Samenvatting ‘Van
zintuig naar brein’
Daan Beers
Q6 – MGZ
,Inhoudsopgave
Somatosensorisch systeem ............................................................................................................... 3
Proprioceptoren ............................................................................................................................. 3
Spierspoelen .............................................................................................................................. 3
Peeslichaampjes ........................................................................................................................ 3
Nociceptoren ................................................................................................................................. 4
Hersengebieden ........................................................................................................................ 4
Poorttheorie .............................................................................................................................. 5
Snelle en langzame pijn ............................................................................................................. 5
Foute lokalisatie van pijn ........................................................................................................... 5
Tactiel receptoren .......................................................................................................................... 6
Receptief veld, receptordichtheid en adaptatie.......................................................................... 6
Soorten receptoren in de huid ................................................................................................... 6
Thermoreceptoren ......................................................................................................................... 7
Reflexen ............................................................................................................................................ 8
Eenvoudige reflexen .................................................................................................................. 8
Complexe reflexen ..................................................................................................................... 8
Invloed van hersenfuncties ........................................................................................................ 8
Terugtrekreflex .............................................................................................................................. 9
Pupil lichtreflex .............................................................................................................................. 9
Syndroom van Horner .............................................................................................................. 10
Het visuele systeem ......................................................................................................................... 11
Retinaal pigmentepitheel......................................................................................................... 11
Fototransductie............................................................................................................................ 11
Receptieve velden ganglioncellen ............................................................................................ 12
Trichromasie............................................................................................................................ 12
Opponent kleuren.................................................................................................................... 12
Modern model kleurenzien...................................................................................................... 13
Visuele velddeficiënties ................................................................................................................ 13
Vestibulair en auditief systeem ....................................................................................................... 14
Vestibulair systeem ...................................................................................................................... 14
Vestibulaire haarcellen ............................................................................................................ 14
Otolithische organen ............................................................................................................... 15
Semicirculaire kanalen ............................................................................................................. 15
Auditieve systeem ........................................................................................................................ 15
Cochlea.................................................................................................................................... 15
Orgaan van Corti ...................................................................................................................... 16
Van luchttrilling tot zenuwprikkel ............................................................................................ 16
2
, Somatosensorisch systeem
Binnen het sensorische systeem kun je onderscheid maken tussen visueel,
auditief, evenwicht, reuk, smaak en somatosensorisch. De laatste kun je kan
weer onderverdeeld worden in proprioceptie, tactiel (druk, rek en vibratie),
thermoceptie en nociceptie.
Proprioceptoren
Hiermee wordt het vermogen bedoeld om het eigen lichaam of lichaamsdelen
waar te nemen. Dit is onderdeel van de gnostische sensibiliteit (fijne tast en
propriocepsis, kruist in medulla). Deze zitten onder andere in spieren in de
vorm van spierspoelen en peeslichaampjes.
Spierspoelen
Deze sensoren meten de lengteveranderingen van de
spier. De spierspoeltjes hebben een uitrekbaar
middenstuk en samentrekbare uiteinden. Wanneer
er vanuit de cortex signalen komen om de spier aan
te spannen loopt dit over de α-motorneuronen. Dit
laat de extrafusale spiervezels samentrekken,
waarbij ook de γ-motorneuronen worden
geactiveerd die de intrafusale spiervezels samen laat
trekken (alfa-gamma coactivatie). Dit is om de
spierspoelen geen afwijkende rekbaarheid te laten
opmerken als er een
geplande spiersamen-
trekking plaatsvindt. Ook
als de spier een bepaalde
houding moet volhouden
werken de spoeltjes als
fixatiezintuig.
Als je echter een dienblad in je hand hebt en iemand zet daar een kan water op, wordt het
rekbare middenstuk van de spierspoeltjes opgerekt. Deze signalen worden via de Ia- en II-
afferente axonen doorgegeven aan de hersenen waarbij in het ruggenmerg meteen het
myotatische reflex (rekreflex) wordt geactiveerd. Hierdoor worden de α-motorneuronen (en
dus ook de γ-motorneuronen) extra geactiveerd, waardoor de spier de verandering van
gewicht opvangt.
Peeslichaampjes
De Golgi peesorganen zij proprioceptieve receptoren die zich bij skeletspieren bevinden bij
de overgang van spierweefsel naar pees. Hoe meer krachten op de spier worden
uitgeoefend, des te meer impulsen er van de peesorganen naar de hersenen gaan.
Als er spanning op de spier staat, zal deze in verloop van tijd moe worden. Hierdoor neemt
de spierkracht af en zullen de Ib-afferente axonen, die afkomstig zijn van de Golgi
3
zintuig naar brein’
Daan Beers
Q6 – MGZ
,Inhoudsopgave
Somatosensorisch systeem ............................................................................................................... 3
Proprioceptoren ............................................................................................................................. 3
Spierspoelen .............................................................................................................................. 3
Peeslichaampjes ........................................................................................................................ 3
Nociceptoren ................................................................................................................................. 4
Hersengebieden ........................................................................................................................ 4
Poorttheorie .............................................................................................................................. 5
Snelle en langzame pijn ............................................................................................................. 5
Foute lokalisatie van pijn ........................................................................................................... 5
Tactiel receptoren .......................................................................................................................... 6
Receptief veld, receptordichtheid en adaptatie.......................................................................... 6
Soorten receptoren in de huid ................................................................................................... 6
Thermoreceptoren ......................................................................................................................... 7
Reflexen ............................................................................................................................................ 8
Eenvoudige reflexen .................................................................................................................. 8
Complexe reflexen ..................................................................................................................... 8
Invloed van hersenfuncties ........................................................................................................ 8
Terugtrekreflex .............................................................................................................................. 9
Pupil lichtreflex .............................................................................................................................. 9
Syndroom van Horner .............................................................................................................. 10
Het visuele systeem ......................................................................................................................... 11
Retinaal pigmentepitheel......................................................................................................... 11
Fototransductie............................................................................................................................ 11
Receptieve velden ganglioncellen ............................................................................................ 12
Trichromasie............................................................................................................................ 12
Opponent kleuren.................................................................................................................... 12
Modern model kleurenzien...................................................................................................... 13
Visuele velddeficiënties ................................................................................................................ 13
Vestibulair en auditief systeem ....................................................................................................... 14
Vestibulair systeem ...................................................................................................................... 14
Vestibulaire haarcellen ............................................................................................................ 14
Otolithische organen ............................................................................................................... 15
Semicirculaire kanalen ............................................................................................................. 15
Auditieve systeem ........................................................................................................................ 15
Cochlea.................................................................................................................................... 15
Orgaan van Corti ...................................................................................................................... 16
Van luchttrilling tot zenuwprikkel ............................................................................................ 16
2
, Somatosensorisch systeem
Binnen het sensorische systeem kun je onderscheid maken tussen visueel,
auditief, evenwicht, reuk, smaak en somatosensorisch. De laatste kun je kan
weer onderverdeeld worden in proprioceptie, tactiel (druk, rek en vibratie),
thermoceptie en nociceptie.
Proprioceptoren
Hiermee wordt het vermogen bedoeld om het eigen lichaam of lichaamsdelen
waar te nemen. Dit is onderdeel van de gnostische sensibiliteit (fijne tast en
propriocepsis, kruist in medulla). Deze zitten onder andere in spieren in de
vorm van spierspoelen en peeslichaampjes.
Spierspoelen
Deze sensoren meten de lengteveranderingen van de
spier. De spierspoeltjes hebben een uitrekbaar
middenstuk en samentrekbare uiteinden. Wanneer
er vanuit de cortex signalen komen om de spier aan
te spannen loopt dit over de α-motorneuronen. Dit
laat de extrafusale spiervezels samentrekken,
waarbij ook de γ-motorneuronen worden
geactiveerd die de intrafusale spiervezels samen laat
trekken (alfa-gamma coactivatie). Dit is om de
spierspoelen geen afwijkende rekbaarheid te laten
opmerken als er een
geplande spiersamen-
trekking plaatsvindt. Ook
als de spier een bepaalde
houding moet volhouden
werken de spoeltjes als
fixatiezintuig.
Als je echter een dienblad in je hand hebt en iemand zet daar een kan water op, wordt het
rekbare middenstuk van de spierspoeltjes opgerekt. Deze signalen worden via de Ia- en II-
afferente axonen doorgegeven aan de hersenen waarbij in het ruggenmerg meteen het
myotatische reflex (rekreflex) wordt geactiveerd. Hierdoor worden de α-motorneuronen (en
dus ook de γ-motorneuronen) extra geactiveerd, waardoor de spier de verandering van
gewicht opvangt.
Peeslichaampjes
De Golgi peesorganen zij proprioceptieve receptoren die zich bij skeletspieren bevinden bij
de overgang van spierweefsel naar pees. Hoe meer krachten op de spier worden
uitgeoefend, des te meer impulsen er van de peesorganen naar de hersenen gaan.
Als er spanning op de spier staat, zal deze in verloop van tijd moe worden. Hierdoor neemt
de spierkracht af en zullen de Ib-afferente axonen, die afkomstig zijn van de Golgi
3
