Begrippenlijst Wetenschapsfilosofie
Belangrijke personen & hun visie
Coleman Hoofdstuk 3 Holistisch
Artikel Daniel Little - Methodologisch Individualisme
- Intentioneel handelen
Lindenberg Lecture 2 Econoom
Artikel Daniel Little - Afnemende abstractie (H6)
Hoofdstuk 6 - Je moet al je verklaren in de wetenschap zo simpel mogelijk
houden, doe je door abstraheert. Concrete details weg en
alleen details die nodig zijn. De verklaring is dus dun.
- Onbounded rationality.
Max Weber Hoofdstuk 3 Holistisch
- Wetenschappers slechts productie feiten.
Scott Hoofdstuk 3 Sociaal institutionalisme
Hume Hoofdstuk 4 Empirist
- Uitgaande observatie. Constant conjunction, probleem van
Hume (inductie) -> onzincorrelaties.
- Tegenstander rationalisme.
- Oorzakelijk is niet observeerbaar.
- Probleem Hume: Een eindige reeks confirmaties bewijs de
waarheid van de theorie niet
Goodman Hoofdstuk 4 Ontologisch
- Observaties verleden altijd projecteerbare eigenschappen.
Spelen een rol.
- Probleem van Goodman bij inductie.
- Wet moet projecteerbaar zijn naar toekomst.
- Het probleem van Goodman is dat het, op basis van louter
observaties mogelijk is om welke conclusie dan ook over de
toekomst te trekken.
Cartwright Hoofdstuk 4 & 5 Vertegenwoordiger causaliteit
- Nomologische machines. Wetten zijn nooit fundamenteel.
Alle relatief stabiele regelmatigheden zijn dat bij de gratie
van machine-achtige organisatie van de werkelijkheid, die
ook kan ophouden te bestaan.
- Wetmatigheid is altijd cp. Geen scheiding nodig sociale en
natuur.
- Disposities. Feiten over wat dingen kunnen doen.
June Artikel John Roberts Empirist
- Enige bron is observaties. Geloofde in causaal proces,
biljartballen.
Kant Hoofdstuk 4 & 11 Geen empirist meer
- Observaties niet alleen met blote oog
- Antwoord probleem van Hume.
James Woodward Hoofdstuk 5 Oorzakelijk verklaren. Lijkt op cp-clausule. Actieve counterfactuals.
John Mackie Hoofdstuk 5 - INUS
Popper Lecture 3 - Falsificatie van hypothesen;
Hoofdstuk 11 - Afwijzing inductie
- Empirische inhoud theorie. Hoger naarmate de kans op
falsificatie hoger is. In onware theorieën veel empirie.
- Inductie vervangen met falsificatie.
- Corroboratie, falsificationisme, Kritisch Rationalisme
1
, Kuhn Hoofdstuk 11 - Falsificatie van de theorie, maar uiteindelijk steriliteit van
paradigma's
- Descriptief
- Incommensurabiliteit
- Zelfs na vele gevallen van pure falsificatie zullen onderzoekers
een eenmaal voorgestelde theorie niet gemakkelijk opgeven.
- Voerde aan dat wetenschap niet geleidelijk naar waarheid
evolueert. Wetenschap heeft een paradigma dat constant
blijft voordat het door een paradigmaverschuiving gaat
Lakatos Hoofdstuk 11 - Degeneratie van volledige onderzoeksprogramma's
- Versmelting ideeen Popper en Kuhn.
- Verfijnd falsificationisme
- Empirist = puur gericht op observaties.
- Ontologie = Samenvattend houdt ontologie zich bezig met wat er in de werkelijkheid
aanwezig is (er is…), en epistemologie met hoe je kennis kunt opdoen uit die werkelijkheid.
- Holistisch = niet reductionistisch
- Interpretativisten = relatie tussen redenen en gedrag niet causaal
- Methodologisch individualisme is een epistemologische positie van waaruit wordt betoogd
dat alle sociale fenomenen en structuren worden verklaard door de beslissingen van
individuen.
- Reductionisme: de filosofische positie dat alle fenomenen uiteindelijk gereduceerd kunnen
worden tot basis fysica/ natuurkunde.
- Het logisch positivisme – ook wel logisch empirisme – is een wijsgerig stelsel dat alleen
aanvaardt wat zintuiglijk waargenomen en vastgesteld kan worden.
Schrijvers artikelen
1.Daniel Little Verklarende autonomie Legitimiteit causale relaties op mesoniveau. Coleman boot
en de boot van Coleman. en methodologisch individualisme -> te beperkte blik.
2.1 Roberts There are no Laws of the De sociale wetenschap heeft geen wetten, heeft die ook
Social Sciences niet nodig.
2.2 Kincaid There are Laws in the Er zijn wetten in sociale wetenschap. Zijn afgedekte
Social Sciences wetten die een relatief stabiele causale structuur in de
sociale realiteit tot stand brengen.
3. Salmon Causal Explanations of Bespreekt verklaringen van menselijk gedrag die geen
Behavior* beroep doen op redenen. Bovendien zijn deze verklaringen
zowel causaal als niet-reductionistisch. (Holistisch). Snijdt
onderkant Coleman’s boot weg.
4. Van Hees Explaining institutions: A Nieuw-institutionalisme leidt niet tot vruchtbare
defence of reductionism wetenschap, doordat het niet reductionistisch is.
5. Searle What is an institution? - Searle gaat holistisch te werk, door een sociaal
feit te definiëren als collectieve intentionaliteit,
Verder in H10 dus waar meer mensen betrokken bij zijn.
- Algemene theorie sociale ontologie.
- Instituties zijn epistemisch objectief en ontisch
subjectief.
6. Kuipers over KUHN EN DE DREIGING De dynamiek van vestiging, instandhouding en
Kuhn VAN SOFTE omverwerping van paradigma's is wezenlijk afhankelijk van
WETENSCHAPSFILOSOFIE sociale netwerken. Hierdoor aandacht sociale factoren.
Verschenen
2
, Hoofdstuk 1: Emergentie en drie verklaringsstijlen. Week 1
§1.2 Functioneel verklaren (1) - Hanteert een stijl van antwoord geven op waaromvragen.
Eigenlijk is dit niet een antwoord op de waarom-vraag, maar
een waartoe-vraag.
- De mogelijkheid om functioneel te verklaren komt pas
beschikbaar voor wie het leven onderzoekt en dat volledig en
uitsluitend dankzij Darwin.
- Biologie / evolutie
§1.2 Tijdasymmetrie Staan oorzaak en gevolg bij de verklaring wel in de juiste volgorde?
§1.3 Oorzakelijk verklaren (2) Het beschrijven van de oorzaken geeft ons het gevoel dat we inzicht
krijgen in het mechanisme. We zien in hoe het werkt, krijgen
antwoord op de hoe-vraag.
§1.4 Intentioneel verklaren (3) - Intentionele verklaringen veronderstellen dat er sprake is van
bewustzijn. Een actor kan zonder bewustzijn geen antwoord
geven op de vraag.
- Voor succesvol intentioneel handelen is begrip van de
causale structuur van de wereld nodig en dit begrip
veronderstelt op zijn beurt bewustzijn.
- Een intentionele verklaring is een antwoord op de waarom-
vraag
- Bewust / motieven
§1.5 Emergentie - Dat eigenschappen die pas vanaf een zeker niveau van
(Nodig holisme/reductionisme- opstapeling ontstaan, emergent zijn. Ze hebben dus geen
debat) bestaansrecht op kleinere schaal. Natheid en bewustzijn, zijn
emergente verschijnselen.
- Zomaar een stapeling is niet voldoende. Een plant is een
complexe stapeling, net zoals de mens. Je moet dus op een
bepaalde manier stapelen. Pas als emergentie ertoe doet, is
er goed gestapeld. Het is niet zomaar bij elkaar gooien, maar
aggregeren.
- Het universum bestaat uit verschillende aggregatieniveaus
die nauw samenhangen.
§1.5 Aggregatie Het universum bestaat uit verschillende aggregatieniveaus die nauw
samenhangen. Het hoogste aggregatieniveau, dat van alle
samenlevingen, de meest emergente verschijnselen kent en daarmee
ook het meest complex moet zijn.
§1.5 Intentie Suggereert altijd bewust handelen.
Causale terugkoppeling A -> B maar ook B -> A. Causaliteit, veronderstelling als we
wetenschappen willen begrijpen.
Waarheid Anders dan perspectief. Verschillende perspectieven, bijvoorbeeld ‘dit
vel is wit’. Maar heeft roze bril op. Verschillende conclusies.
3
Belangrijke personen & hun visie
Coleman Hoofdstuk 3 Holistisch
Artikel Daniel Little - Methodologisch Individualisme
- Intentioneel handelen
Lindenberg Lecture 2 Econoom
Artikel Daniel Little - Afnemende abstractie (H6)
Hoofdstuk 6 - Je moet al je verklaren in de wetenschap zo simpel mogelijk
houden, doe je door abstraheert. Concrete details weg en
alleen details die nodig zijn. De verklaring is dus dun.
- Onbounded rationality.
Max Weber Hoofdstuk 3 Holistisch
- Wetenschappers slechts productie feiten.
Scott Hoofdstuk 3 Sociaal institutionalisme
Hume Hoofdstuk 4 Empirist
- Uitgaande observatie. Constant conjunction, probleem van
Hume (inductie) -> onzincorrelaties.
- Tegenstander rationalisme.
- Oorzakelijk is niet observeerbaar.
- Probleem Hume: Een eindige reeks confirmaties bewijs de
waarheid van de theorie niet
Goodman Hoofdstuk 4 Ontologisch
- Observaties verleden altijd projecteerbare eigenschappen.
Spelen een rol.
- Probleem van Goodman bij inductie.
- Wet moet projecteerbaar zijn naar toekomst.
- Het probleem van Goodman is dat het, op basis van louter
observaties mogelijk is om welke conclusie dan ook over de
toekomst te trekken.
Cartwright Hoofdstuk 4 & 5 Vertegenwoordiger causaliteit
- Nomologische machines. Wetten zijn nooit fundamenteel.
Alle relatief stabiele regelmatigheden zijn dat bij de gratie
van machine-achtige organisatie van de werkelijkheid, die
ook kan ophouden te bestaan.
- Wetmatigheid is altijd cp. Geen scheiding nodig sociale en
natuur.
- Disposities. Feiten over wat dingen kunnen doen.
June Artikel John Roberts Empirist
- Enige bron is observaties. Geloofde in causaal proces,
biljartballen.
Kant Hoofdstuk 4 & 11 Geen empirist meer
- Observaties niet alleen met blote oog
- Antwoord probleem van Hume.
James Woodward Hoofdstuk 5 Oorzakelijk verklaren. Lijkt op cp-clausule. Actieve counterfactuals.
John Mackie Hoofdstuk 5 - INUS
Popper Lecture 3 - Falsificatie van hypothesen;
Hoofdstuk 11 - Afwijzing inductie
- Empirische inhoud theorie. Hoger naarmate de kans op
falsificatie hoger is. In onware theorieën veel empirie.
- Inductie vervangen met falsificatie.
- Corroboratie, falsificationisme, Kritisch Rationalisme
1
, Kuhn Hoofdstuk 11 - Falsificatie van de theorie, maar uiteindelijk steriliteit van
paradigma's
- Descriptief
- Incommensurabiliteit
- Zelfs na vele gevallen van pure falsificatie zullen onderzoekers
een eenmaal voorgestelde theorie niet gemakkelijk opgeven.
- Voerde aan dat wetenschap niet geleidelijk naar waarheid
evolueert. Wetenschap heeft een paradigma dat constant
blijft voordat het door een paradigmaverschuiving gaat
Lakatos Hoofdstuk 11 - Degeneratie van volledige onderzoeksprogramma's
- Versmelting ideeen Popper en Kuhn.
- Verfijnd falsificationisme
- Empirist = puur gericht op observaties.
- Ontologie = Samenvattend houdt ontologie zich bezig met wat er in de werkelijkheid
aanwezig is (er is…), en epistemologie met hoe je kennis kunt opdoen uit die werkelijkheid.
- Holistisch = niet reductionistisch
- Interpretativisten = relatie tussen redenen en gedrag niet causaal
- Methodologisch individualisme is een epistemologische positie van waaruit wordt betoogd
dat alle sociale fenomenen en structuren worden verklaard door de beslissingen van
individuen.
- Reductionisme: de filosofische positie dat alle fenomenen uiteindelijk gereduceerd kunnen
worden tot basis fysica/ natuurkunde.
- Het logisch positivisme – ook wel logisch empirisme – is een wijsgerig stelsel dat alleen
aanvaardt wat zintuiglijk waargenomen en vastgesteld kan worden.
Schrijvers artikelen
1.Daniel Little Verklarende autonomie Legitimiteit causale relaties op mesoniveau. Coleman boot
en de boot van Coleman. en methodologisch individualisme -> te beperkte blik.
2.1 Roberts There are no Laws of the De sociale wetenschap heeft geen wetten, heeft die ook
Social Sciences niet nodig.
2.2 Kincaid There are Laws in the Er zijn wetten in sociale wetenschap. Zijn afgedekte
Social Sciences wetten die een relatief stabiele causale structuur in de
sociale realiteit tot stand brengen.
3. Salmon Causal Explanations of Bespreekt verklaringen van menselijk gedrag die geen
Behavior* beroep doen op redenen. Bovendien zijn deze verklaringen
zowel causaal als niet-reductionistisch. (Holistisch). Snijdt
onderkant Coleman’s boot weg.
4. Van Hees Explaining institutions: A Nieuw-institutionalisme leidt niet tot vruchtbare
defence of reductionism wetenschap, doordat het niet reductionistisch is.
5. Searle What is an institution? - Searle gaat holistisch te werk, door een sociaal
feit te definiëren als collectieve intentionaliteit,
Verder in H10 dus waar meer mensen betrokken bij zijn.
- Algemene theorie sociale ontologie.
- Instituties zijn epistemisch objectief en ontisch
subjectief.
6. Kuipers over KUHN EN DE DREIGING De dynamiek van vestiging, instandhouding en
Kuhn VAN SOFTE omverwerping van paradigma's is wezenlijk afhankelijk van
WETENSCHAPSFILOSOFIE sociale netwerken. Hierdoor aandacht sociale factoren.
Verschenen
2
, Hoofdstuk 1: Emergentie en drie verklaringsstijlen. Week 1
§1.2 Functioneel verklaren (1) - Hanteert een stijl van antwoord geven op waaromvragen.
Eigenlijk is dit niet een antwoord op de waarom-vraag, maar
een waartoe-vraag.
- De mogelijkheid om functioneel te verklaren komt pas
beschikbaar voor wie het leven onderzoekt en dat volledig en
uitsluitend dankzij Darwin.
- Biologie / evolutie
§1.2 Tijdasymmetrie Staan oorzaak en gevolg bij de verklaring wel in de juiste volgorde?
§1.3 Oorzakelijk verklaren (2) Het beschrijven van de oorzaken geeft ons het gevoel dat we inzicht
krijgen in het mechanisme. We zien in hoe het werkt, krijgen
antwoord op de hoe-vraag.
§1.4 Intentioneel verklaren (3) - Intentionele verklaringen veronderstellen dat er sprake is van
bewustzijn. Een actor kan zonder bewustzijn geen antwoord
geven op de vraag.
- Voor succesvol intentioneel handelen is begrip van de
causale structuur van de wereld nodig en dit begrip
veronderstelt op zijn beurt bewustzijn.
- Een intentionele verklaring is een antwoord op de waarom-
vraag
- Bewust / motieven
§1.5 Emergentie - Dat eigenschappen die pas vanaf een zeker niveau van
(Nodig holisme/reductionisme- opstapeling ontstaan, emergent zijn. Ze hebben dus geen
debat) bestaansrecht op kleinere schaal. Natheid en bewustzijn, zijn
emergente verschijnselen.
- Zomaar een stapeling is niet voldoende. Een plant is een
complexe stapeling, net zoals de mens. Je moet dus op een
bepaalde manier stapelen. Pas als emergentie ertoe doet, is
er goed gestapeld. Het is niet zomaar bij elkaar gooien, maar
aggregeren.
- Het universum bestaat uit verschillende aggregatieniveaus
die nauw samenhangen.
§1.5 Aggregatie Het universum bestaat uit verschillende aggregatieniveaus die nauw
samenhangen. Het hoogste aggregatieniveau, dat van alle
samenlevingen, de meest emergente verschijnselen kent en daarmee
ook het meest complex moet zijn.
§1.5 Intentie Suggereert altijd bewust handelen.
Causale terugkoppeling A -> B maar ook B -> A. Causaliteit, veronderstelling als we
wetenschappen willen begrijpen.
Waarheid Anders dan perspectief. Verschillende perspectieven, bijvoorbeeld ‘dit
vel is wit’. Maar heeft roze bril op. Verschillende conclusies.
3
