Hoorcollege aantekeningen Inleiding Filosofie
Hoorcollege 1 18/04/2017
Ethiek
Soorten van oordelen:
Empirisch oordelen: hoe dingen in elkaar zitten of hoe de werkelijkheid is. Je gaat empirisch na wat
waar is en wat correct is. Bijvoorbeeld: kijken naar de tijd en het is later dan je dacht.
Praktisch/normatieve oordelen: heeft te maken met wat je moet doen/handelen. Praktische conclusie
trekken.
o Functioneel
o Juridisch
o Moreel
Uitleg bovenstaande:
Ethiek heeft te maken met praktisch oordelen normatieve oordelen, bijvoorbeeld: functionele en juridische
oordelen. Het is wel praktisch, maar nog niet moreel. Juridisch gaat over iets wat mag/moet afwegen ten
opzichte van regels etc die er zijn.
Voorbeeld: kind hard aan arm trekken bij vervelend gedrag. Juridisch gezien mag je het niet of juist wel doen
normatieve oordeel op basis van juridische afweging. Functioneel gezien kan je zeggen of het wel of niet mag
werkt het wel of niet? Het is een functionele manier van afwegen.
Je kan ook moreel oordelen domein van de ethiek. Moeilijk is hoe je dit domein moet afbakenen.
Ethiek houdt zich bezig met moreel oordelen! (morele vragen en antwoorden)
Voorbeeld:
Wat is goede koffie? Dochter antwoord fair trade koffie. Docent kan dit zich niet voorstellen, omdat hij onder
‘goed’ verstaat ‘lekker’. Het moet dus goed smaken: esthetisch oordeel. Of het koffie is, is een empirisch
oordeel. Dochter oordeelt niet esthetisch, maar op basis van criteria die voor docent niks met smaak te maken
heeft, oordeel van dochter heeft te maken met eerlijkheid, rekening houden met omgeving etc moreel
oordelen.
Voorbeeld:
Ruziënde kinderen normatieve vraag: wat moet ik hiermee? Functionele oplossing: hoe kom ik zo snel
mogelijk van dit probleem af, hoe los ik het op? Oplossen op de meest eerlijke en rechtvaardigende manier is
op een morele manier afwegen.
Voorbeeld:
Meervoudige intelligentie, bestaat het? Empirische vraag. Gegeven het feit dat er veel onzekerheid over is, dus
wat je er mee moet. Die vraag kan je functioneel benaderen. Wat mag je in het onderwijs doen met
onwaarheden/ dingen die niet helemaal zeker zijn morele afweging.
Globaal overzicht (ethische) theorieën van boek
1. Utilitarisme: gevolgen
2. Egoisme: gevolgen
3. Deontologische ethiek: principes
4. Rechtenethiek: principes
5. Deugdethiek: karakter
Onderscheid tussen gevolgen theorieën en principes theorieën
Morele kwesties/problemen/vragen kunnen op verschillende manieren begrepen en beantwoord worden.
Voorbeeld:
afwegen schoolkeuze is een morele afweging: vrouw stuurt kind naar andere school omdat een school met veel
allochtonen zorgt voor een slechtere schoolprestatie van haar dochter (maar zou wel goed zijn voor de groep
allochtonen). Daarom naar een andere school verderop waar veel blanke uit de hogere-middenklasse kinderen
komen.
Hoorcollege 1 18/04/2017
Ethiek
Soorten van oordelen:
Empirisch oordelen: hoe dingen in elkaar zitten of hoe de werkelijkheid is. Je gaat empirisch na wat
waar is en wat correct is. Bijvoorbeeld: kijken naar de tijd en het is later dan je dacht.
Praktisch/normatieve oordelen: heeft te maken met wat je moet doen/handelen. Praktische conclusie
trekken.
o Functioneel
o Juridisch
o Moreel
Uitleg bovenstaande:
Ethiek heeft te maken met praktisch oordelen normatieve oordelen, bijvoorbeeld: functionele en juridische
oordelen. Het is wel praktisch, maar nog niet moreel. Juridisch gaat over iets wat mag/moet afwegen ten
opzichte van regels etc die er zijn.
Voorbeeld: kind hard aan arm trekken bij vervelend gedrag. Juridisch gezien mag je het niet of juist wel doen
normatieve oordeel op basis van juridische afweging. Functioneel gezien kan je zeggen of het wel of niet mag
werkt het wel of niet? Het is een functionele manier van afwegen.
Je kan ook moreel oordelen domein van de ethiek. Moeilijk is hoe je dit domein moet afbakenen.
Ethiek houdt zich bezig met moreel oordelen! (morele vragen en antwoorden)
Voorbeeld:
Wat is goede koffie? Dochter antwoord fair trade koffie. Docent kan dit zich niet voorstellen, omdat hij onder
‘goed’ verstaat ‘lekker’. Het moet dus goed smaken: esthetisch oordeel. Of het koffie is, is een empirisch
oordeel. Dochter oordeelt niet esthetisch, maar op basis van criteria die voor docent niks met smaak te maken
heeft, oordeel van dochter heeft te maken met eerlijkheid, rekening houden met omgeving etc moreel
oordelen.
Voorbeeld:
Ruziënde kinderen normatieve vraag: wat moet ik hiermee? Functionele oplossing: hoe kom ik zo snel
mogelijk van dit probleem af, hoe los ik het op? Oplossen op de meest eerlijke en rechtvaardigende manier is
op een morele manier afwegen.
Voorbeeld:
Meervoudige intelligentie, bestaat het? Empirische vraag. Gegeven het feit dat er veel onzekerheid over is, dus
wat je er mee moet. Die vraag kan je functioneel benaderen. Wat mag je in het onderwijs doen met
onwaarheden/ dingen die niet helemaal zeker zijn morele afweging.
Globaal overzicht (ethische) theorieën van boek
1. Utilitarisme: gevolgen
2. Egoisme: gevolgen
3. Deontologische ethiek: principes
4. Rechtenethiek: principes
5. Deugdethiek: karakter
Onderscheid tussen gevolgen theorieën en principes theorieën
Morele kwesties/problemen/vragen kunnen op verschillende manieren begrepen en beantwoord worden.
Voorbeeld:
afwegen schoolkeuze is een morele afweging: vrouw stuurt kind naar andere school omdat een school met veel
allochtonen zorgt voor een slechtere schoolprestatie van haar dochter (maar zou wel goed zijn voor de groep
allochtonen). Daarom naar een andere school verderop waar veel blanke uit de hogere-middenklasse kinderen
komen.
