Samenvatting verpleegkunde anatomie & fysiologie leerdoelen kennistoets OWE 8 (2023/2024) (cijfer = 8,1)

Samenvatting anatomie & fysiologie leerdoelen kennistoets OWE 8

Wat is een dwarslaesie en benoem daarbij alle aspecten?
Definitie
Onderbreking van de continuïteit van het ruggenmerg (myelum/medulla spinalis) met gehele
of gedeeltelijke uitschakeling van de functie ervan.

Etiologie / oorzaken
Er kunnen verschillende oorzaken zijn:
- Verkeersongelukken (45%)
- Zelfbeschadiging & criminele aanvallen (6%)
- Thuisongelukken of ongelukken op werk (34%)
- Sportblessures (15%)
- Val bij ouderen met osteoporose
- Aangeboren ruggenmergletsel (spina bifida: open
ruggetje)

Verschillende letsels ruggenmerg:
- Ruggenmerg compressie
- Ruggenmerk kneuzing
- Gedeeltelijkje of gehele doorsnijding
- Beklemming van zenuwen
- Onvoldoende lokale circulatie: hypoxie
- Vochtophoping
- Tumoren
- Infecties

Pathofysiologie
Een dwarslaesie kan geheel of gedeeltelijk zijn
(partieel).
Ook wordt er onderscheid gemaakt tussen:
- Hoge dwarslaesie: vanaf de nekwervels tot
en met de eerste borstwervel
- Lage dwarslaesie: vanaf de tweede
borstwervel omlaag

Bij niveau L1-L2 stopt het ruggenmerg, er kan
daaronder geen dwarslaesie plaatsvinden. Wel
kunnen zenuwen bekneld raken, en voor
neurologische symptomen zorgen in benen, het
bekken, de billen en perineum.

Epidemiologie
In de afbeelding hiernaast zie je de verdeling van het voorkomen van het
trauma in de verschillende gebieden.
- 45 %  cervicaal
- 40 %  thoracaal

, - 15 %  lumbaal

Symptomen en signalen
Bij complete dwarslaesie:
- Krachtsverlies
- Gevoelsstoornissen
- Autonome disfunctie

Bij incomplete dwarslaesie:
Motorisch
- Onvermogen om ledematen te bewegen  paralyse
- Parese/paralyse van de ademhalingsspieren
o Parese: gedeeltelijke/onvolledige verlamming, spierzwakte
- Gespannen, pijnlijke spieren, spasticiteit

Sensorisch
- Tintelingen in armen of benen  paresthesie
- Sensibiliteitsstoornissen in armen/benen
- Afwezigheid van pijn bij zichtbaar letsel aan armen en benen

Autonoom
- Erectiestoornissen
- Incontinentie, obstipatie

- Neurogene shock  veel aansturing van bloedvaten raakt verstoord  vasodilatatie
 lage bloeddruk

Diagnostisch onderzoek
Lichamelijk onderzoek: uitgebreid neurologisch onderzoek en anamnese.
Aanvullend onderzoek: beeldvorming (röntgenfoto, CT-scan, MRI) of bloed- en
liquoronderzoek bij infectie of ontsteking.

,Behandeling
Er zijn stabiele- en instabiele fracturen, hierna moet geprobeerd worden de wervels te
fixeren

Halotractie
Met een band (halo) om het hoofd wordt tractie
uitgeoefend op het hoofd, zodat je wervelkolom op
een of andere manier weer stabiel wordt.

Platen en schroeven
Tijdens een operatie kan de wervelkolom gestabiliseerd worden met verschillende platen en
schroeven.

, Operatie
Bijvoorbeeld spoedoperatie om te zorgen dat beknelling van ruggenmerg wordt opgeheven.
Delen van bot, bloed of pus kunnen worden verwijderd. Ook kan wervelkolom weer stabiel
gemaakt worden.

Complicaties
Acute fase
Spinale shock:
Eerste stadium van een acuut optredende dwarslaesie; slappe verlamming en
afwezigheid van spierrekkingsreflexen onder het niveau van de laesie

Neurogene shock:
Cardiovasculaire stoornis van spinale shock met hypotensie, bradycardie en
hypothermie; door uitval van de sympathicusactiviteit

Acute fase kan duren tot 6 weken na het trauma. Ruggenmerg is dan in shock (bijvoorbeeld
door flinke klap gehad te hebben).

Chronische fase
- Ademhaling  verminderde hoestkracht  verhoogd risico pneumonie
- Circulatie  trombose
- Mictie  spastische blaas  urine-incontinentie
- Peristaltiek  obstipatie
- Huid  decubitus
- Botten en gewrichten  contracturen en osteoporose

Hoge nekwervelletsels bedreigen de ademhaling en de bloedcirculatie
- Zenuwbeschadiging C3 of hoger resulteert vaak in respiratoir arrest  beademing is
nodig
- Zenuwbeschadiging C4 kan resulteren in paralyse van het diafragma  beademing is
nodig
- Zenuwbeschadiging van op C5-C6 spaart meestal het diafragma waardoor
buikademhaling mogelijk blijft
- C5 – Th5 hoe lager hoe meer ademhaling mogelijk zal zijn. Buikademhaling is vaak
intact, maar borstademhaling is aangedaan
- Complete laesie van T5 – T8 kleiner deel intercostale spieren verlamd,
borstademhaling enigszins mogelijk, maar niet optimaal

Prognose
Hangt af van de oorzaak van dwarslaesie. Bij complete dwarslaesie vaak sprake van
permanent verlies van functie. Als een gedeeltelijke dwarslaesie vroeg wordt onderkend en
behandeld, is de kans op (gedeeltelijk) herstel wel aanwezig. De meeste zorgvragers hebben
levenslang begeleiding nodig, maar leren omgaan met hun beperkingen en ervaren een
normale kwaliteit van leven.