Slim maar…………………. Help kinderen hun talenten benutten door hun
‘executieve’ functies te versterken.
Auteurs: Peg Dawson en Richard Guare ( 2009)
Er is niets frustrerender dan slimme, getalenteerde kinderen steeds weer te zien
worstelen met simpele taken als huiswerk, opruimen en aankleden. Of met het
omgaan met teleurstelling of boosheid. Recent onderzoek laat zien dat deze
kinderen vaak tekort schieten in executieve functies. Executieve functies maken het
mogelijk om je gedrag goed te organiseren, zodat je op tijd kan komen, het lukt om
dat ene proefwerk niet over het hoofd te zien. Bij executieve functies gaat het onder
andere om strategisch kunnen denken, rationele beslissingen te nemen, impulsen
onder controle te houden en te kunnen focussen op wat belangrijk is. Verminderde
executieve functies leiden tot problemen met doelgericht gedrag. Dat komt soms voor
bij kinderen met adhd, autisme of leerstoornissen.
Inleiding
Niets is zo frustrerend dan te moeten toezien hoe je veelbelovende zoon of dochter
worstelt met gewone dagelijkse taken. Klasgenootjes letten goed op, doen trouw hun
huiswerk, raken hun boek niet kwijt en hebben hun opdracht af voor ze naar bed
gaan. Waarom lukt het jouw zoon of dochter niet? Je weet zeker dat hij of zij het wel
kan, en de opdrachten heus wel begrijpt. De meeste kleuters kunnen rustig in de
kring zitten maar hoe komt het nu dat jouw zoon, die al lang kan lezen, nog geen 10
seconden stil kan zitten. De kinderen van je vriendin vergeten nooit de briefjes van
school af te geven, raken hun dure jas niet kwijt en verliezen nooit hun
zelfbeheersing. Waarom die van jou wel? Je weet dat je zoon of dochter slim en
gevoelig genoeg is. Toch zeggen de leraren, je vrienden en misschien zelfs wel je
eigen ouders dat er iets met je kind aan de hand is. Je hebt al van alles geprobeerd;
smeken, schreeuwen, vleien, omkopen, uitleggen, misschien zelfs dreigen of
straffen. Maar niets kan je kind er toe zetten om te doen wat er van hem verwacht
wordt, of om zijn zelfbeheersing te bewaren en zich te gedragen. Dit komt
waarschijnlijk doordat het je kind aan vaardigheden ontbreekt. Je kunt je kinderen
niet zover krijgen om vaardigheden te gebruiken die ze niet hebben, net zo min als
een grote beloning je zover krijgt om een helling van de hoogste categorie af te skiën
als je niet eens de oefenweide af kunt zonder brokken te maken. Je kind wil
misschien wel, en zou het ook moeten kunnen maar weet gewoon niet hoe het moet.
Wetenschappers hebben ontdekt dat kinderen die slim maar niet gefocust zijn,
gewoonweg niet over bepaalde executieve functies beschikken. Dat zijn de
basisvaardigheden die ze nodig hebben om taken uit te voeren; organiseren,
plannen, starten, op koers blijven, hun impulsen beheersen, emoties regulieren, zich
aanpassen en herstellen. Het is zo’n beetje alles wat een kind nodig heeft om aan de
eisen te kunnen voldoen die op school, thuis en onder vrienden aan hem worden
gesteld. Gelukkig kun je veel doen om je kind te helpen.
1
‘executieve’ functies te versterken.
Auteurs: Peg Dawson en Richard Guare ( 2009)
Er is niets frustrerender dan slimme, getalenteerde kinderen steeds weer te zien
worstelen met simpele taken als huiswerk, opruimen en aankleden. Of met het
omgaan met teleurstelling of boosheid. Recent onderzoek laat zien dat deze
kinderen vaak tekort schieten in executieve functies. Executieve functies maken het
mogelijk om je gedrag goed te organiseren, zodat je op tijd kan komen, het lukt om
dat ene proefwerk niet over het hoofd te zien. Bij executieve functies gaat het onder
andere om strategisch kunnen denken, rationele beslissingen te nemen, impulsen
onder controle te houden en te kunnen focussen op wat belangrijk is. Verminderde
executieve functies leiden tot problemen met doelgericht gedrag. Dat komt soms voor
bij kinderen met adhd, autisme of leerstoornissen.
Inleiding
Niets is zo frustrerend dan te moeten toezien hoe je veelbelovende zoon of dochter
worstelt met gewone dagelijkse taken. Klasgenootjes letten goed op, doen trouw hun
huiswerk, raken hun boek niet kwijt en hebben hun opdracht af voor ze naar bed
gaan. Waarom lukt het jouw zoon of dochter niet? Je weet zeker dat hij of zij het wel
kan, en de opdrachten heus wel begrijpt. De meeste kleuters kunnen rustig in de
kring zitten maar hoe komt het nu dat jouw zoon, die al lang kan lezen, nog geen 10
seconden stil kan zitten. De kinderen van je vriendin vergeten nooit de briefjes van
school af te geven, raken hun dure jas niet kwijt en verliezen nooit hun
zelfbeheersing. Waarom die van jou wel? Je weet dat je zoon of dochter slim en
gevoelig genoeg is. Toch zeggen de leraren, je vrienden en misschien zelfs wel je
eigen ouders dat er iets met je kind aan de hand is. Je hebt al van alles geprobeerd;
smeken, schreeuwen, vleien, omkopen, uitleggen, misschien zelfs dreigen of
straffen. Maar niets kan je kind er toe zetten om te doen wat er van hem verwacht
wordt, of om zijn zelfbeheersing te bewaren en zich te gedragen. Dit komt
waarschijnlijk doordat het je kind aan vaardigheden ontbreekt. Je kunt je kinderen
niet zover krijgen om vaardigheden te gebruiken die ze niet hebben, net zo min als
een grote beloning je zover krijgt om een helling van de hoogste categorie af te skiën
als je niet eens de oefenweide af kunt zonder brokken te maken. Je kind wil
misschien wel, en zou het ook moeten kunnen maar weet gewoon niet hoe het moet.
Wetenschappers hebben ontdekt dat kinderen die slim maar niet gefocust zijn,
gewoonweg niet over bepaalde executieve functies beschikken. Dat zijn de
basisvaardigheden die ze nodig hebben om taken uit te voeren; organiseren,
plannen, starten, op koers blijven, hun impulsen beheersen, emoties regulieren, zich
aanpassen en herstellen. Het is zo’n beetje alles wat een kind nodig heeft om aan de
eisen te kunnen voldoen die op school, thuis en onder vrienden aan hem worden
gesteld. Gelukkig kun je veel doen om je kind te helpen.
1
