EIWITTEN
functie eiwitten celniveaú
-
eiwitten
-
1 De opbouw van de cellen: organellen zoals ribosomen,
Eiwitten spelen in vrijwel alle levensprocessen een sleutelrol. chloroplasten en mitochondriën bestaan voor een deel uit eiwitten,
Hoewel ze een standaard bouw hebben, kunnen de vorm en of bevatten eiwitten die verantwoordelijk zijn voor de functies die
ruimtelijke structuur van hun moleculen zeer uiteenlopend zijn. deze organellen hebben.
Daardoor kunnen ze een groot aantal functies uitoefenen. 2 Het transport van stoffen via het celmembraan:
membraaneiwitten vormen kanaaltjes door het membraan, waardoor
functie eiwitten orgaanniveau stoffen in en uit de cel vervoerd kunnen worden.
x
3 Het opvangen van signalen door de cel: receptoreiwitten zijn
1 De opbouw van weefsels en organen: eiwitten vormen ingebouwd in de celmembranen van cellen. Zodra een hormoon of
intercellulair (buiten de cellen als tussencelstof) altijd een neurotransmitter aan de receptor bindt, verandert er iets binnen
een bestanddeel van weefsels die een orgaan vormen. de cel, wat weer invloed heeft op de celactiviteit (de cel reageert dus
Bindweefsel bijvoorbeeld bevat kenmerkende eiwitten op de stof waarmee de receptor gebonden werd).
die zorgen voor stevigheid en elasticiteit in pezen en
banden. Eiwitten vormen de basis voor het botweefsel.
2 Bij dieren: diersoorten als insecten en spinnen
functies systeemniveau
gebruiken eiwitten om hun cocons en webben van te 1 Zenuwstelsel: eiwitten spelen een hoofdrol in het functioneren van
maken en voor hun uitwendige skelet. Ook diersoorten het zenuwstelsel: neurotransmitters en neuroreceptoren zijn vaak
als garnalen, kreeften en krabben hebben zo'n pantser. eiwitten of peptiden.
De schubben van vissen bestaan uit eiwitten, evenals 2 De spierwerking: de samentrekking van spieren wordt gerealiseerd
de haren van zoogdieren en de veren van vogels. Ook door het in elkaar schuiven van twee soorten langgerekte eiwitten, de
nagels zijn eiwitten. actine- en myosinemoleculen.
3 Stoffentransport: het transport van stoffen in het lichaam wordt
verzorgd door eiwitten. Hemoglobine in ons bloed is zo’n
aminozuren transporteiwit; het bindt O2 en speelt een rol bij het opnemen van
Alle eiwitten hebben een zelfde bouwplan: ze bestaan uit CO2. Ook andere stoffen, zoals ijzer en cholesterol, worden
een keten van aminozuren. Hoewel er duizenden gebonden aan bloedeiwitten en als complex vervoerd.
↳
4 Afweer: de afweer van ons lichaam tegen bacteriën en virussen
verschillende eiwitten bestaan, zijn er maar twintig
berust op eiwitten. Specifieke eiwitten van de ziekteverwekkers of
verschillende aminozuren. Aminozuren bezitten een
van lichaamsvreemde stoffen (zoals vreemd bloed) veroorzaken
hoofdketen (in 20 varianten) en twee zijketens die aan
afweerreacties; de gevormde antistoffen zijn eiwitten.
weerszijden van de hoofdketen vastgekoppeld zitten. De ene
5 Enzymwerking: het katalyseren van de duizenden chemische
zijketen is de carboxylgroep (-COOH) en de andere is de reacties in de cel en daarbuiten gebeurt door enzymen, dit zijn altijd
aminogroep (-NH2). De hoofdketen bestaat uit een C-atoom eiwitten.
waaraan een variabele restgroep zit. 6 Hormonale werking: veel hormonen zijn eiwitten.
De eiwitten van alle organismen op aarde zijn uit deze twintig 7 Bloedstolling: bij de stolling van bloed, waardoor ernstig
bloedverlies en infectie wordt voorkomen, spelen plasma-eiwitten een
aminozuren opgebouwd. Wanneer aminozuren aan elkaar
hoofdrol.
gekoppeld worden, vormt de carboxylgroep (zuur) een
binding met de aminogroep (basisch). Dit is een covalente
binding waarbij water gevormd wordt en -C van het ene
aminozuur gebonden wordt aan de -N van het volgende
aminozuur. Deze binding heet de peptidebinding.
-
De primaire structuur van een eiwit wordt bepaald door
de aminozuurvolgorde in de keten. De primaire
structuur van een eiwit is vastgelegd in de genetische
informatie in de chromosomen. Bij de eiwitsynthese
wordt elk aminozuur heel precies geselecteerd en op zijn
enige juiste plaats in de keten gezet.
functie eiwitten celniveaú
-
eiwitten
-
1 De opbouw van de cellen: organellen zoals ribosomen,
Eiwitten spelen in vrijwel alle levensprocessen een sleutelrol. chloroplasten en mitochondriën bestaan voor een deel uit eiwitten,
Hoewel ze een standaard bouw hebben, kunnen de vorm en of bevatten eiwitten die verantwoordelijk zijn voor de functies die
ruimtelijke structuur van hun moleculen zeer uiteenlopend zijn. deze organellen hebben.
Daardoor kunnen ze een groot aantal functies uitoefenen. 2 Het transport van stoffen via het celmembraan:
membraaneiwitten vormen kanaaltjes door het membraan, waardoor
functie eiwitten orgaanniveau stoffen in en uit de cel vervoerd kunnen worden.
x
3 Het opvangen van signalen door de cel: receptoreiwitten zijn
1 De opbouw van weefsels en organen: eiwitten vormen ingebouwd in de celmembranen van cellen. Zodra een hormoon of
intercellulair (buiten de cellen als tussencelstof) altijd een neurotransmitter aan de receptor bindt, verandert er iets binnen
een bestanddeel van weefsels die een orgaan vormen. de cel, wat weer invloed heeft op de celactiviteit (de cel reageert dus
Bindweefsel bijvoorbeeld bevat kenmerkende eiwitten op de stof waarmee de receptor gebonden werd).
die zorgen voor stevigheid en elasticiteit in pezen en
banden. Eiwitten vormen de basis voor het botweefsel.
2 Bij dieren: diersoorten als insecten en spinnen
functies systeemniveau
gebruiken eiwitten om hun cocons en webben van te 1 Zenuwstelsel: eiwitten spelen een hoofdrol in het functioneren van
maken en voor hun uitwendige skelet. Ook diersoorten het zenuwstelsel: neurotransmitters en neuroreceptoren zijn vaak
als garnalen, kreeften en krabben hebben zo'n pantser. eiwitten of peptiden.
De schubben van vissen bestaan uit eiwitten, evenals 2 De spierwerking: de samentrekking van spieren wordt gerealiseerd
de haren van zoogdieren en de veren van vogels. Ook door het in elkaar schuiven van twee soorten langgerekte eiwitten, de
nagels zijn eiwitten. actine- en myosinemoleculen.
3 Stoffentransport: het transport van stoffen in het lichaam wordt
verzorgd door eiwitten. Hemoglobine in ons bloed is zo’n
aminozuren transporteiwit; het bindt O2 en speelt een rol bij het opnemen van
Alle eiwitten hebben een zelfde bouwplan: ze bestaan uit CO2. Ook andere stoffen, zoals ijzer en cholesterol, worden
een keten van aminozuren. Hoewel er duizenden gebonden aan bloedeiwitten en als complex vervoerd.
↳
4 Afweer: de afweer van ons lichaam tegen bacteriën en virussen
verschillende eiwitten bestaan, zijn er maar twintig
berust op eiwitten. Specifieke eiwitten van de ziekteverwekkers of
verschillende aminozuren. Aminozuren bezitten een
van lichaamsvreemde stoffen (zoals vreemd bloed) veroorzaken
hoofdketen (in 20 varianten) en twee zijketens die aan
afweerreacties; de gevormde antistoffen zijn eiwitten.
weerszijden van de hoofdketen vastgekoppeld zitten. De ene
5 Enzymwerking: het katalyseren van de duizenden chemische
zijketen is de carboxylgroep (-COOH) en de andere is de reacties in de cel en daarbuiten gebeurt door enzymen, dit zijn altijd
aminogroep (-NH2). De hoofdketen bestaat uit een C-atoom eiwitten.
waaraan een variabele restgroep zit. 6 Hormonale werking: veel hormonen zijn eiwitten.
De eiwitten van alle organismen op aarde zijn uit deze twintig 7 Bloedstolling: bij de stolling van bloed, waardoor ernstig
bloedverlies en infectie wordt voorkomen, spelen plasma-eiwitten een
aminozuren opgebouwd. Wanneer aminozuren aan elkaar
hoofdrol.
gekoppeld worden, vormt de carboxylgroep (zuur) een
binding met de aminogroep (basisch). Dit is een covalente
binding waarbij water gevormd wordt en -C van het ene
aminozuur gebonden wordt aan de -N van het volgende
aminozuur. Deze binding heet de peptidebinding.
-
De primaire structuur van een eiwit wordt bepaald door
de aminozuurvolgorde in de keten. De primaire
structuur van een eiwit is vastgelegd in de genetische
informatie in de chromosomen. Bij de eiwitsynthese
wordt elk aminozuur heel precies geselecteerd en op zijn
enige juiste plaats in de keten gezet.
