LOB III 2022 - 2023
Werken aan de component relatie
1 Kennismaking en groepsdynamische duiding
Pyscho-didactisch web
Dit deel vertrekt vanuit de component relatie uit het psycho-didactisch web.
Het groepsproces zonder begeleiding: 5 fasen
In september → nieuwe groep kinderen die je klas binnenstapt.
Het klimaat in de klas → zeer bepalend voor de wijze waarop lkn. les geven en
waarop lln. leren.
Een positieve groepssfeer → lesgeven vlotter verlopen.
Klasklimaat → niet iets wat ons zomaar overkomt. → zowel lkn. als lln. hebben
invloed op dit proces.
Om daar invloed op te hebben → Noodzakelijk te weten welk proces een groep
zonder begeleiding doormaakt.
5 fasen:
1
,LOB III 2022 - 2023
Fase 1: FORMING
• De groep komt voor het eerst bij elkaar.
• Headline: “Hoe kan ik hier het beste bij gaan horen?”
• Vragen die men in deze fase beantwoord wil zien, zijn o.a.:
▪ “Wie zijn de anderen?”
▪ “Hoe zijn ze gekleed?”
▪ “Wat zeggen ze?”
▪ “Hoe heten ze?”
▪ “Kennen ze mij al?”
▪ “Wat weten ze al van me?”
▪ “Hoe zit dit gebouw in elkaar?
▪ “Wat wil de lkr. van me?”
▪ …
• Iedereen is relatief rustig en zit de kat uit de boom te kijken. → Pogingen
tot kennismaking, redelijk oppervlakkig
• Langzamerhand → duidelijk wat hier wel en niet kan.
• Als lkr.:
▪ Instructies te geven voor activiteiten die maken dat het gevoel van
onzekerheid of onbekwaamheid verdwijnt bij de lln..
▪ Verschillende manieren en verschillende keren
▪ Structuur en veiligheid bieden
▪ Oprechte interesse
• Voorbeeld activiteit:
2
,LOB III 2022 - 2023
Fase 2: STORMING
• Na enige tijd → zekere gewenning gegroeid.
• De grenzen van hun veiligheid hebben ze verkend.
• Headline: “Mijn mening moet ook gehoord worden, mijn keuzes moeten
een kans krijgen.” → Dat gaat botsen.
• De invloed binnen de groep wordt bepaald. → Heeft betrekking op de doelen
van de groep en de wijze waarop groepsleden met elkaar omgaan.
• Soort ‘Dans om de invloed’ bezig:
▪ Wie krijgt wie op zijn spoor?
▪ Wie ga ik volgen?
▪ …
• Hiërarchie in de groep
• Zittenblijvers kennen de situatie al → Voelen zich daardoor sneller thuis
in de groep. → Invloedrijk
• Als lkr.:
▪ Proberen lln. te overtuigen niet alleen naar zichzelf, maar ook naar
de groep te kijken.
▪ Lln. trekken soms regels of afspraken in twijfel → Als lkr. overtuigen
van zinvolheid.
▪ Hulp bij bepalen van ieders positie in de groep.
▪ Aandacht besteden → omgaan met conflicten.
▪ Activiteiten → Pesten voorkomen.
• Uitkomst:
▪ Groeit een samenhangende, positief samenwerkende groep.
▪ Wordt een negatieve groep met concurrentie en machtsstrijd.
▪ Wordt niet 1 groep → Ontwikkelen zich kliekjes.
▪ Verdeeld in hoofdgroep en enkele outsiders.
Fase 3: NORMING
• De leiders → De ongeschreven regels worden vastgelegd.
▪ Ongeschreven groepsdoel:
o “Wij vinden school maar stom”
o “Wij vinden dat onze klas een toffe groep is”
o …
▪ Ongeschreven groepsregels- of normen:
o “Wij helpen elkaar”
o “Wij luisteren naar elkaar”
o “Bij ons heeft x het voor het zeggen”
3
, LOB III 2022 - 2023
• Als lkr.:
▪ Modelgedrag
▪ Regels en normen → Belangrijk te overleggen met de klasgroep →
Voldoen aan de behoefte van erkenning en waardering van lln..
▪ Je toont interesse in de mening van de lln. → Optimaliseren
samenwerking.
▪ Oefenen van positieve normen → Evalueren en bespreken
Fase 4: PERFORMING
• Uitvoering van het groepsdoel!
• Hangt van de eerste drie fasen af!
• Kan zijn dat in deze fase de eerste drie fasen opnieuw aan bod komen of
herzien worden, dit kan door verschillende reden komen:
▪ Als de groep sterk gewijzigd is.
▪ Als de situatie verandert → Door een intens beleefde werkweek, …
▪ Als de interesse verandert → Een nieuwe belangstelling voor studie,
…
▪ …
• Als lkr.:
▪ Lln. verantwoordelijkheden geven en delegeren.
▪ Lln. trots laten maken op goede prestaties en
verantwoordelijkheidsgevoel.
Fase 5: TERMINATION
• Het einde van het groepsbestaan komt in zicht. → 6e leerjaar.
• Allerlei slotactiviteiten
• Intens en emotionele belevenis
4
Werken aan de component relatie
1 Kennismaking en groepsdynamische duiding
Pyscho-didactisch web
Dit deel vertrekt vanuit de component relatie uit het psycho-didactisch web.
Het groepsproces zonder begeleiding: 5 fasen
In september → nieuwe groep kinderen die je klas binnenstapt.
Het klimaat in de klas → zeer bepalend voor de wijze waarop lkn. les geven en
waarop lln. leren.
Een positieve groepssfeer → lesgeven vlotter verlopen.
Klasklimaat → niet iets wat ons zomaar overkomt. → zowel lkn. als lln. hebben
invloed op dit proces.
Om daar invloed op te hebben → Noodzakelijk te weten welk proces een groep
zonder begeleiding doormaakt.
5 fasen:
1
,LOB III 2022 - 2023
Fase 1: FORMING
• De groep komt voor het eerst bij elkaar.
• Headline: “Hoe kan ik hier het beste bij gaan horen?”
• Vragen die men in deze fase beantwoord wil zien, zijn o.a.:
▪ “Wie zijn de anderen?”
▪ “Hoe zijn ze gekleed?”
▪ “Wat zeggen ze?”
▪ “Hoe heten ze?”
▪ “Kennen ze mij al?”
▪ “Wat weten ze al van me?”
▪ “Hoe zit dit gebouw in elkaar?
▪ “Wat wil de lkr. van me?”
▪ …
• Iedereen is relatief rustig en zit de kat uit de boom te kijken. → Pogingen
tot kennismaking, redelijk oppervlakkig
• Langzamerhand → duidelijk wat hier wel en niet kan.
• Als lkr.:
▪ Instructies te geven voor activiteiten die maken dat het gevoel van
onzekerheid of onbekwaamheid verdwijnt bij de lln..
▪ Verschillende manieren en verschillende keren
▪ Structuur en veiligheid bieden
▪ Oprechte interesse
• Voorbeeld activiteit:
2
,LOB III 2022 - 2023
Fase 2: STORMING
• Na enige tijd → zekere gewenning gegroeid.
• De grenzen van hun veiligheid hebben ze verkend.
• Headline: “Mijn mening moet ook gehoord worden, mijn keuzes moeten
een kans krijgen.” → Dat gaat botsen.
• De invloed binnen de groep wordt bepaald. → Heeft betrekking op de doelen
van de groep en de wijze waarop groepsleden met elkaar omgaan.
• Soort ‘Dans om de invloed’ bezig:
▪ Wie krijgt wie op zijn spoor?
▪ Wie ga ik volgen?
▪ …
• Hiërarchie in de groep
• Zittenblijvers kennen de situatie al → Voelen zich daardoor sneller thuis
in de groep. → Invloedrijk
• Als lkr.:
▪ Proberen lln. te overtuigen niet alleen naar zichzelf, maar ook naar
de groep te kijken.
▪ Lln. trekken soms regels of afspraken in twijfel → Als lkr. overtuigen
van zinvolheid.
▪ Hulp bij bepalen van ieders positie in de groep.
▪ Aandacht besteden → omgaan met conflicten.
▪ Activiteiten → Pesten voorkomen.
• Uitkomst:
▪ Groeit een samenhangende, positief samenwerkende groep.
▪ Wordt een negatieve groep met concurrentie en machtsstrijd.
▪ Wordt niet 1 groep → Ontwikkelen zich kliekjes.
▪ Verdeeld in hoofdgroep en enkele outsiders.
Fase 3: NORMING
• De leiders → De ongeschreven regels worden vastgelegd.
▪ Ongeschreven groepsdoel:
o “Wij vinden school maar stom”
o “Wij vinden dat onze klas een toffe groep is”
o …
▪ Ongeschreven groepsregels- of normen:
o “Wij helpen elkaar”
o “Wij luisteren naar elkaar”
o “Bij ons heeft x het voor het zeggen”
3
, LOB III 2022 - 2023
• Als lkr.:
▪ Modelgedrag
▪ Regels en normen → Belangrijk te overleggen met de klasgroep →
Voldoen aan de behoefte van erkenning en waardering van lln..
▪ Je toont interesse in de mening van de lln. → Optimaliseren
samenwerking.
▪ Oefenen van positieve normen → Evalueren en bespreken
Fase 4: PERFORMING
• Uitvoering van het groepsdoel!
• Hangt van de eerste drie fasen af!
• Kan zijn dat in deze fase de eerste drie fasen opnieuw aan bod komen of
herzien worden, dit kan door verschillende reden komen:
▪ Als de groep sterk gewijzigd is.
▪ Als de situatie verandert → Door een intens beleefde werkweek, …
▪ Als de interesse verandert → Een nieuwe belangstelling voor studie,
…
▪ …
• Als lkr.:
▪ Lln. verantwoordelijkheden geven en delegeren.
▪ Lln. trots laten maken op goede prestaties en
verantwoordelijkheidsgevoel.
Fase 5: TERMINATION
• Het einde van het groepsbestaan komt in zicht. → 6e leerjaar.
• Allerlei slotactiviteiten
• Intens en emotionele belevenis
4
