
Romeinen moesten eerst hun kwaliteiten bewijzen op het slagveld.
4. Sterk door bondgenootschappen. Door bondgenootschappen kreeg het leger meer soldaten
en werd de rust bewaard. Bescherming werd geboden in ruil voor gehoorzaamheid en
leveren van soldaten/slaven. Overwonnen volken mochten hun cultuur en godsdienst
behouden. Romeinen namen dingen over van andere volken en combineerden ze met hun
eigen cultuur (Grieks-Romeinse cultuur met godsdienst, beeldhouwwerken en architectuur)
Bondgenootschappen Samenwerking met een ander volk of land
Wat moet je weten:
1. Hoe werd Rome in 509 v.C. een republiek?
2. Wat was de functie van de Senaat (2x) en wat was de functie van de consul (4x)?
3. Welke gebieden (4x) werden veroverd door de Romeinen en in welk jaar?
4. Noem vier redenen waarom het Romeinse leger succesvol was en leg dit uit?
5. Hoe ontstond de Grieks-Romeinse cultuur?
3. Het leven in het Romeinse Rijk
Leven op het platteland
Door de veroveringstochten moesten veel vrije boeren vaak jaren in de oorlogen vechten,
raakten in geldnood en trokken naar de stad. De grond op het platteland kwam in handen van
een kleine groep rijke Romeinen (grootgrondbezitters), die leefden in luxe huizen (villa) met veel
landbouwgrond. Druiven (wijn) en olijven (olijfolie) werden verbouwd en gemaakt door slaven.
Grootgrondbezitter Iemand die veel grond bezit en daardoor er rijk en machtig is
Villa Een huis van een grootgrondbezitter op het platteland
Leven in de stad
Vrije boeren die naar de stad trokken werden Proletariërs genoemd. Ze woonden in
woonkazernes in slechte omstandigheden. Zij verhuurden zichzelf maar waren afhankelijk van de
rijkste en machtigste burgers: de Nobiles. Er woonden ook ambachtslieden, handelaren en
slaven in de stad. Door de veroveringen was de handel gegroeid (aardewerk uit Griekenland,
hout uit Turkije, zilver en koper uit Spanje en slaven en graan uit Egypte).
Proletariër Een Romeinse burger die arm was en afhankelijk van de steun
door rijken en machtigen
Nobiles De rijkste en belangrijkste mannen in Rome
Clvs 10-3-18 2