Filosofie stromingen Dualisme, Behaviorisme en Materialisme samenvatting

F I L O S O F I E VAN D E G E E S T

DUALISME
 Ontologie
o De leer van dingen
 Epistemologie
o De leer over de kennis van dingen
 Betekenisleer
o Theorie over de begrippen van de dingen
 Dualist
o Iemand die beweert dat de mens bestaat uit een lichaam en een geest
o Deze zijn totaal verschillend
 Ontologisch dualist
o Lichaam en geest zijn twee totaal verschillende dingen
 Er bestaat een innerlijk rijk van de geest
 Dit bestaat op zichzelf.
 Het is ontologisch zelfstandig en fundamenteel
o Geest kan bestaan zonder hersenen
 Er bestaat een stoffelijk rijk waarin het lichaam zich bevindt
 Bestaat op zichzelf
 Is ontologisch zelfstandig en fundamenteel
o Lichaam kan bestaan zonder geest
 Deze twee rijken zijn ontologisch gescheiden
o Geest heeft een aantal eigenschappen dat het lichaam niet heeft
 Lichamelijke processen hebben de essentiële eigenschap dat ze op een bepaalde plaats
in de ruimte moeten plaatsvinden, voor geestelijke verschijnselen is dit niet essentieel
 Vrijheid van wil,
 Lichaam gehoorzaamt de wetten van de natuurkunde, de geest niet
 Bewustzijn
 Alleen geesten hebben bewustzijn
 De moderne wijsbegeerte en het dualisme zijn reacties op het succes en de opkomst van de
natuurwetenschappen
 Descartes
o Meditation metaphysiques
 Meditatie I
 Methodische twijfel
 “hij kan de logische mogelijkheid dat een kwaadwillend genie hem voortdurend
een rad voor ogen draait niet uitsluiten” (god)
 Meditatie II
 “Is er echt niets wat ik met zekerheid kan weten”
 Als ik aan alles moet twijfelen is er één ding wat ik zeker weet: dat ik twijfel
 Twijfelen is een vorm van denken
 Als ik denk moet er iets zijn dat denkt
 Indien ik denk, besta ik: Cogito ergo sum
 Wie is dat ‘ik’ dat denkt
 De ‘ik’ heeft de vaardigheid om bewust te kunnen denken als essentiele
eigenschap
 Essentiele eigenschap van de geest is bewust denken
 Ik is in essentie een denkend ding en niets anders
 Ik ken mijn geest beter dan mijn lichaam

,  Meditatie III
 Is er een tweede idee in mijn geest aanwezig die net zo dwingend is als ‘cogito,
ergo sum’?
 Idee van God
o Esse obiectivum
 Objectieve inhoud van het idee
 Leidt een bestaan buiten ruimte en tijd
 Bv de WOII vond plaats in 1940-45
o Esse formale
 Idee beschouwen als concrete gebeurtenis in ons hoofd
 Gaat om wanneer precies, op dat moment
 Bv ik denk nu aan WOII
o Indien wij in onszelf een idee van god aantreffen heeft deze ook een esse
obiectivum en een esse formale
o Idee van God: een wezen dat oneindig, onveranderlijk, onafhankelijk,
alwetend, schepper van alles
 Objectieve inhoud van idee van God
 Die oorzaak kan niemand anders dan God zijn
 Dus God bestaat
 Meditatie IV
 Cogito verschaft hem van een waarheidscriterium
 Hij besluit alleen ideeën voor waar te aanvaarden die even helder en duidelijk zijn
als het Cogito
 Het s mogelijk dat ideeën vrijelijk voor de geest zweven of de denker ze nu voor
waar houdt of niet
 Het is aan de wil om in te stemmen met een idee of om het te verwerpen
 Meditatie V
 Res extansae
o Ideeën van materiële objecten die allen een eigenschap gemeen hebben:
ze zijn uitgebreid
o Geometrie levert heldere en duidelijke ideeën op over uitgebreidheid
o Dus kennis is vervat in ideeën van materiële objecten in de werkelijkheid
o Niet ieder idee dat we van een materieel object hebben kan beschreven
worden in de geometrie dus deze leveren ook geen kennis op
 Res Cogitas
o De geest
 Ontologisch Godsbewijs
o God is het hoogst zijnde dat gedacht kan worden
o Indien hij niet zou bestaan zou er een ander zijnde kunnen bestaan dat
nog hoger zou zijn dan god
o Maar dat kan niet, want de essentiële eigenschap van God is nu juist dat
Hij dat hoogst zijnde is
o Ergo: God bestaat
 Meditatie VI
 Het is zeer waarschijnlijk dat materiële entiteiten bestaan want Descartes kan
heldere en klare ideeën over ze verwerven en God kan alles scheppen waarvan
hij heldere en klare ideeën heeft
 Het bestaan van materiële entiteiten wordt ook gesuggereerd door twee andere
cognitieve vermogens
o Verbeelding
o Waarneming
o Deze moeten onderscheiden worden van het zuivere intellect
 Dit is de hoogste intellectuele capaciteit die wij bezitten
 Ideeën moeten worden opgevat als begrippen ne niet als plaatjes
 Zintuigelijke waarneming van objecten
o Objectief




2