Zorgstelsel, financiering van de gezondheidszorg
Fasen in ontwikkeling zorgstelsel:
1. Gericht op waarborgen van universele en gelijke toegang tot zorgvoorzieningen.
2. Gericht op kostenbeheersing via prijsregulering, budgettering en rantsoenering.
3. Gericht op een versterking van prikkels voor doelmatigheid en de introductie van meer marktwerking.
Fase 1: 1940 (- 2006):
Voor 1940 was Nederlandse gezondheidszorg ontoegankelijk. Er bestond geen verplichte
verzekering, maar kleine ziekenfondsen.
- Ziekenfondswet 1941:Duitsers voerden ziekenfondswet/besluit (voor curatieve zorg) in
Nederland: verplichte verzekering voor 2/3 van de inwoners (tot inkomensgrens, lage en
midden inkomens). Doel = curatieve zorg voor iedereen toegankelijk maken.
- 1968 (– 2015) AWBZ: voor langdurige zorg: toegankelijk en betaalbaar maken voor
bevolking: volksverzekering. Iedereen verplicht verzekerd.
Fase 2: (1970-2000)
Mensen hadden vrij toegang tot langdurige en curatieve zorg. Dokters kregen geld wanneer zij zorg
leverden dus leverden extra veel zorg --> explosie van zorgkosten (rond 1970) --> kostenbeheersing
nodig overheidsregulering van aanbod en prijzen:
- Regulering toelating en investeringen zorginstellingen en aantal zorgverleners (WZV).
o Zorgde ervoor dat zorginstellingen niet zomaar konden worden gebouwd, moesten
toestemming hebben voor vergunning. Ook zorgverleners moesten toegelaten
worden om beroep te mogen werken. Investeringsplan enz. Voor instelling werd
getoetst.
- Regulering prijzen en budgettering zorginstellingen (WTG, Wet tarieven gezondheidszorg)
o Overheid krijgt grip op prijzen en kan budgetten opleggen. Budget = prijs x
hoeveelheid (= totale kosten). Alleen prijs reguleren zorgde ervoor dat bijv. aantal
opnamedagen meer werden, dus werkte niet voor totale kosten.
- Macrobudget collectief verzekerde zorguitgaven (BKZ, budgettair kader gezondheidszorg)
o Rond die tijd ook macrobudget die collectief verzekerd werd. Collectieve
zorguitgaven zijn beperkt door BKZ (sinds 1995). Overheid bepaalt wat we collectief/
met elkaar betalen aan zorg. BKZ geeft aan hoeveel financiële ruimte voor de zorg
beschikbaar is. Gaat niet over aanvullende ziektekosten.
Fase 3: 2000-2005
Kostenbeheersing was té goed gegaan. Hoge economische groei ook daardoor ontstonden
wachtlijsten, dus onvrede, want geld ging te weinig naar gezondheidszorg. Ook weinig prikkels voro
doelmatigheid. Boter-bij-de-vis periode = als je zorg levert, mag je zorg declareren, ook als het
boven budget gaat, als ziekenhuis wachtlijst weg kan werken mag je daarvoor over je budget gaan.
tijdelijk einde budgettering om wachtlijsten weg te werken (t/m 2005).
Fasen in ontwikkeling zorgstelsel:
1. Gericht op waarborgen van universele en gelijke toegang tot zorgvoorzieningen.
2. Gericht op kostenbeheersing via prijsregulering, budgettering en rantsoenering.
3. Gericht op een versterking van prikkels voor doelmatigheid en de introductie van meer marktwerking.
Fase 1: 1940 (- 2006):
Voor 1940 was Nederlandse gezondheidszorg ontoegankelijk. Er bestond geen verplichte
verzekering, maar kleine ziekenfondsen.
- Ziekenfondswet 1941:Duitsers voerden ziekenfondswet/besluit (voor curatieve zorg) in
Nederland: verplichte verzekering voor 2/3 van de inwoners (tot inkomensgrens, lage en
midden inkomens). Doel = curatieve zorg voor iedereen toegankelijk maken.
- 1968 (– 2015) AWBZ: voor langdurige zorg: toegankelijk en betaalbaar maken voor
bevolking: volksverzekering. Iedereen verplicht verzekerd.
Fase 2: (1970-2000)
Mensen hadden vrij toegang tot langdurige en curatieve zorg. Dokters kregen geld wanneer zij zorg
leverden dus leverden extra veel zorg --> explosie van zorgkosten (rond 1970) --> kostenbeheersing
nodig overheidsregulering van aanbod en prijzen:
- Regulering toelating en investeringen zorginstellingen en aantal zorgverleners (WZV).
o Zorgde ervoor dat zorginstellingen niet zomaar konden worden gebouwd, moesten
toestemming hebben voor vergunning. Ook zorgverleners moesten toegelaten
worden om beroep te mogen werken. Investeringsplan enz. Voor instelling werd
getoetst.
- Regulering prijzen en budgettering zorginstellingen (WTG, Wet tarieven gezondheidszorg)
o Overheid krijgt grip op prijzen en kan budgetten opleggen. Budget = prijs x
hoeveelheid (= totale kosten). Alleen prijs reguleren zorgde ervoor dat bijv. aantal
opnamedagen meer werden, dus werkte niet voor totale kosten.
- Macrobudget collectief verzekerde zorguitgaven (BKZ, budgettair kader gezondheidszorg)
o Rond die tijd ook macrobudget die collectief verzekerd werd. Collectieve
zorguitgaven zijn beperkt door BKZ (sinds 1995). Overheid bepaalt wat we collectief/
met elkaar betalen aan zorg. BKZ geeft aan hoeveel financiële ruimte voor de zorg
beschikbaar is. Gaat niet over aanvullende ziektekosten.
Fase 3: 2000-2005
Kostenbeheersing was té goed gegaan. Hoge economische groei ook daardoor ontstonden
wachtlijsten, dus onvrede, want geld ging te weinig naar gezondheidszorg. Ook weinig prikkels voro
doelmatigheid. Boter-bij-de-vis periode = als je zorg levert, mag je zorg declareren, ook als het
boven budget gaat, als ziekenhuis wachtlijst weg kan werken mag je daarvoor over je budget gaan.
tijdelijk einde budgettering om wachtlijsten weg te werken (t/m 2005).
