Samenvatting Bouwkunde B
Hoofdstuk 6 bestek en
tekeningen
Paragraaf 1 de architect
De tekeningen zijn erg belangrijk. Op die manier kan de architect een indruk geven van hoe een en
ander er gaat uitzien. Om proberen de tekeningen zo duidelijk mogelijk te maken, worden soms
maquettes gemaakt.
Er wordt een boekwerk gemaakt, het bestek, waarin alle gegevens staan, die niet op tekeningen
kunnen worden gezet. Het geeft dus een volledige beschrijving van het werk. Het heeft 2 redenen:
- Het voorkomt dat de opdrachtgever iets ander krijgt dan wat hij heeft bedoeld;
- Het voorkomt dat de aannemer iets anders moet bouwen dan dat waarop hij zijn prijs heeft
gebaseerd.
Paragraaf 2 een contractstuk
Bestektekeningen zijn die tekeningen die zo volledig mogelijk het te bouwen object weergeven.
Daarom worden de volgende eisen aan bestektekeningen gesteld:
1. De tekeningen moeten een goed inzicht geven in het bouwwerk;
2. Constructieve oplossingen moeten duidelijk weergegeven zijn;
3. Het moet mogelijk zijn om aan de hand van een bestektekening de hoeveelheid materiaal uit
te rekenen.
Het bestek is onderverdeeld in vier hoofdafdelingen:
1. Administratieve bepalingen (STABU-bestek)
2. Voorschriften omtrent de uitvoering (STABU-bestek)
3. Voorschriften omtrent de bouwstoffen
4. Beschrijving van het werk.
Het bestek is een contractstuk en bestaat uit: het bestek, de bestektekeningen, proces verbaal van
aanwijzingen en nota’s van inlichtingen. Het is geldig als het is ondertekend door de architect, de
opdrachtgever en de aannemer.
Paragraaf 3 soorten tekeningen
Het technische tekenwerk wordt altijd in 2D uitgevoerd. Er worden dan aanzichten getekend. Deze
manier van tekenen komt voort uit het projectietekenen.
Perspectieftekening. Dit is een ‘getekende foto’ die voor de leek vaak verduidelijkend werkt.
Verkooptekening Het is een informatieve tekening voor toekomstige kopers.
Schetsontwerp Deze tekening geeft een zeer globale weergave van het bouwwerk.
Situatietekening Deze tekening geeft weer hoe het bouwplan gesitueerd is in zijn omgeving.
Bestektekening Schetsontwerp goedgekeurd? Dan bestektekening
Werktekening Deze zijn belangrijk tijdens de uitvoering van het werk.
,Detailtekening Eigenlijk ook werktekeningen.
Constructietekening Hierop staat de constructie van het gebouw of een bouwdeel getekend.
Betontekening Vanaf deze tekening is al het betonwerk te maken.
Sparingtekening Openingen die later moeilijk te maken zijn, worden apart getekend.
Installatietekening Deze tekeningen worden voor een bepaalde installatie gemaakt.
Revisietekening Hierop wordt uiteindelijk gerealiseerde toestand van installatie aangegeven.
Paragraaf 4 tekeningen op schaal
Het tekenwerk wordt op schaal uitgevoerd. Er zijn vele schalen mogelijk. Het meest gebruikelijke is:
Schaal 1:1 voor details (ware grootte)
Schaal 1:5 voor details en voor het verduidelijken van constructies
Schaal 1:10, 20, 50 voor werktekeningen (laatste ook voor schetsontwerpen/bestek)
Schaal 1:100 voor schetsontwerpen en bestektekeningen
Schaal 1:200 voor zeer grote gebouwen
Schaal 1:500, 1000, 2500 voor situatietekening
Paragraaf 5 het hoofd
Rechtsonder aan de tekening moet het tekeningenhoofd of stempel komen te staan. Het bevat soms
het logo van het tekenbureau.
Paragraaf 6 formaten
Tekeningen kunnen op elk willekeurig formaat worden getekend. Er zijn echter standaardformaten in
de handel. Zo zijn er de volgende afmetingen:
A0 841 x 1189 A3 297 x 420
A1 594 x 841 A4 210 x 297
A2 420 x 594
Paragraaf 7 vouwen van de tekening
Tekeningen worden gevouwen naar een A4-formaat. Als een afdruk van een tekening is gemaakt,
wordt deze op een speciale manier gevouwen. De manier van vouwen is zodanig dat het hoofd altijd
zichtbaar is.
Paragraaf 8 calque
Dit is een transparante papiersoort. Het tekenpapier is van een harde kwaliteit, zodat potloodlijnen
kunnen worden weggehaald zonder dat zij een afdruk achterlaten. Ook goedkoop reproduceerbaar.
Paragraaf 9 CAD-tekenen
Tegenwoordig worden de tekeningen gemaakt in Auto-CAD. Onder het CAD-tekenen wordt verstaan
het tekenen met behulp van de computer. Het is een zeer open programma, dat als basis dient voor
verschillende applicaties.
,Paragraaf 10 bestek en tekening lezen
Op tekeningen worden veel symbolen gebruikt. Ook de manier van arceren betekend een bepaald
materiaalgebruik. Het bestuderen en het opnemen van het tekenwerk heet tekening lezen.
Het bestek is opgezet volgens het STABU-systematiek. Deze systematiek is gebaseerd op een SfB-
code. Het is ontwikkeld voor de classificatie van bouwdelen t.b.v. kostencalculaties en
bestekomschrijvingen.
, Samenvatting Bouwkunde B
Hoofdstuk 7 het uitzetten en
maatvoeren van een bouwwerk
Paragraaf 1 landmeten en waterpassen
Tot de vele werkzaamheden die de bouwkundige verricht voordat een bouwwerk tot stand komt,
behoren ook verschillende metingen en waterpassingen. Landmeten en waterpassen door een
bouwkundige rekent men tot de lagere geodesie. De hogere geodesie hangt samen met de grootte en
vorm van delen van het aardoppervlak. Het doel van landmeten is het verkrijgen van de nodige
gegevens om een deel van de aarde in kaart te brengen of om kaarten bij te werken. Waterpassen
heeft tot doel: het bepalen van de hoogte van verschillende terreinpunten ten opzichte van eenzelfde
waterpasvlak. Uitzetten heeft tot doel: de plaats van een op tekening ontworpen gebouw in het
terrein aan te geven.
Paragraaf 2 kadaster
Het kadaster beheert het grootste landelijke vastgoedinformatiesysteem in Nederland. Het is een
openbare instelling. De gegevens bestaan uit:
- Opgave eigenaar
- Opgave grootte perceel
- Opgave erfdienstbaarheden en bezwaardheid
- Opgave van gegevens uit koopakten.
Bij het kadaster onderscheiden we een boekhoudkundige en een landmeetkundige afdeling. De
boekhoudkundige afdeling houdt zich bezig met het opnaamstellen van de zakelijke rechten op
onroerend goed uit akten, die zijn overgeschreven in de openbare registers. Tot het werk van de
landmeetkundige afdeling behoort het bijhouden van de kadastrale kaart, het opmeten van nieuwe
kadastrale grenzen, vernieuwing door hermetingen en de berekening van de grootte van percelen.
Door kadastrale kaarten samen te voegen ontstaan verzamelkaarten, die een overzicht geven van een
gemeente. In het BW is bepaald dat de levering van onroerend goed moet geschieden door
overschrijving van de akte van verkoop in de daarvoor bestemde registers.
Paragraaf 3 peilen
Onder het peil wordt verstaan: een horizontaal vlak dat dient om de hoogteligging van bepaalde
punten aan te kunnen geven. in de bouwwereld wordt als regel voor het peil van een gebouw de
bovenkant van de afgewerkte beganegrondvloer genomen. Het vergelijkingsvlak voor Nederland is
het Normaal Amsterdams Peil (NAP).
Paragraaf 4 maatafwijking en toleranties
Om de problemen die uit maatafwijking en toleranties etc ontstaan te voorkomen, moet de maximaal
toelaatbare afwijking worden vastgesteld. Dit wordt de tolerantie genoemd. Het zal duidelijk zijn dat
Hoofdstuk 6 bestek en
tekeningen
Paragraaf 1 de architect
De tekeningen zijn erg belangrijk. Op die manier kan de architect een indruk geven van hoe een en
ander er gaat uitzien. Om proberen de tekeningen zo duidelijk mogelijk te maken, worden soms
maquettes gemaakt.
Er wordt een boekwerk gemaakt, het bestek, waarin alle gegevens staan, die niet op tekeningen
kunnen worden gezet. Het geeft dus een volledige beschrijving van het werk. Het heeft 2 redenen:
- Het voorkomt dat de opdrachtgever iets ander krijgt dan wat hij heeft bedoeld;
- Het voorkomt dat de aannemer iets anders moet bouwen dan dat waarop hij zijn prijs heeft
gebaseerd.
Paragraaf 2 een contractstuk
Bestektekeningen zijn die tekeningen die zo volledig mogelijk het te bouwen object weergeven.
Daarom worden de volgende eisen aan bestektekeningen gesteld:
1. De tekeningen moeten een goed inzicht geven in het bouwwerk;
2. Constructieve oplossingen moeten duidelijk weergegeven zijn;
3. Het moet mogelijk zijn om aan de hand van een bestektekening de hoeveelheid materiaal uit
te rekenen.
Het bestek is onderverdeeld in vier hoofdafdelingen:
1. Administratieve bepalingen (STABU-bestek)
2. Voorschriften omtrent de uitvoering (STABU-bestek)
3. Voorschriften omtrent de bouwstoffen
4. Beschrijving van het werk.
Het bestek is een contractstuk en bestaat uit: het bestek, de bestektekeningen, proces verbaal van
aanwijzingen en nota’s van inlichtingen. Het is geldig als het is ondertekend door de architect, de
opdrachtgever en de aannemer.
Paragraaf 3 soorten tekeningen
Het technische tekenwerk wordt altijd in 2D uitgevoerd. Er worden dan aanzichten getekend. Deze
manier van tekenen komt voort uit het projectietekenen.
Perspectieftekening. Dit is een ‘getekende foto’ die voor de leek vaak verduidelijkend werkt.
Verkooptekening Het is een informatieve tekening voor toekomstige kopers.
Schetsontwerp Deze tekening geeft een zeer globale weergave van het bouwwerk.
Situatietekening Deze tekening geeft weer hoe het bouwplan gesitueerd is in zijn omgeving.
Bestektekening Schetsontwerp goedgekeurd? Dan bestektekening
Werktekening Deze zijn belangrijk tijdens de uitvoering van het werk.
,Detailtekening Eigenlijk ook werktekeningen.
Constructietekening Hierop staat de constructie van het gebouw of een bouwdeel getekend.
Betontekening Vanaf deze tekening is al het betonwerk te maken.
Sparingtekening Openingen die later moeilijk te maken zijn, worden apart getekend.
Installatietekening Deze tekeningen worden voor een bepaalde installatie gemaakt.
Revisietekening Hierop wordt uiteindelijk gerealiseerde toestand van installatie aangegeven.
Paragraaf 4 tekeningen op schaal
Het tekenwerk wordt op schaal uitgevoerd. Er zijn vele schalen mogelijk. Het meest gebruikelijke is:
Schaal 1:1 voor details (ware grootte)
Schaal 1:5 voor details en voor het verduidelijken van constructies
Schaal 1:10, 20, 50 voor werktekeningen (laatste ook voor schetsontwerpen/bestek)
Schaal 1:100 voor schetsontwerpen en bestektekeningen
Schaal 1:200 voor zeer grote gebouwen
Schaal 1:500, 1000, 2500 voor situatietekening
Paragraaf 5 het hoofd
Rechtsonder aan de tekening moet het tekeningenhoofd of stempel komen te staan. Het bevat soms
het logo van het tekenbureau.
Paragraaf 6 formaten
Tekeningen kunnen op elk willekeurig formaat worden getekend. Er zijn echter standaardformaten in
de handel. Zo zijn er de volgende afmetingen:
A0 841 x 1189 A3 297 x 420
A1 594 x 841 A4 210 x 297
A2 420 x 594
Paragraaf 7 vouwen van de tekening
Tekeningen worden gevouwen naar een A4-formaat. Als een afdruk van een tekening is gemaakt,
wordt deze op een speciale manier gevouwen. De manier van vouwen is zodanig dat het hoofd altijd
zichtbaar is.
Paragraaf 8 calque
Dit is een transparante papiersoort. Het tekenpapier is van een harde kwaliteit, zodat potloodlijnen
kunnen worden weggehaald zonder dat zij een afdruk achterlaten. Ook goedkoop reproduceerbaar.
Paragraaf 9 CAD-tekenen
Tegenwoordig worden de tekeningen gemaakt in Auto-CAD. Onder het CAD-tekenen wordt verstaan
het tekenen met behulp van de computer. Het is een zeer open programma, dat als basis dient voor
verschillende applicaties.
,Paragraaf 10 bestek en tekening lezen
Op tekeningen worden veel symbolen gebruikt. Ook de manier van arceren betekend een bepaald
materiaalgebruik. Het bestuderen en het opnemen van het tekenwerk heet tekening lezen.
Het bestek is opgezet volgens het STABU-systematiek. Deze systematiek is gebaseerd op een SfB-
code. Het is ontwikkeld voor de classificatie van bouwdelen t.b.v. kostencalculaties en
bestekomschrijvingen.
, Samenvatting Bouwkunde B
Hoofdstuk 7 het uitzetten en
maatvoeren van een bouwwerk
Paragraaf 1 landmeten en waterpassen
Tot de vele werkzaamheden die de bouwkundige verricht voordat een bouwwerk tot stand komt,
behoren ook verschillende metingen en waterpassingen. Landmeten en waterpassen door een
bouwkundige rekent men tot de lagere geodesie. De hogere geodesie hangt samen met de grootte en
vorm van delen van het aardoppervlak. Het doel van landmeten is het verkrijgen van de nodige
gegevens om een deel van de aarde in kaart te brengen of om kaarten bij te werken. Waterpassen
heeft tot doel: het bepalen van de hoogte van verschillende terreinpunten ten opzichte van eenzelfde
waterpasvlak. Uitzetten heeft tot doel: de plaats van een op tekening ontworpen gebouw in het
terrein aan te geven.
Paragraaf 2 kadaster
Het kadaster beheert het grootste landelijke vastgoedinformatiesysteem in Nederland. Het is een
openbare instelling. De gegevens bestaan uit:
- Opgave eigenaar
- Opgave grootte perceel
- Opgave erfdienstbaarheden en bezwaardheid
- Opgave van gegevens uit koopakten.
Bij het kadaster onderscheiden we een boekhoudkundige en een landmeetkundige afdeling. De
boekhoudkundige afdeling houdt zich bezig met het opnaamstellen van de zakelijke rechten op
onroerend goed uit akten, die zijn overgeschreven in de openbare registers. Tot het werk van de
landmeetkundige afdeling behoort het bijhouden van de kadastrale kaart, het opmeten van nieuwe
kadastrale grenzen, vernieuwing door hermetingen en de berekening van de grootte van percelen.
Door kadastrale kaarten samen te voegen ontstaan verzamelkaarten, die een overzicht geven van een
gemeente. In het BW is bepaald dat de levering van onroerend goed moet geschieden door
overschrijving van de akte van verkoop in de daarvoor bestemde registers.
Paragraaf 3 peilen
Onder het peil wordt verstaan: een horizontaal vlak dat dient om de hoogteligging van bepaalde
punten aan te kunnen geven. in de bouwwereld wordt als regel voor het peil van een gebouw de
bovenkant van de afgewerkte beganegrondvloer genomen. Het vergelijkingsvlak voor Nederland is
het Normaal Amsterdams Peil (NAP).
Paragraaf 4 maatafwijking en toleranties
Om de problemen die uit maatafwijking en toleranties etc ontstaan te voorkomen, moet de maximaal
toelaatbare afwijking worden vastgesteld. Dit wordt de tolerantie genoemd. Het zal duidelijk zijn dat
