Criminologie & Macht
Essay
1
, De juiste Strafmaat
Het Museumplein in Amsterdam, de Beijerlandselaan in Rotterdam, het
Stationsplein in Eindhoven of de Oude Haven van Urk. Op het eerste oog zomaar
wat pleinen en straten in Nederland, maar deze hebben allen met elkaar gemeen
dat ze de afgelopen twee jaar decor waren van coronarellen in Nederland. Deze
rellen bestonden onder meer uit het plunderen en vernielen van winkelpanden,
het bekogelen van de politie en het in brand steken van auto’s, GGD-teststraten
en andere objecten in de openbare ruimte. Voor de bestrijding van het
coronavirus zijn er door de overheid allerlei maatregelen genomen zoals het
invoeren van een lockdown, sluiting van horeca en scholen en het invoeren van
een 3G-samenleving. Een deel van Nederland, voornamelijk de jeugd is het hier
niet mee eens en uit hun ongenoegen onder andere door te rellen.
Er is in de samenleving verschillend gereageerd over hoe om te gaan met deze
jonge relschoppers. Enerzijds wordt er door de meerderheid in de samenleving
gepleit voor de macht van de wet en wordt er door hen om een keiharde aanpak
en hardere straffen geroepen. De politiek deelt deze boodschap, waarbij de
keuze is gemaakt om de daders te onderwerpen aan het lik-op-stukbeleid met
het (super)snelrecht als middel. Dit betekent dat verdachten sneller dan normaal
voor de rechter komen en voor hun daden met hogere straffen dan normaal
berecht worden (Van Teeffelen, 2021). De hogere straffen en het
(super)snelrecht moeten een afschrikkend effect hebben op de huidige en
potentiële relschoppers. Het moet duidelijk zijn dat het belang van de
samenleving zwaarder weegt dan het belang van het individu, waarbij aanpassen
regel is en afwijkend gedrag keihard moet worden afgestraft (De Brabander,
2013). Anderzijds is er ook een ander geluid vanuit de samenleving dat stelt dat
de hogere straffen ervoor zorgen dat de samenleving deze jongeren afstoten en
dat het de morele verantwoordelijkheid van de samenleving is om energie te
steken in het contact komen en het begeleiden van deze jongeren (Visscher,
2021). Menger en Krechtig (2020) maken hierbij een onderscheid in de manier
waarop er gekeken kan worden naar de eigen verantwoordelijkheid van deze
jongeren. Indien deze eigen verantwoordelijkheid wordt gezien als uitgangspunt
dan worden de jongeren verantwoordelijk gehouden voor hun gedrag, maar
wanneer de eigen verantwoordelijkheid als doel wordt gezien dan worden
jongeren geleerd om zich (meer) verantwoordelijk te gedragen. De meerderheid
pleit voor een eigen verantwoordelijkheid als uitgangspunt waarbij de hogere
straffen moeten leiden tot een afschrikkend effect op de huidige en toekomstige
relschoppers. Maar Foucault (1975) geeft niet voor niets aan dat bij rehabilitatie
van een verdachte er ook oog moet zijn voor de mens achter de misdadiger en
wat men moet doen om te voorkomen dat de dader in herhaling valt. De vraag
binnen dit essay is daarom ook of deze hogere straffen er ook daadwerkelijk voor
gaan zorgen dat jonge relschoppers minder zullen rellen of anderen niet meer
zullen oproepen tot rellen?
De wereld van de relschopper
Het gedrag verklaren van een relschopper is erg complex. Relschoppers zijn
namelijk over het algemeen geen doorgewinterde of sadistische geweldplegers.
Sterker nog, zij lijken juist heel erg op de gezagsgetrouwe burger (Van Ham,
2019). De Project-X-rellen in Haren in 2021, laten bijvoorbeeld zien dat de
meeste relschoppers tot aan de rel vrijwel geen eerdere politiecontacten hebben
2
Essay
1
, De juiste Strafmaat
Het Museumplein in Amsterdam, de Beijerlandselaan in Rotterdam, het
Stationsplein in Eindhoven of de Oude Haven van Urk. Op het eerste oog zomaar
wat pleinen en straten in Nederland, maar deze hebben allen met elkaar gemeen
dat ze de afgelopen twee jaar decor waren van coronarellen in Nederland. Deze
rellen bestonden onder meer uit het plunderen en vernielen van winkelpanden,
het bekogelen van de politie en het in brand steken van auto’s, GGD-teststraten
en andere objecten in de openbare ruimte. Voor de bestrijding van het
coronavirus zijn er door de overheid allerlei maatregelen genomen zoals het
invoeren van een lockdown, sluiting van horeca en scholen en het invoeren van
een 3G-samenleving. Een deel van Nederland, voornamelijk de jeugd is het hier
niet mee eens en uit hun ongenoegen onder andere door te rellen.
Er is in de samenleving verschillend gereageerd over hoe om te gaan met deze
jonge relschoppers. Enerzijds wordt er door de meerderheid in de samenleving
gepleit voor de macht van de wet en wordt er door hen om een keiharde aanpak
en hardere straffen geroepen. De politiek deelt deze boodschap, waarbij de
keuze is gemaakt om de daders te onderwerpen aan het lik-op-stukbeleid met
het (super)snelrecht als middel. Dit betekent dat verdachten sneller dan normaal
voor de rechter komen en voor hun daden met hogere straffen dan normaal
berecht worden (Van Teeffelen, 2021). De hogere straffen en het
(super)snelrecht moeten een afschrikkend effect hebben op de huidige en
potentiële relschoppers. Het moet duidelijk zijn dat het belang van de
samenleving zwaarder weegt dan het belang van het individu, waarbij aanpassen
regel is en afwijkend gedrag keihard moet worden afgestraft (De Brabander,
2013). Anderzijds is er ook een ander geluid vanuit de samenleving dat stelt dat
de hogere straffen ervoor zorgen dat de samenleving deze jongeren afstoten en
dat het de morele verantwoordelijkheid van de samenleving is om energie te
steken in het contact komen en het begeleiden van deze jongeren (Visscher,
2021). Menger en Krechtig (2020) maken hierbij een onderscheid in de manier
waarop er gekeken kan worden naar de eigen verantwoordelijkheid van deze
jongeren. Indien deze eigen verantwoordelijkheid wordt gezien als uitgangspunt
dan worden de jongeren verantwoordelijk gehouden voor hun gedrag, maar
wanneer de eigen verantwoordelijkheid als doel wordt gezien dan worden
jongeren geleerd om zich (meer) verantwoordelijk te gedragen. De meerderheid
pleit voor een eigen verantwoordelijkheid als uitgangspunt waarbij de hogere
straffen moeten leiden tot een afschrikkend effect op de huidige en toekomstige
relschoppers. Maar Foucault (1975) geeft niet voor niets aan dat bij rehabilitatie
van een verdachte er ook oog moet zijn voor de mens achter de misdadiger en
wat men moet doen om te voorkomen dat de dader in herhaling valt. De vraag
binnen dit essay is daarom ook of deze hogere straffen er ook daadwerkelijk voor
gaan zorgen dat jonge relschoppers minder zullen rellen of anderen niet meer
zullen oproepen tot rellen?
De wereld van de relschopper
Het gedrag verklaren van een relschopper is erg complex. Relschoppers zijn
namelijk over het algemeen geen doorgewinterde of sadistische geweldplegers.
Sterker nog, zij lijken juist heel erg op de gezagsgetrouwe burger (Van Ham,
2019). De Project-X-rellen in Haren in 2021, laten bijvoorbeeld zien dat de
meeste relschoppers tot aan de rel vrijwel geen eerdere politiecontacten hebben
2
