Les 4: Bewustzijn

Bewustzijn
Eva Van den Bussche



Inhoudsopgave
1. BEWUSTE PROCESSEN 2
1.1. WAT IS BEWUSTZIJN? 2
1.1.1. BABY’S 2
1.1.2. DIEREN 3
1.1.3. BESLUIT 3
1.2. THEORIEËN VAN BEWUSTZIJN 4
1.2.1. LIJST VAN FILOSOFEN EN WETENSCHAPPERS EN HUN BEWUSTZIJNSTHEORIEËN 4
1.2.2. THE GLOBAL NEURONAL WORKSPACE THEORY 4

2. ONBEWUSTE PROCESSEN 5
2.1. INLEIDING 5
2.1.1. LIBET 5
2.1.2. MIND READING 6
2.2. EERDERE DEMONSTRATIES 7
2.2.1. DEEL 1: KAN SUBLIMINAAL GEPRESENTEERDE INFORMATIE (= ONBEWUSTE
INFORMATIE) ONS GEDRAG BEÏNVLOEDEN? 7
2.2.2. DEEL 2: KAN SUBLIMINAL GEPRESENTEERDE INFORMATIE ONS GEDRAG
BEÏNVLOEDEN? 8
2.3. MASKED PRIMING PARADIGMA 8
2.4. DIEPTE VERWERKING 9
2.4.1. 2 THEORIEËN 10
2.4.2. HOE DIEP KAN EEN SUBLIMINALE BOODSCHAP WORDEN VERWERKT? 11
2.4.3. CONCLUSIE VAN DIEPTE VERWERKING 16
2.5. TOP-DOWN INVLOEDEN 16
2.5.1. DOUBLE PREDICTION (GNW) 17
2.6. GENERALE CONCLUSIE ONBEWUSTE PROCESSEN 21

3. ONBEWUSTE PROCESSEN IN HET DAGELIJKSE LEVEN 21
3.1. EERDERE DEMONSTRATIES 21
3.2. MENSEN HUN PERCEPTIE 21
3.3. TIJDSVERLOOP VAN SUBLIMINALE PRIMING 24
3.4. SUBLIMINALE PRIMING TOEGEPAST 25
3.5. ONZE AANPAK 26
3.6. EEN MERKONDERZOEK (BRINTAZZOLI ET AL., 2012) 26
3.7. CONCLUSIE ONBEWUSTE PROCESSEN IN HET DAGELIJKSE LEVEN 28

4. TE CONCLUDEREN 28




1

,1. Bewuste processen
1.1. Wat is bewustzijn?
• Wiktionary: “The state of being conscious or aware; awareness.”
• Wikipedia: “subjectivity, awareness, the ability to experience or to feel,
wakefulness, having a sense of selfhood, and the executive control system of
the mind.”
• Van Dale: “het beseffen en kennen vh bestaan van iets of van zichzelf”

 Het is heel moeilijk om onder woorden te brengen hoewel iedereen wel een idee
heeft van wat het is
 Er zijn wel een aantal definities, maar ook die vertellen niet heel veel meer




Filmpje geeft heel wat problemen weer wanneer we dat proberen te definiëren, maar
geeft ook heel wat hints:
• Feeling of being “you”
• Awareness of your own experiences and thoughts
• Sense of self, Feeling, Intentions
• Intimate, subjective
o Enkel jij weet dat jij je bewust bent van iets
• Conscious knowledge is knowledge that you know you possess
 Consciousness makes you “you”


1.1.1. Baby’s




• What about babies?
• Self-consciousness around 18 months
o Onder de 18 maanden maakt de baby geen connectie tussen het beeld in
de spiegel en zichzelf
o Ze hebben geen zelfbewustzijn, maar dat wil niet zeggen dat ze geen
bewustzijn hebben!


2

, • BUT: babies are conscious
Baby’s zijn zich bewust op een basic niveau
o They are aware of themselves and their mother
o They process olfactory and painful inputs in the cortex
o They express primary emotions such as joy, disgust, and surprise
o They remember rhymes and vowels to which they have been exposed
during fetal life
 Rijmpjes die ze hoorden terwijl ze in de baarmoeder zitten
 They display a basic level of consciousness (Lagercrantz & Changeux,
2010, Seminars in Perinatology)

1.1.2. Dieren




• What about animals?
• Which animals pass the mirror test?
o Great apes, dolphins, orcas, elephants and…
 Honden/katten hebben geen zelfbewustzijn
 Apen, dolfijnen, orca’s, olifanten kunnen dit wel
o …the European magpie! (Prior et al., 2008, PLoS Biology)
 Ook de ekster is hier goed in
• The question remains: are animals conscious?
o Debated!
o “Current thinking about animal consciousness is a mess” (Dennett, 1995,
Social Research)
 Sommige dieren kunnen dit dus wel en anderen kunnen het niet
 Welke dieren dit nu wel of niet kunnen is een moeilijke kwestie


1.1.3. Besluit
• Almost impossible to define  Science doesn’t have an answer!




• Heel moeilijk om bewustzijn te definiëren



3

,1.2. Theorieën van bewustzijn

1.2.1. Lijst van filosofen en wetenschappers en hun bewustzijnstheorieën




• Greeks, Buddhism
o Hier is er heel wat theorievorming over gestart
• 17th century: enorme start over bewustzijn
o Descartes: Je pense donc je suis
o Locke: the perception of what passes in a man’s own
mind
• 18th century: veel verschillende opinies over wat
bewustzijn nu juist is
o Hume: nothing but a bundle or collection of different
perceptions
o Kant: unity of consciousness (eenheid)
o Leibniz: first theory of consciousness (apperception)
 Hij ontwikkelde voor het eerst een echte theorie

 Theorievorming is niet nieuw, dat is dus al eeuwenoud!

• Daniel Dennett  Fame in the brain
• Those representation that dominate processing at a certain point in time,
because they have sufficient strength, are the representations we are
conscious of
o Degene die dominant zijn en genoeg kracht zijn is de
representatie/informatie waarvan we ons bewust zijn
• Many contemporary consciousness theories are based on this idea


1.2.2. The Global Neuronal Workspace theory
• Global Neuronal Workspace theory
 Bernard Baars, Stanislas Dehaene
• Two computational spaces in the brain (= abstracte theorie):
o Network of modular processors
 Gaan op zichzelf specifieke informatie verwerken
 Ze zijn gespecialiseerd


4

, o Global neuronal workspace (GNW)
 Zorgt ervoor dat die gespecialiseerde informatie geïntegreerd kan
worden en zorgt ervoor dat informatie uitgewisseld kan worden
doorheen het hele brein
 Once info gets in contact with the GNW it becomes “famous in the
brain”, it becomes conscious!




• Processors zonder bewustzijn gaan verwerken
• GNW gaat ervoor zorgen dat die lokale informatie van die processors door het
brein uitgewisseld wordt
• Op het moment dat die lokale processoren met de GNW contact maken heb je
bewustzijn

• Hoe kan informatie geactiveerd worden in the Global Neuronal Workspace?
o 2 voorwaarden:
 Bottom-up stimulus strength
 De informatie moet genoeg kracht/sterkte hebben
 Top-down attentional amplification
 De informatie moet ook aandacht krijgen




2. Onbewuste processen
• Wat kan er allemaal onbewust?

2.1. Inleiding

2.1.1. Libet




5