ZAKKAARTJES OVERZICHT
• TRACTUS CIRCULATORIUS – (HART) 1 KAART
• TRACTUS CIRCULATORIUS – (PERIFERE CIRCULATIE) 1 KAART
• LONGEN 1 KAART
• NEUROLOGISCH ONDERZOEK 2 KAARTEN
• TABEL HERSENZENUWEN 1 TABEL
• ABDOMEN 1 KAART
• GYNAECOLOGISCH ONDERZOEK 1 KAART
• ANDROLOGISCH ONDERZOEK (LIES, GENITALIEN, RT) 1 KAART
• STATUS MENTALIS 1,5 KAART
• ABCDE 1 KAART
O GEBASEERD OP: HTTPS://WWW.NHG.ORG/THEMA/SPOEDZORG/ABCDE-
METHODE/)
DE OVERIGE ZAKKAARTJES ZIJN GEBASEERD OP VIG EN FYSISISCHE DIAGNOSTIEK.
VOOR HET BEWEGINGSONDERZOEK. ZIE DE SCHEMA’S DIE VAN HET SKILLSLAB ONLINE STAAN
, ONDERZOEK LONGEN AUSCULATATIE – LONGEN
• Instrueer de patiënt om “diep te zuchten met open mond”
INSPECTIE – LONGEN • Beoordeel: karakter (vesiculair, bronchiaal, pleuriel), verhouding in-/expiratie,
• Algemene inspectie: ziek/niet ziek (gelaatskleur), ademhaling, aanwezigheid intensiteit (normaal, verzwakt), bijgeluiden
voorkeurshouding en gebruik van hulpademhalingsspieren, aanwezigheid centrale • Bronchofonie (op indicatie)
of perifere cyanose, aanwezigheid trommelstokvingers en horlogeglasnagels.
• Inspectie van de thorax: huid, subcutis, mammae, musculatuur, benige skelet, ADEMGERUIS
ademhalingsexcursies (symmetrie, evt. meten) • Vesiculair ademgeruis – “normaal” ademgeruis, bij auscultatie van gezonde
o Van voor, van opzij en vanachter
longen (verhouding 3:1)
Als onderdeel van de ademhaling let je op: borst/buik, ademhalingsfrequentie (14-20), • Bronchiaal ademgeruis – ademgeruis normaalgesproken hoorbaar boven de
diepte, regelmaat, verhouding in-/expiratie (5:6), hoest of hoorbare ademhaling, trachea en grote bronchi (verhouding 5:6) op andere plekken pathologisch
aanwezigheid van dyspnoe • Pleuriel ademgeruis – hoorbaar over alle longvelden bij zuigelingen en peuters.
Luider en scherper dan vesiculair ademgeruis door de dunnere thoraxwand en
PALPATIE – LONGEN kleinere luchtwegen.
• Lymfeklierstations
o Locaties: submentaal, submandibulair, voor en achter sternocleidomastoideus,
BIJGELUIDEN
subclaviculair, supraclaviculair, axillair
• Thoraxexcursies (op indicatie) • Pleurale bijgeluiden - pleura wrijven (“voetstappen in de sneeuw”)
o Handgrepen: Beide handen plat op de thorax onder het sleutelbeen, duimen op • Bronchopulmonale bijgeluiden – ronchi en crepitaties
de driehoek die wordt gevormd door de ribbenboog, beide handen in de o Piepende en brommende ronchi
flanken, 1 hand op sternum en 1 op wervelkolom, achterkant onder de o Grove (laagfrequente) en fijne (hoogfrequente crepitaties (“plukje haar
schouderbladen. wrijven voor oren”)
• Drukpijn (op indicatie)
o Bipolaire drukpijnlijkheid: 1 hand op sternum en 1 op wervelkolom en Bijgeluiden Hoge frequentie Lage frequentie
comprimeer kort en krachtig. Leg beide handen in de flanken en comprimeer Continu Piepende ronchi Brommende ronchi
weer kort en krachtig. Discontinu Fijne crepitaties Grove crepitaties
o Lokale drukpijnlijkheid: palpeer pijnlijke regio’s met vingertoppen
• Stemfremitus (op indicatie) INTERPRETATIE VAN BIJGELUIDEN
• Piepende ronchi: “wheezing”, wijst op luchtwegvernauwing, bv bij astma.
PERCUSSIE – LONGEN • Brommende ronchi: gevolg van een verdikking van de wand van de bronchus.
• Begrenzende percussie: achterzijde, flanken, voorzijde • Fijne (hoogfrequente) crepitaties tgv het openspringen van gecollabeerde
o Achterzijde: longgrenzen (rond Th10)(beweeglijkheid: 4-6 cm) kleinere luchtwegen, bv bij longoedeem (inspiratoir), pneumonie (inspiratoir) of
o Voorzijde: absolute en relatieve long-lever grens bij emfyseem (expiratoir).
o De beweeglijkheid van de longgrenzen bedraagt normaliter 4-6 cm • Grove (laagfrequente) crepitaties tgv het borrelen van lucht in slijm in de grotere
• Vergelijkende percussie: achterzijde, flanken, voorzijde luchtwegen, bv bij COPD (inspiratoir) of bij bronchiaal secreet (expiratoir).
(!) Aan de achterkant, vraag de patiënt de handen gekruist voor het lichaam op de (!) Fijne eindinspiratoire crepitaties hoeven niet pathologisch te zijn bij oudere, obese
schouders te plaatsen. of bedlegerige mensen. Bij diep doorzuchten zullen deze crepitaties verdwijnen, omdat
dan alle alveoli open staan.
longvelden b.z.
basale beiderzijds
crepitaties longvelden
Aspecifiek Aspecifiek Laat inspir. fijne Demping basale Dyspnoe Longoedeem
crepitaties stethoscoop tot het longweefsel is toegenomen.
soms mat • Bij adipositas vind je ook een verzwakt ademgeruis, omdat de afstand van de
afwijkingen afwijkingen soms
Aspecifiek Aspecifiek Meestal geen Meestal geen Dyspnoe Longembolie toegenomen luchthoudendheid van het longweefsel en vertraagde luchtstroom.
piep. ronchi beweeglijkheid
expirium of Afgenomen • Het ademgeruis over een longveld is verzwakt of afgenomen bij emfyseem door de
Soms erlengd longgrenzen
ademgeruis Laagstaande thorax
zijn, omdat er anders geen flow is).
Aspecifiek Aspecifiek Zacht Hypersonoor Tonvormige Emfyseem longweefsel leidt tot een betere voortgeleiding, de bronchus dient open te
Piep. ronchi
expirium hypersonoor exsudaat en de bronchi open zijn! (Afgenomen luchthoudendheid van het
Aspecifiek Aspecifiek Verlengd g.b. Dyspnoe Astma-aanval o Het kan voorkomen bij pneumonie, waarbij de alveoli gevuld zijn met
Pleurawrijven
ademgeruis (aanged. helft) grote bronchi) is altijd pathologisch
of afwezig of afwezig opgeheven beweeglijkheid
Lokaal verzwakt Lokaal verzwakt Verzwakt/ Mat Verminderde Pleuravocht
• Bronchiaal ademgeruis op andere plaatsen op de thorax (buiten trachea en en
ademgeruis (aanged. helft) Ademgeruis
of afwezig of afwezig opgeheven beweeglijkheid
Lokaal verzwakt Lokaal verzwakt Verminderd Hypersonoor Verminderde Pneumothorax
Crepitaties afgenomen, bv bij een pneumonie of pleuravocht.
Brom. ronchi
(lokaal) (lokaal) ademgeruis Gedempt dyspnoe
• Percussie over een longveld wordt gedempt als de luchthoudendheid is
Toegenomen Toegenomen Bronchiaal Mat Licht tot ernstige Pneumonie toegenomen, bv bij een pneumothorax of bij emfyseem.
brom. ronchi • Percussie over een longveld wordt hypersonoor als de luchthoudendheid is
hoestbare
Soms weg- Percussie
g.b. g.b. Meestal g.b. g.b. Loopneus Verkoudheid
bronchofonie Stemfremitus Auscultatie Percussie Inspectie Aandoening
• Afgenomen stemfremitus – luchthoudendheid longen toegenomen (emfyseem)
De absolute long-levergrens is de ondergrens van de long. • Toegenomen stemfremitus – luchthoudendheid longen afgenomen (pneumonie)
De relatieve long-levergrens is de bovengrens van de lever. Stemfremitus
longlijden.
stand van de ribben typisch voor hyperinflatie. Dit komt voor bij chronisch obstructief • Afgenomen thoraxexpansie – bijvoorbeeld bij COPD en M.Bechterew
Tonvormige thorax is de toegenomen voorachterwaartse diameter met horizontale Thoraxexpansie
cardiaal falen.
Astma cardiale: vochtophoping in het interstitium van de longen ten gevolge van Mogelijke oorzaken gezwollen lymfeklieren: Maligniteiten, Infectieziekten
Perifere cyanose: ontstaat als er lokaal in een weefsel verminderde doorbloeding is.
hemoglobine plaatsvindt. Zichtbaar rondom mond, keel, tong. • Hoge luchtwegobstructie → verlengd inspirium (inspiratoire stridor)
Centrale cyanose: ontstaat als er in de longen onvoldoende oxygenatie van • Lage luchtwegobstructie → verlengd expirium (bv astma, COPD)
Tachypnoe: de ademfrequentie is meer dan 20 per minuut ribfractuur.
Bradypnoe: de ademfrequentie is minder dan 14 per minuut • Een zeer oppervlakkige ademhaling kan wijzen op thoracale pijn, bv tgv een
de repos: kortademigheid in rust, Orthopnoe: kortademigheid bij platliggen ademcentrum, gelegen in de hersenstam.
Dyspnoe: kortademigheid, Dyspnoe d’effort: kortademigheid bij inspanning, Dyspnoe • Een onregelmatige ademhaling kan wijzen op een neurologisch probleem in het
BEGRIPPEN INTERPRETATIE VAN BEVINDINGEN
• TRACTUS CIRCULATORIUS – (HART) 1 KAART
• TRACTUS CIRCULATORIUS – (PERIFERE CIRCULATIE) 1 KAART
• LONGEN 1 KAART
• NEUROLOGISCH ONDERZOEK 2 KAARTEN
• TABEL HERSENZENUWEN 1 TABEL
• ABDOMEN 1 KAART
• GYNAECOLOGISCH ONDERZOEK 1 KAART
• ANDROLOGISCH ONDERZOEK (LIES, GENITALIEN, RT) 1 KAART
• STATUS MENTALIS 1,5 KAART
• ABCDE 1 KAART
O GEBASEERD OP: HTTPS://WWW.NHG.ORG/THEMA/SPOEDZORG/ABCDE-
METHODE/)
DE OVERIGE ZAKKAARTJES ZIJN GEBASEERD OP VIG EN FYSISISCHE DIAGNOSTIEK.
VOOR HET BEWEGINGSONDERZOEK. ZIE DE SCHEMA’S DIE VAN HET SKILLSLAB ONLINE STAAN
, ONDERZOEK LONGEN AUSCULATATIE – LONGEN
• Instrueer de patiënt om “diep te zuchten met open mond”
INSPECTIE – LONGEN • Beoordeel: karakter (vesiculair, bronchiaal, pleuriel), verhouding in-/expiratie,
• Algemene inspectie: ziek/niet ziek (gelaatskleur), ademhaling, aanwezigheid intensiteit (normaal, verzwakt), bijgeluiden
voorkeurshouding en gebruik van hulpademhalingsspieren, aanwezigheid centrale • Bronchofonie (op indicatie)
of perifere cyanose, aanwezigheid trommelstokvingers en horlogeglasnagels.
• Inspectie van de thorax: huid, subcutis, mammae, musculatuur, benige skelet, ADEMGERUIS
ademhalingsexcursies (symmetrie, evt. meten) • Vesiculair ademgeruis – “normaal” ademgeruis, bij auscultatie van gezonde
o Van voor, van opzij en vanachter
longen (verhouding 3:1)
Als onderdeel van de ademhaling let je op: borst/buik, ademhalingsfrequentie (14-20), • Bronchiaal ademgeruis – ademgeruis normaalgesproken hoorbaar boven de
diepte, regelmaat, verhouding in-/expiratie (5:6), hoest of hoorbare ademhaling, trachea en grote bronchi (verhouding 5:6) op andere plekken pathologisch
aanwezigheid van dyspnoe • Pleuriel ademgeruis – hoorbaar over alle longvelden bij zuigelingen en peuters.
Luider en scherper dan vesiculair ademgeruis door de dunnere thoraxwand en
PALPATIE – LONGEN kleinere luchtwegen.
• Lymfeklierstations
o Locaties: submentaal, submandibulair, voor en achter sternocleidomastoideus,
BIJGELUIDEN
subclaviculair, supraclaviculair, axillair
• Thoraxexcursies (op indicatie) • Pleurale bijgeluiden - pleura wrijven (“voetstappen in de sneeuw”)
o Handgrepen: Beide handen plat op de thorax onder het sleutelbeen, duimen op • Bronchopulmonale bijgeluiden – ronchi en crepitaties
de driehoek die wordt gevormd door de ribbenboog, beide handen in de o Piepende en brommende ronchi
flanken, 1 hand op sternum en 1 op wervelkolom, achterkant onder de o Grove (laagfrequente) en fijne (hoogfrequente crepitaties (“plukje haar
schouderbladen. wrijven voor oren”)
• Drukpijn (op indicatie)
o Bipolaire drukpijnlijkheid: 1 hand op sternum en 1 op wervelkolom en Bijgeluiden Hoge frequentie Lage frequentie
comprimeer kort en krachtig. Leg beide handen in de flanken en comprimeer Continu Piepende ronchi Brommende ronchi
weer kort en krachtig. Discontinu Fijne crepitaties Grove crepitaties
o Lokale drukpijnlijkheid: palpeer pijnlijke regio’s met vingertoppen
• Stemfremitus (op indicatie) INTERPRETATIE VAN BIJGELUIDEN
• Piepende ronchi: “wheezing”, wijst op luchtwegvernauwing, bv bij astma.
PERCUSSIE – LONGEN • Brommende ronchi: gevolg van een verdikking van de wand van de bronchus.
• Begrenzende percussie: achterzijde, flanken, voorzijde • Fijne (hoogfrequente) crepitaties tgv het openspringen van gecollabeerde
o Achterzijde: longgrenzen (rond Th10)(beweeglijkheid: 4-6 cm) kleinere luchtwegen, bv bij longoedeem (inspiratoir), pneumonie (inspiratoir) of
o Voorzijde: absolute en relatieve long-lever grens bij emfyseem (expiratoir).
o De beweeglijkheid van de longgrenzen bedraagt normaliter 4-6 cm • Grove (laagfrequente) crepitaties tgv het borrelen van lucht in slijm in de grotere
• Vergelijkende percussie: achterzijde, flanken, voorzijde luchtwegen, bv bij COPD (inspiratoir) of bij bronchiaal secreet (expiratoir).
(!) Aan de achterkant, vraag de patiënt de handen gekruist voor het lichaam op de (!) Fijne eindinspiratoire crepitaties hoeven niet pathologisch te zijn bij oudere, obese
schouders te plaatsen. of bedlegerige mensen. Bij diep doorzuchten zullen deze crepitaties verdwijnen, omdat
dan alle alveoli open staan.
longvelden b.z.
basale beiderzijds
crepitaties longvelden
Aspecifiek Aspecifiek Laat inspir. fijne Demping basale Dyspnoe Longoedeem
crepitaties stethoscoop tot het longweefsel is toegenomen.
soms mat • Bij adipositas vind je ook een verzwakt ademgeruis, omdat de afstand van de
afwijkingen afwijkingen soms
Aspecifiek Aspecifiek Meestal geen Meestal geen Dyspnoe Longembolie toegenomen luchthoudendheid van het longweefsel en vertraagde luchtstroom.
piep. ronchi beweeglijkheid
expirium of Afgenomen • Het ademgeruis over een longveld is verzwakt of afgenomen bij emfyseem door de
Soms erlengd longgrenzen
ademgeruis Laagstaande thorax
zijn, omdat er anders geen flow is).
Aspecifiek Aspecifiek Zacht Hypersonoor Tonvormige Emfyseem longweefsel leidt tot een betere voortgeleiding, de bronchus dient open te
Piep. ronchi
expirium hypersonoor exsudaat en de bronchi open zijn! (Afgenomen luchthoudendheid van het
Aspecifiek Aspecifiek Verlengd g.b. Dyspnoe Astma-aanval o Het kan voorkomen bij pneumonie, waarbij de alveoli gevuld zijn met
Pleurawrijven
ademgeruis (aanged. helft) grote bronchi) is altijd pathologisch
of afwezig of afwezig opgeheven beweeglijkheid
Lokaal verzwakt Lokaal verzwakt Verzwakt/ Mat Verminderde Pleuravocht
• Bronchiaal ademgeruis op andere plaatsen op de thorax (buiten trachea en en
ademgeruis (aanged. helft) Ademgeruis
of afwezig of afwezig opgeheven beweeglijkheid
Lokaal verzwakt Lokaal verzwakt Verminderd Hypersonoor Verminderde Pneumothorax
Crepitaties afgenomen, bv bij een pneumonie of pleuravocht.
Brom. ronchi
(lokaal) (lokaal) ademgeruis Gedempt dyspnoe
• Percussie over een longveld wordt gedempt als de luchthoudendheid is
Toegenomen Toegenomen Bronchiaal Mat Licht tot ernstige Pneumonie toegenomen, bv bij een pneumothorax of bij emfyseem.
brom. ronchi • Percussie over een longveld wordt hypersonoor als de luchthoudendheid is
hoestbare
Soms weg- Percussie
g.b. g.b. Meestal g.b. g.b. Loopneus Verkoudheid
bronchofonie Stemfremitus Auscultatie Percussie Inspectie Aandoening
• Afgenomen stemfremitus – luchthoudendheid longen toegenomen (emfyseem)
De absolute long-levergrens is de ondergrens van de long. • Toegenomen stemfremitus – luchthoudendheid longen afgenomen (pneumonie)
De relatieve long-levergrens is de bovengrens van de lever. Stemfremitus
longlijden.
stand van de ribben typisch voor hyperinflatie. Dit komt voor bij chronisch obstructief • Afgenomen thoraxexpansie – bijvoorbeeld bij COPD en M.Bechterew
Tonvormige thorax is de toegenomen voorachterwaartse diameter met horizontale Thoraxexpansie
cardiaal falen.
Astma cardiale: vochtophoping in het interstitium van de longen ten gevolge van Mogelijke oorzaken gezwollen lymfeklieren: Maligniteiten, Infectieziekten
Perifere cyanose: ontstaat als er lokaal in een weefsel verminderde doorbloeding is.
hemoglobine plaatsvindt. Zichtbaar rondom mond, keel, tong. • Hoge luchtwegobstructie → verlengd inspirium (inspiratoire stridor)
Centrale cyanose: ontstaat als er in de longen onvoldoende oxygenatie van • Lage luchtwegobstructie → verlengd expirium (bv astma, COPD)
Tachypnoe: de ademfrequentie is meer dan 20 per minuut ribfractuur.
Bradypnoe: de ademfrequentie is minder dan 14 per minuut • Een zeer oppervlakkige ademhaling kan wijzen op thoracale pijn, bv tgv een
de repos: kortademigheid in rust, Orthopnoe: kortademigheid bij platliggen ademcentrum, gelegen in de hersenstam.
Dyspnoe: kortademigheid, Dyspnoe d’effort: kortademigheid bij inspanning, Dyspnoe • Een onregelmatige ademhaling kan wijzen op een neurologisch probleem in het
BEGRIPPEN INTERPRETATIE VAN BEVINDINGEN
