Hoofdstuk 1
Volgens artikel 1:1 lid 1 Awb zijn bestuursorganen organen van een rechtspersoon
die krachtens publiekrecht zijn ingesteld. We noemen dit ook wel de a-organen.
Voorbeelden van rechtspersonen krachtens publiekrecht ingesteld zijn de staat en de
gemeente. Bestuursorganen die hierbij horen zijn ministers en het college van B&W.
Rechtspersonen ingesteld krachtens privaatrecht zijn de bv, nv, stichting etc.
Sommige instanties krijgen via een bijzondere wet rechtspersoonlijkheid, zij vallen
dan ook onder de krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersonen.
B-organen zijn een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed.
Hierbij valt te denken aan organen van privaatrechtelijke rechtspersonen. Ook het
CBR is een b-orgaan. Het CBR is een stichting, maar door zijn bevoegdheid om als
enige rijbewijs af te geven, bekleden ze een openbaar gezag en vallen ze onder de
werking van de Awb.
In lid 2 van artikel 1:1 Awb staan organen die worden uitgezonderd van de Awb.
Hieronder vallen de wetgevende en rechtssprekende macht. Daarnaast heeft de Awb
ook geen betrekking op alles wat met de opsporing en vervolging van strafbare feiten
te maken heeft.
Belanghebbenden kunnen mensen zijn wiens belang direct is geraakt door het
besluit, het kunnen entiteiten zijn, bestuursorganen die worden geraakt door
besluiten van andere bestuursorganen, rechtspersonen en andere niet-
geadresseerden. Een belanghebbende wordt gedefinieerd als degene wiens belang
rechtstreeks bij een besluit is betrokken ( artikel 1:2 lid 1 Awb ). Om belanghebbende
te zijn moet men voldoen aan OPERA.
O = objectief
P = persoonlijk
E = eigen
R = rechtstreeks
A = actueel
Een besluit is een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een
publiekrechtelijke rechtshandeling. Om te weten of iets een besluit is in de zin van de
Awb ( artikel 1:3 lid 1 Awb ) toets je hem dus aan deze vijf criteria.
Beschikkingen zijn besluiten gericht op één persoon of een specifieke situatie. Er zijn
verschillende soorten beschikkingen.
Begunstigende beschikkingen kennen iemand iets toe, bijvoorbeeld een vergunning.
Daar tegenover heb je belastende beschikkingen die iemand iets afnemen,
bijvoorbeeld een boete.
Vrije beschikkingen geven een bestuursorgaan ruimte, zij bepalen of een vergunning
wordt toegekend. Gebonden beschikkingen geven het bestuursorgaan geen ruimte,
als aan de voorwaarden is voldaan moet de beschikking worden gegeven.
Besluiten van algemene strekking zijn besluiten gericht tot een algemeen
omschreven groep van personen, hier kan geen bezwaar tegen gemaakt worden.
Besluiten van algemene strekking ( BAS ) kunnen we onderverdelen in 3 soorten:
, o Algemeen verbindende voorschriften; een wet of ministeriële regeling
o Beleidsregels
o Overige BAS
Beleidsregels ( artikel 1:3 lid 4 Awb ) zijn richtlijnen voor bestuursorganen. Zij geven
aan hoe bestuursorganen hun bevoegdheden moeten uitoefenen. In artikel 4:81 lid 1
Awb wordt bestuursorganen de bevoegdheid gegeven om beleidsregels op te stellen.
Er zijn beleidsregels over de afweging van belangen, vaststelling van feiten en
interpretatie van wettelijke voorschriften.
Volgens artikel 4:84 Awb mag er alleen van de vastgestelde beleidsregels worden
afgeweken als er bijzonder omstandigheden zijn en de omstandigheden ertoe leiden
dat de nadelige of voordelige gevolgen van handelen in overeenstemming met de
beleidsregel onevenredig zouden zijn in verhouding tot de met de beleidsregel te
dienen doelen.
Aanvragen zijn verzoeken van belanghebbenden om een besluit te nemen.
Bijvoorbeeld het geven of wijzigen van een vergunning.
Tegen sommige vormen van besluiten kan bezwaar worden ingediend. Bezwaar
wordt altijd ingediend bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen ( artikel
1:5 lid 1 Awb ). Administratief beroep is het vragen van een voorziening bij een ander
bestuursorgaan dan het besluit nam ( artikel 1:5 lid 2 Awb ).
Drie vormen van bevoegdheden toekennen;
Attributie; als bij wettelijk voorschrift een nieuwe publiekrechtelijke
bevoegdheid in het leven wordt geroepen ( artikel 10:22 Awb )
Delegatie; het overdragen door een bestuursorgaan van zijn bevoegdheid tot
het nemen van besluiten aan een ander bestuursorgaan die deze onder eigen
verantwoordelijkheid uitoefent ( artikel 10:13 Awb )
Mandaat; de bevoegdheid om in naam van een bestuursorganen besluiten te
nemen ( artikel 10:1 Awb ).
Delegatie kan niet worden gebruikt voor ondergeschikten, mandaat daarentegen kan
alleen worden gebruikt voor ondergeschikten. Verdere verschillen zijn dat bij
delegatie de hele bevoegdheid wordt overgedragen en bij mandaat mag het
bestuursorgaan nog regels opstellen en instructies geven. Ook is bij mandaat het
hoogste bestuursorgaan verantwoordelijk.
Hoofdstuk 2
Volgens de Awb mag een belanghebbende zich altijd laten vertegenwoordigen door
een gemachtigde ( artikel 2:1 lid 1 Awb ). Het bestuursorgaan is vervolgens verplicht
om het contact via de gemachtigde te laten verlopen. Het bestuursorgaan heeft ook
de bevoegdheid om de gemachtigde om een schriftelijke machtiging te vragen om te
kijken of hij bevoegd is ( artikel 2:1 lid 2 Awb ). Als de gemachtigde ernstige
bezwaren tegen zich heeft, kan het bestuursorgaan de vertegenwoordiging weigeren.
De persoon moet wel eerst gewaarschuwd worden ( artikel 2:2 Awb ).
, Bestuursorganen zijn verplicht stukken van burgers door te sturen naar het bevoegde
bestuursorgaan als zij niet bevoegd zijn ( artikel 2:3 lid 1 Awb ). Zij moeten dit ook
mededelen aan de afzender, zodat diegene weet met welk bestuursorgaan hij
contact moet opnemen bij late reactie. Als er onduidelijk is voor welk bestuursorgaan
het stuk bedoeld is, moet het worden geretourneerd naar de afzender ( artikel 2:3 lid
2 Awb ).
Voor bestuursorganen geldt dat zij besluiten maken zonder vooringenomenheid. Zij
moeten elke zaak opnieuw objectief beoordelen. Persoonlijke belangen moeten
worden vermeden in het maken van een besluit ( artikel 2:4 Awb ).
Bij het bestuursorgaan geldt een geheimhoudingsplicht. Een ieder die is betrokken bij
de uitvoering van de taak van een bestuursorgaan en daarbij de beschikking krijgt
over gegevens waarvan hij het vertrouwelijke karakter kent of redelijkerwijs moet
vermoeden, en voor wie reeds uit het hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift
ter zake van die gegevens een geheimhoudingsplicht geldt, is verplicht tot
geheimhouding van die gegevens, behoudens voor zover enig wettelijk voorschrift
hem tot mededeling verplicht of uit zijn taak de noodzaak tot mededeling voortvloeit
( artikel 2:5 lid 1 Awb ).
Een bericht aan een of meer geadresseerden kan via de elektronische weg worden
gedeeld, zolang de geadresseerde kenbaar heeft gemaakt dat hij langs deze weg
voldoende bereikbaar is en hij berichten via deze weg wil ontvangen ( artikel 2:14 lid
1 Awb ). Als berichten via elektronische weg worden gedeeld, moeten zij ook
beveiligd worden. De verzending moet betrouwbaar en vertrouwelijk zijn. In welke
mate ligt aan het soort bericht ( artikel 2:14 lid 3 Awb ).
Andersom moet een bestuursorgaan voor de elektronische weg ook aangeven of hij
te bereiken is voor een bepaalde soort berichten ( artikel 2:15 lid 1 Awb ).
Bestuursorganen kunnen in volgende gevallen berichten weigeren;
- Zij hebben niet aangegeven dat de elektronische weg voor de desbetreffende
categorie berichten geopend is.
- Als aanvaarding van een bericht leidt tot een onevenredige belasting voor het
bestuursorgaan ( artikel 2:15 lid 2 Awb ).
- Als het bericht onvoldoende betrouwbaar of vertrouwelijk is ( artikel 2:15 lid 3
Awb ).
Hoofdstuk 3
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn garanties voor burgers en
organisaties. Ze zorgen ervoor dat bestuursorganen niet partijdig en naar willekeur
handelen. Geschreven beginselen staan in de Awb, ongeschreven beginselen
berusten op jurisprudentie.
Het zorgvuldigheidsbeginsel houdt in dat bestuursorganen bij de voorbereiding van
een besluit de nodig kennis over de relevante feiten en af te wegen belangen
Volgens artikel 1:1 lid 1 Awb zijn bestuursorganen organen van een rechtspersoon
die krachtens publiekrecht zijn ingesteld. We noemen dit ook wel de a-organen.
Voorbeelden van rechtspersonen krachtens publiekrecht ingesteld zijn de staat en de
gemeente. Bestuursorganen die hierbij horen zijn ministers en het college van B&W.
Rechtspersonen ingesteld krachtens privaatrecht zijn de bv, nv, stichting etc.
Sommige instanties krijgen via een bijzondere wet rechtspersoonlijkheid, zij vallen
dan ook onder de krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersonen.
B-organen zijn een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed.
Hierbij valt te denken aan organen van privaatrechtelijke rechtspersonen. Ook het
CBR is een b-orgaan. Het CBR is een stichting, maar door zijn bevoegdheid om als
enige rijbewijs af te geven, bekleden ze een openbaar gezag en vallen ze onder de
werking van de Awb.
In lid 2 van artikel 1:1 Awb staan organen die worden uitgezonderd van de Awb.
Hieronder vallen de wetgevende en rechtssprekende macht. Daarnaast heeft de Awb
ook geen betrekking op alles wat met de opsporing en vervolging van strafbare feiten
te maken heeft.
Belanghebbenden kunnen mensen zijn wiens belang direct is geraakt door het
besluit, het kunnen entiteiten zijn, bestuursorganen die worden geraakt door
besluiten van andere bestuursorganen, rechtspersonen en andere niet-
geadresseerden. Een belanghebbende wordt gedefinieerd als degene wiens belang
rechtstreeks bij een besluit is betrokken ( artikel 1:2 lid 1 Awb ). Om belanghebbende
te zijn moet men voldoen aan OPERA.
O = objectief
P = persoonlijk
E = eigen
R = rechtstreeks
A = actueel
Een besluit is een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een
publiekrechtelijke rechtshandeling. Om te weten of iets een besluit is in de zin van de
Awb ( artikel 1:3 lid 1 Awb ) toets je hem dus aan deze vijf criteria.
Beschikkingen zijn besluiten gericht op één persoon of een specifieke situatie. Er zijn
verschillende soorten beschikkingen.
Begunstigende beschikkingen kennen iemand iets toe, bijvoorbeeld een vergunning.
Daar tegenover heb je belastende beschikkingen die iemand iets afnemen,
bijvoorbeeld een boete.
Vrije beschikkingen geven een bestuursorgaan ruimte, zij bepalen of een vergunning
wordt toegekend. Gebonden beschikkingen geven het bestuursorgaan geen ruimte,
als aan de voorwaarden is voldaan moet de beschikking worden gegeven.
Besluiten van algemene strekking zijn besluiten gericht tot een algemeen
omschreven groep van personen, hier kan geen bezwaar tegen gemaakt worden.
Besluiten van algemene strekking ( BAS ) kunnen we onderverdelen in 3 soorten:
, o Algemeen verbindende voorschriften; een wet of ministeriële regeling
o Beleidsregels
o Overige BAS
Beleidsregels ( artikel 1:3 lid 4 Awb ) zijn richtlijnen voor bestuursorganen. Zij geven
aan hoe bestuursorganen hun bevoegdheden moeten uitoefenen. In artikel 4:81 lid 1
Awb wordt bestuursorganen de bevoegdheid gegeven om beleidsregels op te stellen.
Er zijn beleidsregels over de afweging van belangen, vaststelling van feiten en
interpretatie van wettelijke voorschriften.
Volgens artikel 4:84 Awb mag er alleen van de vastgestelde beleidsregels worden
afgeweken als er bijzonder omstandigheden zijn en de omstandigheden ertoe leiden
dat de nadelige of voordelige gevolgen van handelen in overeenstemming met de
beleidsregel onevenredig zouden zijn in verhouding tot de met de beleidsregel te
dienen doelen.
Aanvragen zijn verzoeken van belanghebbenden om een besluit te nemen.
Bijvoorbeeld het geven of wijzigen van een vergunning.
Tegen sommige vormen van besluiten kan bezwaar worden ingediend. Bezwaar
wordt altijd ingediend bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen ( artikel
1:5 lid 1 Awb ). Administratief beroep is het vragen van een voorziening bij een ander
bestuursorgaan dan het besluit nam ( artikel 1:5 lid 2 Awb ).
Drie vormen van bevoegdheden toekennen;
Attributie; als bij wettelijk voorschrift een nieuwe publiekrechtelijke
bevoegdheid in het leven wordt geroepen ( artikel 10:22 Awb )
Delegatie; het overdragen door een bestuursorgaan van zijn bevoegdheid tot
het nemen van besluiten aan een ander bestuursorgaan die deze onder eigen
verantwoordelijkheid uitoefent ( artikel 10:13 Awb )
Mandaat; de bevoegdheid om in naam van een bestuursorganen besluiten te
nemen ( artikel 10:1 Awb ).
Delegatie kan niet worden gebruikt voor ondergeschikten, mandaat daarentegen kan
alleen worden gebruikt voor ondergeschikten. Verdere verschillen zijn dat bij
delegatie de hele bevoegdheid wordt overgedragen en bij mandaat mag het
bestuursorgaan nog regels opstellen en instructies geven. Ook is bij mandaat het
hoogste bestuursorgaan verantwoordelijk.
Hoofdstuk 2
Volgens de Awb mag een belanghebbende zich altijd laten vertegenwoordigen door
een gemachtigde ( artikel 2:1 lid 1 Awb ). Het bestuursorgaan is vervolgens verplicht
om het contact via de gemachtigde te laten verlopen. Het bestuursorgaan heeft ook
de bevoegdheid om de gemachtigde om een schriftelijke machtiging te vragen om te
kijken of hij bevoegd is ( artikel 2:1 lid 2 Awb ). Als de gemachtigde ernstige
bezwaren tegen zich heeft, kan het bestuursorgaan de vertegenwoordiging weigeren.
De persoon moet wel eerst gewaarschuwd worden ( artikel 2:2 Awb ).
, Bestuursorganen zijn verplicht stukken van burgers door te sturen naar het bevoegde
bestuursorgaan als zij niet bevoegd zijn ( artikel 2:3 lid 1 Awb ). Zij moeten dit ook
mededelen aan de afzender, zodat diegene weet met welk bestuursorgaan hij
contact moet opnemen bij late reactie. Als er onduidelijk is voor welk bestuursorgaan
het stuk bedoeld is, moet het worden geretourneerd naar de afzender ( artikel 2:3 lid
2 Awb ).
Voor bestuursorganen geldt dat zij besluiten maken zonder vooringenomenheid. Zij
moeten elke zaak opnieuw objectief beoordelen. Persoonlijke belangen moeten
worden vermeden in het maken van een besluit ( artikel 2:4 Awb ).
Bij het bestuursorgaan geldt een geheimhoudingsplicht. Een ieder die is betrokken bij
de uitvoering van de taak van een bestuursorgaan en daarbij de beschikking krijgt
over gegevens waarvan hij het vertrouwelijke karakter kent of redelijkerwijs moet
vermoeden, en voor wie reeds uit het hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift
ter zake van die gegevens een geheimhoudingsplicht geldt, is verplicht tot
geheimhouding van die gegevens, behoudens voor zover enig wettelijk voorschrift
hem tot mededeling verplicht of uit zijn taak de noodzaak tot mededeling voortvloeit
( artikel 2:5 lid 1 Awb ).
Een bericht aan een of meer geadresseerden kan via de elektronische weg worden
gedeeld, zolang de geadresseerde kenbaar heeft gemaakt dat hij langs deze weg
voldoende bereikbaar is en hij berichten via deze weg wil ontvangen ( artikel 2:14 lid
1 Awb ). Als berichten via elektronische weg worden gedeeld, moeten zij ook
beveiligd worden. De verzending moet betrouwbaar en vertrouwelijk zijn. In welke
mate ligt aan het soort bericht ( artikel 2:14 lid 3 Awb ).
Andersom moet een bestuursorgaan voor de elektronische weg ook aangeven of hij
te bereiken is voor een bepaalde soort berichten ( artikel 2:15 lid 1 Awb ).
Bestuursorganen kunnen in volgende gevallen berichten weigeren;
- Zij hebben niet aangegeven dat de elektronische weg voor de desbetreffende
categorie berichten geopend is.
- Als aanvaarding van een bericht leidt tot een onevenredige belasting voor het
bestuursorgaan ( artikel 2:15 lid 2 Awb ).
- Als het bericht onvoldoende betrouwbaar of vertrouwelijk is ( artikel 2:15 lid 3
Awb ).
Hoofdstuk 3
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn garanties voor burgers en
organisaties. Ze zorgen ervoor dat bestuursorganen niet partijdig en naar willekeur
handelen. Geschreven beginselen staan in de Awb, ongeschreven beginselen
berusten op jurisprudentie.
Het zorgvuldigheidsbeginsel houdt in dat bestuursorganen bij de voorbereiding van
een besluit de nodig kennis over de relevante feiten en af te wegen belangen
