Week 5, metabole aandoeningen
Litratuur
Metabole aandoeningen is afgeleid van het woord metabolisme wat hetzelfde is als stofwisseling.
Metabolisme is het geheel van biochemische processen dat plaatsvindt in de cellen van het
organisme. Processen die zorgen voor de opbouw van stoffen/weefsels en waar energie voor nodig is
wordt ook wel anabolisme genoemd en de processen waarbij stoffen/weefsels worden afgebroken
en waarbij energie vrijkomt wordt ook wel katabolisme genoemd.
We bespreken 2 metabole aandoeningen:
1. Obesitas
2. Diabetes
Obesitas:
Wat is het?
Het is een medische aandoening waarbij zich zoveel lichaamsvet heeft opgehoopt dat dit een
negatief effect kan hebben op de gezondheid. Dit kan leiden tot een kortere levensverwachting en of
meer gezondheidsproblemen.
Wordt meetbaar gemaakt door het gebruiken van body mass index (BMI) = gewicht / lengte (m)2
Naast de BMI kunnen we ook kijken naar de middelomtrek, dit is een goede maat om iets te zeggen
over de verdeling van het gewicht over het lichaam. Met namen gewicht tussen de organen (visceraal
vet) komt tot uiting in de middelomtrek. Voor de middelomtrek geldt dat deze te groot is (hoog risico
op negatieve gezondheidsgevolgen) als:
- Bij vrouwen: 88cm of meer. Vanaf 80cm al een verhoogd risico
- Bij mannen: 102cm of meer. Vanaf 94 cm al een verhoogd risico
BMI kijkt ook naar de lichaamslengte maar dat doet middelomtrek niet.
Daarom kun je ook middel-lengte verhouding toepassen (waist-to-height-ratio, WHtR). Dit houdt
rekening met de middelomtrek en lichaamslengte. Het advies is om je taille op minder dan de helft
van je lengte te houden.
Oorzaak
energie-inname is hoger dan energieverbruik. Als deze disbalans langdurig aanhoudt kan dit leiden
tot obesitas. Er is sprake van energieoverschot.
Energieverbruik kun je onderverdelen in 3 dingen:
- Rustmetabolisme wordt bepaald door hoeveelheid actief weefsel. Vetvrije massa bepaalt
voor het grootste deel het rustmetabolisme, omdat het meer energie kost om deze
spiermassa in stand te houden dan bijvoorbeeld
vetmassa.
- Dieet geïndiceerd energieverbruik
energiegebruik wat nodig is voor de verwerking
van voeding. Dit wordt vaak ingeschat op 10%
van het totale energieverbruik, maar is
afhankelijk van de samenstelling van voeding.
- Energieverbruik voor fysieke activiteiten valt
niet enkel onder bewuste activiteiten maar ook
onder kleine spontane bewegingen en
bewegingen om de houding te reguleren. Deze
, varieert dag tot dag terwijl de andere 2 veel constanter zijn, en is direct te beïnvloeden door
beweeggedrag.
Onbewerkte plantaardige voedingsmiddelen (whole-Food plant-based, WFPB) hebben vaak veel
vezels, die massa toevoegen zonder netto calorieën toe te voegen. Dit kost je lichaam meer energie
om te verwerken. En sommige stukjes plantaardig materiaal verlaten intact je lichaam (en dus ook
calorieën). Met betrekking tot voeding kun je stellen dat een calorie dus niet altijd een calorie is.
Gevolgen
In de VS is te veel lichaamsgewicht de oorzaak van de vroegtijdige sterfgevallen van ongeveer 4
miljoen mensen per jaar.
Obesitas houdt verband met 20 verschillende aandoeningen; artritis, hoge bloeddruk, diverse
soorten kanker, diabetes, hart- en vaatziekten, alzheimer, immuniteitsproblemen, depressie,
levervetting.
Meta-ontsteking, dit is geen korte ontsteking
maar een lokale specifieke reactie op
bijvoorbeeld een infectie of lichamelijk letsel,
maar een chronische ontsteking die een negatief
effect heeft op allerlei systemen in het lichaam.
Dit is het gevolg van overgewicht/ obesitas.
Een verhoogde hoeveelheid vetmassa leidt tot
een terugstroom van vet naar het bloed. Deze
verhoogde vetspiegels in het bloed in combinatie
met verhoogd niveau van ontstekingen leidt tot
insuline resistentie. Dit leidt tot zichzelf weer tot
een verhoogde afgifte van insuline, wat
vervolgens weer een verhoogde vetopslag tot
gevolg heeft.
Preventie / genezing
Bij een vet verlies van 2-3% van je lichaamsgewicht kan al grote gezondheidsvoordelen hebben. Hoe
meer gewichtsverlies, hoe meer gezondheidswinst. Mensen met ernstige obesitas moeten soms wel
20% van hun lichaamsgewicht verliezen om verbeteringen in kwaliteit van leven te realiseren.
Grootste kans om een gezonde duurzame gewichtsreductie (die dus ook vol te houden is) is over te
stappen op een (voornamelijk) Whole-food plant-based diet. Dit in tegenstelling tot allerlei ‘diëten’
waarvan je kortstondig afvalt en daarna weer net zo snel bijkomt ie vaak ook nog eens ongezond zijn.
Ook extreem afvallen in de eerste maanden valt zeker niet aan te bevelen.
Voeding
Verschillende ingrediënten voor het optimale voedingspatroon:
- Ontstekingsremmend, voedingsmiddelen die ontstekingen bevorderen hebben een
negatieve invloed op de eetlust regulerende systemen in ons brein waardoor we honger
krijgen. COMPONENTEN VAN BEWERKTE VOEDINGSMIDDELEN EN DIERLIJKE PRODUCTEN,
zoals VERZADIGD VET, TRANSVET en CHOLESTEROL blijken sterk ontstekingsbevorderend te
zijn. Onbewerkte plantaardige voedingsmiddelen (zoals vezels en fytonutrienten =
bioactieve stoffen in voedingsmiddelen die een gezondheid bevorderend effect hebben,
maar waarvoor geen behoefte is vastgesteld zit in specerij, kurkuma, gevolgd door gember
en knoflook maar ook peterselie, paprika, selderij, appels en sinaasappels qua drank is het
groene of zwarte thee.) zijn sterk ontstekingsremmend.
- vezels te verhogen in je voeding is een van de meest effectieve adviezen voor
gewichtsverlies. Ze zijn onverteerbaar want ze kunnen niet in het lichaam worden
opgenomen. Daarnaast kunnen de goede bacteriën in onze darmen er juist goed op. Deze
bacteriën maken van vezels korte-keten vetzuren die vervolgens uit de dikke darm in onze
bloedbanen kunnen worden opgenomen. Ze reguleren de eetlust en verlagen de
ontstekingen.
Litratuur
Metabole aandoeningen is afgeleid van het woord metabolisme wat hetzelfde is als stofwisseling.
Metabolisme is het geheel van biochemische processen dat plaatsvindt in de cellen van het
organisme. Processen die zorgen voor de opbouw van stoffen/weefsels en waar energie voor nodig is
wordt ook wel anabolisme genoemd en de processen waarbij stoffen/weefsels worden afgebroken
en waarbij energie vrijkomt wordt ook wel katabolisme genoemd.
We bespreken 2 metabole aandoeningen:
1. Obesitas
2. Diabetes
Obesitas:
Wat is het?
Het is een medische aandoening waarbij zich zoveel lichaamsvet heeft opgehoopt dat dit een
negatief effect kan hebben op de gezondheid. Dit kan leiden tot een kortere levensverwachting en of
meer gezondheidsproblemen.
Wordt meetbaar gemaakt door het gebruiken van body mass index (BMI) = gewicht / lengte (m)2
Naast de BMI kunnen we ook kijken naar de middelomtrek, dit is een goede maat om iets te zeggen
over de verdeling van het gewicht over het lichaam. Met namen gewicht tussen de organen (visceraal
vet) komt tot uiting in de middelomtrek. Voor de middelomtrek geldt dat deze te groot is (hoog risico
op negatieve gezondheidsgevolgen) als:
- Bij vrouwen: 88cm of meer. Vanaf 80cm al een verhoogd risico
- Bij mannen: 102cm of meer. Vanaf 94 cm al een verhoogd risico
BMI kijkt ook naar de lichaamslengte maar dat doet middelomtrek niet.
Daarom kun je ook middel-lengte verhouding toepassen (waist-to-height-ratio, WHtR). Dit houdt
rekening met de middelomtrek en lichaamslengte. Het advies is om je taille op minder dan de helft
van je lengte te houden.
Oorzaak
energie-inname is hoger dan energieverbruik. Als deze disbalans langdurig aanhoudt kan dit leiden
tot obesitas. Er is sprake van energieoverschot.
Energieverbruik kun je onderverdelen in 3 dingen:
- Rustmetabolisme wordt bepaald door hoeveelheid actief weefsel. Vetvrije massa bepaalt
voor het grootste deel het rustmetabolisme, omdat het meer energie kost om deze
spiermassa in stand te houden dan bijvoorbeeld
vetmassa.
- Dieet geïndiceerd energieverbruik
energiegebruik wat nodig is voor de verwerking
van voeding. Dit wordt vaak ingeschat op 10%
van het totale energieverbruik, maar is
afhankelijk van de samenstelling van voeding.
- Energieverbruik voor fysieke activiteiten valt
niet enkel onder bewuste activiteiten maar ook
onder kleine spontane bewegingen en
bewegingen om de houding te reguleren. Deze
, varieert dag tot dag terwijl de andere 2 veel constanter zijn, en is direct te beïnvloeden door
beweeggedrag.
Onbewerkte plantaardige voedingsmiddelen (whole-Food plant-based, WFPB) hebben vaak veel
vezels, die massa toevoegen zonder netto calorieën toe te voegen. Dit kost je lichaam meer energie
om te verwerken. En sommige stukjes plantaardig materiaal verlaten intact je lichaam (en dus ook
calorieën). Met betrekking tot voeding kun je stellen dat een calorie dus niet altijd een calorie is.
Gevolgen
In de VS is te veel lichaamsgewicht de oorzaak van de vroegtijdige sterfgevallen van ongeveer 4
miljoen mensen per jaar.
Obesitas houdt verband met 20 verschillende aandoeningen; artritis, hoge bloeddruk, diverse
soorten kanker, diabetes, hart- en vaatziekten, alzheimer, immuniteitsproblemen, depressie,
levervetting.
Meta-ontsteking, dit is geen korte ontsteking
maar een lokale specifieke reactie op
bijvoorbeeld een infectie of lichamelijk letsel,
maar een chronische ontsteking die een negatief
effect heeft op allerlei systemen in het lichaam.
Dit is het gevolg van overgewicht/ obesitas.
Een verhoogde hoeveelheid vetmassa leidt tot
een terugstroom van vet naar het bloed. Deze
verhoogde vetspiegels in het bloed in combinatie
met verhoogd niveau van ontstekingen leidt tot
insuline resistentie. Dit leidt tot zichzelf weer tot
een verhoogde afgifte van insuline, wat
vervolgens weer een verhoogde vetopslag tot
gevolg heeft.
Preventie / genezing
Bij een vet verlies van 2-3% van je lichaamsgewicht kan al grote gezondheidsvoordelen hebben. Hoe
meer gewichtsverlies, hoe meer gezondheidswinst. Mensen met ernstige obesitas moeten soms wel
20% van hun lichaamsgewicht verliezen om verbeteringen in kwaliteit van leven te realiseren.
Grootste kans om een gezonde duurzame gewichtsreductie (die dus ook vol te houden is) is over te
stappen op een (voornamelijk) Whole-food plant-based diet. Dit in tegenstelling tot allerlei ‘diëten’
waarvan je kortstondig afvalt en daarna weer net zo snel bijkomt ie vaak ook nog eens ongezond zijn.
Ook extreem afvallen in de eerste maanden valt zeker niet aan te bevelen.
Voeding
Verschillende ingrediënten voor het optimale voedingspatroon:
- Ontstekingsremmend, voedingsmiddelen die ontstekingen bevorderen hebben een
negatieve invloed op de eetlust regulerende systemen in ons brein waardoor we honger
krijgen. COMPONENTEN VAN BEWERKTE VOEDINGSMIDDELEN EN DIERLIJKE PRODUCTEN,
zoals VERZADIGD VET, TRANSVET en CHOLESTEROL blijken sterk ontstekingsbevorderend te
zijn. Onbewerkte plantaardige voedingsmiddelen (zoals vezels en fytonutrienten =
bioactieve stoffen in voedingsmiddelen die een gezondheid bevorderend effect hebben,
maar waarvoor geen behoefte is vastgesteld zit in specerij, kurkuma, gevolgd door gember
en knoflook maar ook peterselie, paprika, selderij, appels en sinaasappels qua drank is het
groene of zwarte thee.) zijn sterk ontstekingsremmend.
- vezels te verhogen in je voeding is een van de meest effectieve adviezen voor
gewichtsverlies. Ze zijn onverteerbaar want ze kunnen niet in het lichaam worden
opgenomen. Daarnaast kunnen de goede bacteriën in onze darmen er juist goed op. Deze
bacteriën maken van vezels korte-keten vetzuren die vervolgens uit de dikke darm in onze
bloedbanen kunnen worden opgenomen. Ze reguleren de eetlust en verlagen de
ontstekingen.
