Aardrijkskunde hoofdstuk 1 ons eiland in de ruimte
1.1 planeet aarde
Het zonnestelsel
- Het zonnestelsel bestaat uit 8 planeten die rond de zon draaien.
- De zon zorgt voor licht en warmte op de aarde, zonder dat is er geen leven mogelijk op de
aarde.
De binnenplaneten bestaan uit steen:
Mercurius
Venus
Aarde
Mars
De buitenplaten zijn gasplaneten:
Jupiter
Saturnus
Uranus
Neptunus
Tijdschalen
- Geologische tijdschaal = de indeling van 4,6 miljard jaar durende
geschiedenis van de aarde in geologische tijdperken.
o Onderverdeeld in tijdperken, perioden en tijdvakken, en is
gekoppeld aan gesteentelagen die in deze perioden zijn
ontstaan.
- Hoe onderscheid kunnen maken tussen de tijdseenheden?
Op basis van karakteristieke gesteentelagen en kenmerkende
planten en dieren die daarin als fossielen te vinden zijn. hierdoor
kon juiste volgorde van het ontstaan van de gesteentelagen worden
bepaald.
- Vroeger relatieve tijdschaal: welke fossielen in welke grondlagen
(volgorde tijdperken bekend, maar ouderdom in jaren niet)
- Nu absolute tijdschaal (verdeling in tijdperken, perioden en
tijdvakken met leeftijd in miljoenen jaren)
Kennis over de opbouw van de aarde
1. Bestuderen van aardbevingsgolven
De snelheid waarmee deze golven door de aarde bewegen, hangt af van de dichtheid van het
materiaal waar ze doorheen gaan en de of het materiaal vloeibaar is of vast.
2. Bestuderen van de samenstelling van magma en lava bij vulkanen
In hooggebergten is gesteente gevonden waarmee ze zeker weet dat dit uit de diepere aarde
komt samenstelling van materiaal dieper in de aarde.
, Opbouw van de aarde
De aarde opdelen in 2 manieren in zones:
1. Indeling in zones met een verschillende samenstelling: de kern, de mantel en de aardkorst.
Van binnen naar buiten steeds lichter van gewicht
2. Indeling in zones waarin het materiaal verschilt in viscositeit.
Viscositeit = een maat voor de stroperigheid van een stof.
Vloeibaar lage viscositeit
Dikkere en stroperig materiaal hogere viscositeit
In de aarde zijn er zones waar het materiaal vast, plastisch (taai-stroperig) of vloeibaar is.
door de druk en de temperatuur in de aarde die van binnen naar buiten steeds afneemt.
Kern
heeft mengsel van nikkel en ijzer:
Binnenkern
- Temperatuur van 4.700 C
Hierdoor zou je denken dat de binnenkern vloeibaar is, maar door de druk is deze vast.
Buitenkern
- De druk is hier lager, daarom is het vloeibaar.
Mantel
bestaat uit aan elkaar gebonden zuurstof, silicium, magnesium en ijzer.
Ondermantel:
- Plastisch (taai-stroperig)
Asthenosfeer:
- Plastisch, maar hier is de druk en temperatuur lager waardoor het meer vloeibaarder is dan
de ondermantel.
Aardkorst
Gesteente dat bestaat uit aan elkaar gebonden zuurstof en
silicium (aluminium, ijzer en/of magnesium)
- De aardkorst en het afgekoelde buitenste deel van de
mantel vormen samen de lithosfeer (steenschaal) die
vast en breekbaar is en drijft op de asthenosfeer.
Lithosfeer:
- Doordat deze platen stijf en onbuigzaam zijn en de
asthenosfeer plastisch, kunnen ze over de
asthenosfeer glijden.
Continentale korst graniet – massa van 2,8
Oceanische korst basalt hier zit meer ijzer en magnesium – massa van 3,0
1.1 planeet aarde
Het zonnestelsel
- Het zonnestelsel bestaat uit 8 planeten die rond de zon draaien.
- De zon zorgt voor licht en warmte op de aarde, zonder dat is er geen leven mogelijk op de
aarde.
De binnenplaneten bestaan uit steen:
Mercurius
Venus
Aarde
Mars
De buitenplaten zijn gasplaneten:
Jupiter
Saturnus
Uranus
Neptunus
Tijdschalen
- Geologische tijdschaal = de indeling van 4,6 miljard jaar durende
geschiedenis van de aarde in geologische tijdperken.
o Onderverdeeld in tijdperken, perioden en tijdvakken, en is
gekoppeld aan gesteentelagen die in deze perioden zijn
ontstaan.
- Hoe onderscheid kunnen maken tussen de tijdseenheden?
Op basis van karakteristieke gesteentelagen en kenmerkende
planten en dieren die daarin als fossielen te vinden zijn. hierdoor
kon juiste volgorde van het ontstaan van de gesteentelagen worden
bepaald.
- Vroeger relatieve tijdschaal: welke fossielen in welke grondlagen
(volgorde tijdperken bekend, maar ouderdom in jaren niet)
- Nu absolute tijdschaal (verdeling in tijdperken, perioden en
tijdvakken met leeftijd in miljoenen jaren)
Kennis over de opbouw van de aarde
1. Bestuderen van aardbevingsgolven
De snelheid waarmee deze golven door de aarde bewegen, hangt af van de dichtheid van het
materiaal waar ze doorheen gaan en de of het materiaal vloeibaar is of vast.
2. Bestuderen van de samenstelling van magma en lava bij vulkanen
In hooggebergten is gesteente gevonden waarmee ze zeker weet dat dit uit de diepere aarde
komt samenstelling van materiaal dieper in de aarde.
, Opbouw van de aarde
De aarde opdelen in 2 manieren in zones:
1. Indeling in zones met een verschillende samenstelling: de kern, de mantel en de aardkorst.
Van binnen naar buiten steeds lichter van gewicht
2. Indeling in zones waarin het materiaal verschilt in viscositeit.
Viscositeit = een maat voor de stroperigheid van een stof.
Vloeibaar lage viscositeit
Dikkere en stroperig materiaal hogere viscositeit
In de aarde zijn er zones waar het materiaal vast, plastisch (taai-stroperig) of vloeibaar is.
door de druk en de temperatuur in de aarde die van binnen naar buiten steeds afneemt.
Kern
heeft mengsel van nikkel en ijzer:
Binnenkern
- Temperatuur van 4.700 C
Hierdoor zou je denken dat de binnenkern vloeibaar is, maar door de druk is deze vast.
Buitenkern
- De druk is hier lager, daarom is het vloeibaar.
Mantel
bestaat uit aan elkaar gebonden zuurstof, silicium, magnesium en ijzer.
Ondermantel:
- Plastisch (taai-stroperig)
Asthenosfeer:
- Plastisch, maar hier is de druk en temperatuur lager waardoor het meer vloeibaarder is dan
de ondermantel.
Aardkorst
Gesteente dat bestaat uit aan elkaar gebonden zuurstof en
silicium (aluminium, ijzer en/of magnesium)
- De aardkorst en het afgekoelde buitenste deel van de
mantel vormen samen de lithosfeer (steenschaal) die
vast en breekbaar is en drijft op de asthenosfeer.
Lithosfeer:
- Doordat deze platen stijf en onbuigzaam zijn en de
asthenosfeer plastisch, kunnen ze over de
asthenosfeer glijden.
Continentale korst graniet – massa van 2,8
Oceanische korst basalt hier zit meer ijzer en magnesium – massa van 3,0
