Samenvatting Ontwikkelingsbiologie Deeltentamen III
Organogenese (H11)
10 dagen oude kip
- 3 assen
- 3 ‘vingers’
Limb buds
- Apicale ectodermale ridge (AER): grens tussen dorsaal en ventraal ectoderm
- Ontwikkelende limb bud (3 dagen oud embryo)
o Spiercellen migreren van somieten naar limb
o Progress zone: gebied van actief delende mesenchymcellen (ongedifferentieerd)
Ontwikkeling van kippenvleugel is gelijk aan voorpoot van muis
Initiatie van limb bud formatie
- Hox, RA
- FGF10: mesenchym
- Tbx-5 (vleugel/voorpoot) of Tbx-4 (achterpoot): T-box TF’s
- FGF8: AER
1
,Samenvatting Ontwikkelingsbiologie Deeltentamen III
Formatie van assen in kippenledemaat
- Proximaal-distaal: tijdsmechanisme, AER
- Anterior-posterior: ZPA (zone of polarizing activity of ‘polariserende regio’)
o PD en AP zijn verbonden via Shh-FGF feedbackloop
- Dorsaal-ventraal: ectoderm (Wnt-7a en Engrailed)
Proximaal-distaal as
- Afhankelijk van AER
- FGF4 kan AER-mesenchym interactie vervangen
o FGF induceert:
▪ Extra vinger
▪ Tbx-4 (achterpoot) en Tbx-5 (voorpoot)
▪ Shh
Cel georiënteerde veranderingen
- Oriëntatie gestuurd door Wnt-5a
o Wnt-5a mutant muizen: korte ledematen
- Cellen krijgen hun positionele waarde in progress zone
o Progress-zone model: proximaal-distale positie hangt af van tijd in progress zone
▪ Hoe langer in progress zone hoe meer distale positie
o Two-signal model: proximaal-distale positie hangt af van tegengestelde gradiënten
van FGF en RA
2
, Samenvatting Ontwikkelingsbiologie Deeltentamen III
Anterior-posterior as
- ZPA: organizer regio
o Bron van Shh (morfogen)
o Patroon langs AP-as: gradiënt
o Drempelwaardes
Sonic hedgehog
- Extra toes (Xt): mutatie bij kip met extra anteriore teen + Shh inductie
o Polydactylie: afwijkend aantal vingers/tenen
- Shh-/- muizen hebben enkel proximale structuren
o Shh niet nodig voor initiatie
Morfogen gradiënt
Expressie van Shh, FGF en Gli in limb bud van muis
- Shh induceert FGF en Gli’s (TF’s)
3
Organogenese (H11)
10 dagen oude kip
- 3 assen
- 3 ‘vingers’
Limb buds
- Apicale ectodermale ridge (AER): grens tussen dorsaal en ventraal ectoderm
- Ontwikkelende limb bud (3 dagen oud embryo)
o Spiercellen migreren van somieten naar limb
o Progress zone: gebied van actief delende mesenchymcellen (ongedifferentieerd)
Ontwikkeling van kippenvleugel is gelijk aan voorpoot van muis
Initiatie van limb bud formatie
- Hox, RA
- FGF10: mesenchym
- Tbx-5 (vleugel/voorpoot) of Tbx-4 (achterpoot): T-box TF’s
- FGF8: AER
1
,Samenvatting Ontwikkelingsbiologie Deeltentamen III
Formatie van assen in kippenledemaat
- Proximaal-distaal: tijdsmechanisme, AER
- Anterior-posterior: ZPA (zone of polarizing activity of ‘polariserende regio’)
o PD en AP zijn verbonden via Shh-FGF feedbackloop
- Dorsaal-ventraal: ectoderm (Wnt-7a en Engrailed)
Proximaal-distaal as
- Afhankelijk van AER
- FGF4 kan AER-mesenchym interactie vervangen
o FGF induceert:
▪ Extra vinger
▪ Tbx-4 (achterpoot) en Tbx-5 (voorpoot)
▪ Shh
Cel georiënteerde veranderingen
- Oriëntatie gestuurd door Wnt-5a
o Wnt-5a mutant muizen: korte ledematen
- Cellen krijgen hun positionele waarde in progress zone
o Progress-zone model: proximaal-distale positie hangt af van tijd in progress zone
▪ Hoe langer in progress zone hoe meer distale positie
o Two-signal model: proximaal-distale positie hangt af van tegengestelde gradiënten
van FGF en RA
2
, Samenvatting Ontwikkelingsbiologie Deeltentamen III
Anterior-posterior as
- ZPA: organizer regio
o Bron van Shh (morfogen)
o Patroon langs AP-as: gradiënt
o Drempelwaardes
Sonic hedgehog
- Extra toes (Xt): mutatie bij kip met extra anteriore teen + Shh inductie
o Polydactylie: afwijkend aantal vingers/tenen
- Shh-/- muizen hebben enkel proximale structuren
o Shh niet nodig voor initiatie
Morfogen gradiënt
Expressie van Shh, FGF en Gli in limb bud van muis
- Shh induceert FGF en Gli’s (TF’s)
3
