Hoorcollege 9 – Rechtspraak en Conflictoplossing in bestuursrechtelijke zaken
4 april 2016
De thematiek
- Welke mogelijkheden biedt ons systeem van bestuurs(proces)recht voor conflictoplossing?
- Wat zijn de recente ontwikkelingen op het gebied van de informele aanpak/mediation en de
zgn. Nieuwe zaaksbehandeling?
- Is de Awb nog bij de tijd?
De toegang tot de bestuursrechter
1976 Wet Arob
Toen pas mogelijkheid om conflicten met gemeentelijke bestuursorganen aan rechter voor te
leggen.
Uit een brief van een college van B&W van 1974: ‘Uw aanvraag voor een bouwvergunning voor een
dakterras hebben we afgewezen. We voelen er niets voor.’
Bestuursrecht is vrij nieuw, pas na WOII zijn er nieuwe specifieke bestuursrechtelijke voorzieningen
tot stand gekomen. Eerst was er geen algemene mogelijkheid om besluiten van gemeentelijke
bestuursorganen aan te vechten.
Wetgever heeft toen keuze gemaakt die nog steeds bepalend is.
Want rechtsbescherming in Wet Arob geopend tegen ‘beschikkingen’ (sinds Awb 1994: ‘besluiten’)
Principiële keuze waar we nog steeds last van hebben
‘last’: want heel veel conflicten met de overheid kunnen niet aan bestuursrechter worden voorgelegd
Model is eigenlijk ook heel beperkend voor de mogelijkheid van rechtsbescherming. Men heeft ervoor
gekozen alleen beroepsmogelijkheid in te voeren voor beschikkingen, nu besluiten is iets ruimer maar
als regel hebben we eigenlijk nog steeds de ingang van 1976.
Wat houdt de beperking dan in?
Geen rechtsbescherming bij bestuursrechter mogelijk tegen:
1) Feitelijke handelingen (openbreken straat, hardhandig politieoptreden)
2) Voorbereidingshandelingen
3) Uitvoeringshandelingen
4) Privaatrechtelijke overeenkomsten
5) Wetgeving
Besluit: beslissing van overheid met publiekrechtelijke rechtsgevolgen.
Velen vinden dat de mogelijkheid tot het bieden van effectieve rechtsbescherming te beperkt is…
Informele gang is ook beperkt, alleen als je naar de bestuursrechter kan heb je een ankerpunt om te
kijken of je er op een andere manier uit kunt komen. Als er dus geen ingang is heeft het geen zin om te
vragen om een alternatieve manier van conflictoplossing.
‘Het besluit voorbij’: pleidooi om competentie bestuursrechter uit te breiden.
Ingang: ‘de bestuursrechtelijke rechtsbetrekking’. Ipv besluit om naar de rechter
te kunnen. Allerlei bestuursrechtelijke betrekkingen zouden moeten kunnen
worden voorgelegd aan de bestuursrechter.
Daarmee wordt ook de mogelijkheid verruimd om conflicten tussen overheid en
burger die bij de bestuursrechter aanhangig zijn gemaakt te verwijzen naar bijv.
mediation.
4 april 2016
De thematiek
- Welke mogelijkheden biedt ons systeem van bestuurs(proces)recht voor conflictoplossing?
- Wat zijn de recente ontwikkelingen op het gebied van de informele aanpak/mediation en de
zgn. Nieuwe zaaksbehandeling?
- Is de Awb nog bij de tijd?
De toegang tot de bestuursrechter
1976 Wet Arob
Toen pas mogelijkheid om conflicten met gemeentelijke bestuursorganen aan rechter voor te
leggen.
Uit een brief van een college van B&W van 1974: ‘Uw aanvraag voor een bouwvergunning voor een
dakterras hebben we afgewezen. We voelen er niets voor.’
Bestuursrecht is vrij nieuw, pas na WOII zijn er nieuwe specifieke bestuursrechtelijke voorzieningen
tot stand gekomen. Eerst was er geen algemene mogelijkheid om besluiten van gemeentelijke
bestuursorganen aan te vechten.
Wetgever heeft toen keuze gemaakt die nog steeds bepalend is.
Want rechtsbescherming in Wet Arob geopend tegen ‘beschikkingen’ (sinds Awb 1994: ‘besluiten’)
Principiële keuze waar we nog steeds last van hebben
‘last’: want heel veel conflicten met de overheid kunnen niet aan bestuursrechter worden voorgelegd
Model is eigenlijk ook heel beperkend voor de mogelijkheid van rechtsbescherming. Men heeft ervoor
gekozen alleen beroepsmogelijkheid in te voeren voor beschikkingen, nu besluiten is iets ruimer maar
als regel hebben we eigenlijk nog steeds de ingang van 1976.
Wat houdt de beperking dan in?
Geen rechtsbescherming bij bestuursrechter mogelijk tegen:
1) Feitelijke handelingen (openbreken straat, hardhandig politieoptreden)
2) Voorbereidingshandelingen
3) Uitvoeringshandelingen
4) Privaatrechtelijke overeenkomsten
5) Wetgeving
Besluit: beslissing van overheid met publiekrechtelijke rechtsgevolgen.
Velen vinden dat de mogelijkheid tot het bieden van effectieve rechtsbescherming te beperkt is…
Informele gang is ook beperkt, alleen als je naar de bestuursrechter kan heb je een ankerpunt om te
kijken of je er op een andere manier uit kunt komen. Als er dus geen ingang is heeft het geen zin om te
vragen om een alternatieve manier van conflictoplossing.
‘Het besluit voorbij’: pleidooi om competentie bestuursrechter uit te breiden.
Ingang: ‘de bestuursrechtelijke rechtsbetrekking’. Ipv besluit om naar de rechter
te kunnen. Allerlei bestuursrechtelijke betrekkingen zouden moeten kunnen
worden voorgelegd aan de bestuursrechter.
Daarmee wordt ook de mogelijkheid verruimd om conflicten tussen overheid en
burger die bij de bestuursrechter aanhangig zijn gemaakt te verwijzen naar bijv.
mediation.
