Samenvatting boek Inleiding tot de gedragstherapie – Hermans, Raes &
Orlemans (7e herziene druk)- Hoofdstuk 6 en 11
Inhoudsopgave
Samenvatting boek Inleiding tot de gedragstherapie – Hermans, Raes & Orlemans (7e herziene
druk)- Hoofdstuk 6 en 11....................................................................................................................................................................................1
Hoofdstuk 6, De empirische cyclus...........................................................................................................................................................1
6.1. Inleiding..........................................................................................................................................................................................................2
6.2. De empirische cyclus...........................................................................................................................................................................2
6.3. De empirische cyclus binnen de gedragstherapie.........................................................................................................2
6.4. De empirische cyclus en aandacht voor het functionele...........................................................................................2
6.5. Tot besluit: het gedragstherapeutisch proces in de praktijk...................................................................................3
Hoofdstuk 11, Evaluatie......................................................................................................................................................................................3
11.1. Inleiding.........................................................................................................................................................................................................4
11.2. Therapie als een n=1 studie..............................................................................................................................................................4
11.3. Hoe vaak evalueren?............................................................................................................................................................................4
11.4. Analysemethoden.................................................................................................................................................................................4
11.4.1. Klinische significantie en betrouwbaarheid van verandering nagaan....................................................4
11.4.2. Randomiseringstoetsen............................................................................................................................................................5
11.5. Tot besluit.....................................................................................................................................................................................................5
ISBN: 9789036819503
Uitgave jaar: 2018
Hoofdstuk 6, De empirische cyclus
1
, 6.1. Inleiding
Elke gedragstherapeut brengt zijn/haar persoonlijkheid, specifieke vooropleiding, interesses et
cetera mee in de therapie. Daardoor kunnen er merkbare verschillen zitten in de stijl en werkwijze.
In die grote verscheidenheid zijn ook overeenkomsten te vinden, er is
een algemene werkwijze die de empirische cyclus volgt.
6.2. De empirische cyclus
Gedragstherapeuten gaan te werk op een wijze die vergelijkbaar is
met die van wetenschappers. Het gedragstherapeutisch proces is
gemodelleerd naar de empirische cyclus die wetenschappers volgen
bij hun onderzoeken.
1. Fase 1: Probleemstelling.
2. Fase 2: Gegevens verzamelen (observeren en theorievorming).
3. Fase 3: Hypothesen opstellen (voorspellen) die vervolgens
empirisch getoetst worden.
4. Fase 3: Toetsen van de hypothese (bijv. middels experiment)
5. Fase 4: Evaluatie. Resultaten van de toetsing terugkoppelen
naar de voorspelling.
6.3. De empirische cyclus binnen de gedragstherapie
In de praktijk noemen we bij gedragstherapie de fasen van de
empirische cyclus wel anders:
1. Fase 1: Aanmeldingsprobleem.
2. Fase 2: Informatieverzameling (observeren en theorievorming
middels holistische theorie en functieanalyse)
3. Fase 3: Behandelplan (hypothese of voorspelling). De
hypothese die de therapeut maakt op basis van de HT of FA
wordt concreet vorm gegeven in het behandelplan.
4. Fase 4: De hypothesen worden getoetst middels
therapeutische methoden/technieken, of terwijl, interventies.
5. Fase 5: Evalueren.
Gedragstherapeutisch proces vormt een empirische cyclus:
Het volgen van de empirische cyclus maakt duidelijk dat
(gedrags)therapie veel meer is dan alleen maar het toepassen
van behandeltechnieken.
De fase van evaluatie heeft een cruciale plaats in het
gedragstherapeutisch proces. Er wordt altijd gekeken of het
effect heeft.
Het evalueren van een behandeling is alleen maar mogelijk
indien men vooraf de behandeldoelen duidelijk heeft
geconcretiseerd.
Ook in de communicatie met de patiënt is concretisering zeer
belangrijk, om transparant te zijn.
Hoewel de behandeling beschouwd wordt als een
experiment met 1 individu (N=1 studie) zal het duidelijk zijn
dat dit praktijkexperiment nooit het sterk ‘gecontroleerde’
karakter van een laboratoriumexperiment zal hebben.
6.4. De empirische cyclus en aandacht voor het functionele
De empirische cyclus is niet de drijvende kracht binnen niet-gedragstherapeutische stromingen.
Vaak is de verzameling van relevante informatie erg beperkt of beperkt de hypothesevorming zich
tot het stellen van een diagnose of worden behandeldoelen onvoldoende concreet geformuleerd
waardoor er amper geëvalueerd kan worden.
De kookboekaanpak (bepaalde probleem heeft een vaste aanpak) zien we veel terug bij klinische
diagnoses, gebaseerd op de DSM- of ICD-categorisatie. Echter, het is niet altijd zo dat een bepaalde
aanpak bij een bepaald probleem de beste aanpak is. eenzelfde probleem zal immers niet altijd
eenzelfde behandeling vergen. De kern van een psychologisch probleem is niet gelegen in de uiting
ervan, maar in de functie die het probleem heeft. En dit verschilt van mens tot mens. Daarnaast
zorgt de kookboekaanpak ook voor problemen bij complexere problematiek waar meerdere
2
Orlemans (7e herziene druk)- Hoofdstuk 6 en 11
Inhoudsopgave
Samenvatting boek Inleiding tot de gedragstherapie – Hermans, Raes & Orlemans (7e herziene
druk)- Hoofdstuk 6 en 11....................................................................................................................................................................................1
Hoofdstuk 6, De empirische cyclus...........................................................................................................................................................1
6.1. Inleiding..........................................................................................................................................................................................................2
6.2. De empirische cyclus...........................................................................................................................................................................2
6.3. De empirische cyclus binnen de gedragstherapie.........................................................................................................2
6.4. De empirische cyclus en aandacht voor het functionele...........................................................................................2
6.5. Tot besluit: het gedragstherapeutisch proces in de praktijk...................................................................................3
Hoofdstuk 11, Evaluatie......................................................................................................................................................................................3
11.1. Inleiding.........................................................................................................................................................................................................4
11.2. Therapie als een n=1 studie..............................................................................................................................................................4
11.3. Hoe vaak evalueren?............................................................................................................................................................................4
11.4. Analysemethoden.................................................................................................................................................................................4
11.4.1. Klinische significantie en betrouwbaarheid van verandering nagaan....................................................4
11.4.2. Randomiseringstoetsen............................................................................................................................................................5
11.5. Tot besluit.....................................................................................................................................................................................................5
ISBN: 9789036819503
Uitgave jaar: 2018
Hoofdstuk 6, De empirische cyclus
1
, 6.1. Inleiding
Elke gedragstherapeut brengt zijn/haar persoonlijkheid, specifieke vooropleiding, interesses et
cetera mee in de therapie. Daardoor kunnen er merkbare verschillen zitten in de stijl en werkwijze.
In die grote verscheidenheid zijn ook overeenkomsten te vinden, er is
een algemene werkwijze die de empirische cyclus volgt.
6.2. De empirische cyclus
Gedragstherapeuten gaan te werk op een wijze die vergelijkbaar is
met die van wetenschappers. Het gedragstherapeutisch proces is
gemodelleerd naar de empirische cyclus die wetenschappers volgen
bij hun onderzoeken.
1. Fase 1: Probleemstelling.
2. Fase 2: Gegevens verzamelen (observeren en theorievorming).
3. Fase 3: Hypothesen opstellen (voorspellen) die vervolgens
empirisch getoetst worden.
4. Fase 3: Toetsen van de hypothese (bijv. middels experiment)
5. Fase 4: Evaluatie. Resultaten van de toetsing terugkoppelen
naar de voorspelling.
6.3. De empirische cyclus binnen de gedragstherapie
In de praktijk noemen we bij gedragstherapie de fasen van de
empirische cyclus wel anders:
1. Fase 1: Aanmeldingsprobleem.
2. Fase 2: Informatieverzameling (observeren en theorievorming
middels holistische theorie en functieanalyse)
3. Fase 3: Behandelplan (hypothese of voorspelling). De
hypothese die de therapeut maakt op basis van de HT of FA
wordt concreet vorm gegeven in het behandelplan.
4. Fase 4: De hypothesen worden getoetst middels
therapeutische methoden/technieken, of terwijl, interventies.
5. Fase 5: Evalueren.
Gedragstherapeutisch proces vormt een empirische cyclus:
Het volgen van de empirische cyclus maakt duidelijk dat
(gedrags)therapie veel meer is dan alleen maar het toepassen
van behandeltechnieken.
De fase van evaluatie heeft een cruciale plaats in het
gedragstherapeutisch proces. Er wordt altijd gekeken of het
effect heeft.
Het evalueren van een behandeling is alleen maar mogelijk
indien men vooraf de behandeldoelen duidelijk heeft
geconcretiseerd.
Ook in de communicatie met de patiënt is concretisering zeer
belangrijk, om transparant te zijn.
Hoewel de behandeling beschouwd wordt als een
experiment met 1 individu (N=1 studie) zal het duidelijk zijn
dat dit praktijkexperiment nooit het sterk ‘gecontroleerde’
karakter van een laboratoriumexperiment zal hebben.
6.4. De empirische cyclus en aandacht voor het functionele
De empirische cyclus is niet de drijvende kracht binnen niet-gedragstherapeutische stromingen.
Vaak is de verzameling van relevante informatie erg beperkt of beperkt de hypothesevorming zich
tot het stellen van een diagnose of worden behandeldoelen onvoldoende concreet geformuleerd
waardoor er amper geëvalueerd kan worden.
De kookboekaanpak (bepaalde probleem heeft een vaste aanpak) zien we veel terug bij klinische
diagnoses, gebaseerd op de DSM- of ICD-categorisatie. Echter, het is niet altijd zo dat een bepaalde
aanpak bij een bepaald probleem de beste aanpak is. eenzelfde probleem zal immers niet altijd
eenzelfde behandeling vergen. De kern van een psychologisch probleem is niet gelegen in de uiting
ervan, maar in de functie die het probleem heeft. En dit verschilt van mens tot mens. Daarnaast
zorgt de kookboekaanpak ook voor problemen bij complexere problematiek waar meerdere
2
