VOLLEDIGE samenvatting Deel psychiatrie van geestelijke gezondheidszorg 18/20 1e zit

Geestelijke gezondheidszorg en
problemen
 hfdstk 1.3 SUPER BELANGRIJK
DEEL 1.1 Psychopathologie en Psychiatrie
PSYCHIATRIE
 Ambulante hulpverlening : consultatief
 De vader van de psychiatrie : Sigmund Freud
 Medisch specialisme
o Patiëntenzorg ( klinische zorg )
o Wetenschappelijk onderzoek
o Onderwijs
 Op gebied van psychiatrische ziekten
 4 grote stromingen
o Gedragstherapeut
o Systeemtherapeut
o Pyschodynamische therapeut
o …..
Psychische functies leidt tot psychiatrische symptomen
 De manieren waarop de mens informatie uit de omgeving en het individu:




 De hersenen zijn het orgaan dat informatie uit de omgeving opneemt (bewustzijn, aandacht, waarneming)
 Deze informatie toetst aan eerdere ervaringen (geheugen) en aan motieven
 De informatie wordt direct gewaardeerd (emoties) of eventueel vervolgens gewogen (denken)
 De uitkomst van die al dan niet bewuste interpretaties vertaalt zich in automatische spierbewegingen
(psychomotoriek) of in gerichte handelingen (gedrag) die vervolgens weer invloed hebben op de omgeving

 leidend tot automatisch dan wel doelbewust gedrag

Psychische functies zijn Complex
 niet op 1 plaats – neurale netwerken
 Uniek menselijk: Zelfbewustzijn = Mens is zich, in normale waaktoestand, voortdurend bewust van zichzelf,
van zijn gedachten, gevoelens, zijn waarnemingen en herinneringen, zijn verlangen en plannen.
Van een symptoom naar een stoornis
PYSCHIATRISCH SYMPTOOM
 Klacht of verschijnsel dat voor de psychiater betekenis heeft
 als uiting van een stoornis in ≥1 psychische functies

PSYCHIATRISCH SYNDROOM
• Veel voorkomende psychische & lichamelijke klachten & verschijnselen
• In combinatie met beloopskenmerken

PSYCHIATRISCHE STOORNIS ( PATHOLOGIE ) examen
 Een psychiatrisch syndroom dat gepaard gaat met:
o klinisch significante lijdensdruk
o beperkingen in het functioneren: sociaal, beroepsmatig of andere domeinen
PSYCHOPATHOLOGIE
 Wetenschap van het bestuderen & diagnosticeren van de psychiatrische stoornissen
 Psychiatrische ziekteleer

,ETIOLOGIE
 Welke factoren dat proces op gang kunnen brengen
PATHOGENESE
 Kennis van onstaan processen
ZIEKTE
 Samenhangend inzicht in de aard van de symptomen
 In hun onderlinge verband (syndroom)
 In wijze waarop zij ontstaan (pathogenese)
 Factoren die ziekteproces op gang brengen (etiologie )
PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN
 Meeste psychiatrische ‘ziekten’ – syndroom diagnosen
 Oorzaken – We weten heel vaak niet wat de oorzaak is
o Gen of omgeving kan een oorzaak zijn
PSYCHIATRISCHE ZIEKTEN
 Holistische visie = psychiatrische ziekten/stoornissen zijn een wisselwerking tussen geest ( psyche ) ↔
lichaam ( soma )
 Geldt voor elk individue : geest en lichaam is met elkaar verbonden
 Psyche  soma
o Depressieve stoornis  moeheid en gewichtsafname
o Angst  palpitaties, zweten, benauwdheid, RSP( pijn onder het borstbeen ) ,…
 Soma  psyche
o Hypo-of hyperthyroïdie  depressie / angst
o Pijn  emotionele stoornis

PSYCHIATRIE = TOEGEPASTE WETENSCHAP
 kennis = theorie en empirie over processen, functies, symptomen *richt zich op het algemene*
 en
 kunde = het praktisch doen : *richt zich op het individu, de patient*

,Deel 1.2 diagnostiek en classificatie
PSYCHIATRISCHE DIAGNOSTIEK
 Geheel van methoden waarmee door de psychiater gegevens worden verzameld over
o de aard en de oorzaken van psychiatrische symptomen & stoornis van de patiënt
 5 Belangrijkste onderdelen
o Gepersonaliseerde diagnostiek
= Inventariseren van de ervaringen, verklaringen en verwachtingen die de patiënt heeft
o Descriptieve diagnostiek  Wij gaan ons hier vooral op focussen
= Vaststellen van de psychiatrische symptomen
o Etiopathogenetische diagnostiek
= Beschrijven van de etiologie en pathogenese
o Prognostische diagnostiek
= Voorspellen van het te verwachten natuurlijke beloop
o Indicatiestelling
o = Voorspellen van de te verwachten effecten van de behandeling
 Doelen
o Doel 1: Psychiatrische symptomen vaststellen – grondslag voor classificatie
o Doel 2: Opsporen mogelijke etiologische factoren
 lichamelijke oorzaken
 Ernstige levensgebeurtenissen
 Erfelijke belasting ( genetica)
 Levensloop
 Persoonlijkheidstrekken
 Coping stijlen
 afweermechanismen
o Doel 3: Vaststellen van de ernst & de gevolgen – beperkingen & handicaps

PYSCHIATRISCH ONDERZOEK
= Psychiatrische anamnese & status-mentalis onderzoek, Om een al dan niet aanwezig psychiatrisch syndroom
vast te stellen
 Status mentalis – onderzoek
= Op systematische manier vastleggen/vaststellen van informatie betreffende psychiatrische klachten en
verschijnselen:
 Anamnese – Oriënterend vragen naar belangrijkste kern symptomen psychiatrische
stoornissen
 Exploratie – Gericht vragen naar andere specifieke/relevante ‘subjectieve’ psychiatrische
symptomen
 Observatie – Observeren van ‘objectieve’ psychiatrische symptomen : psychische toestand,
manier van spreken, gevoelsuitingen, gedragingen
 Testen – Specifieke testvragen om objectieve psychiatrische symptomen vast te stellen en
globaal te kwantificeren
o 3 psychische hoofdfuncties – TRIAS PSYCHICA:
 Cognitieve functies - denken – ‘gedachten’ – kennende deel
 Affectieve functies – voelen - ‘gevoelens’ – begerende deel
 Conatieve functies – Willen – ‘gedrag’ – strevende deel
o Aan de systematiek van de status mentalis ligt een indeling ten grondslag in 3 hoofdgroepen van het
psychisch functioneren: denken, voelen en willen.
 Systematiek: verhoogt veiligheid, uitwisselbaarheid en betrouwbaarheid
 Geeft structuur en houvast aan psychiatrische beoordeling

, RANGSCHIKKING PSYCHISCHE (HOOFD)FUNCTIES – TRIAS PSYCHICA
 Eerste indrukken
o Uiterlijk
o Contact en houding
o Klachtenpresentatie
o Gevoelens en reacties opgeroepen bij de psychiater
 Cognitieve functies
o Bewustzijn, aandacht en oriëntatie Globalehersensfuncties  kennen
van wereld en van onszelf
o Geheugen
o Oordeelsvermogen
o Realiteitsbesef, ziektebesef en ziekte-inzicht
o Intelligentie en abstractievermogen
o Taal en rekenen Speciefiekere hersenfuncties
o Metacognitieve functies
o Voorstelling, waarneming en zelfwaarneming
o Denken
 Affectieve functies:
o Stemming en affect
o Angst en vrees
o Emotieherkenning en emotieregulatie
 Conatieve functies:
o Praxis : vermogen complexe aangeleerde bewegingen bewust en doelmatig uit te voeren en na te
bootsen
o Executieve functies: de controle van de handelingen
 Psychomotoriek: de spierbewegingen die (grotendeels) door psychische factoren worden
veroorzaakt of gestuurd
 Gedrag: alle waarneembare reacties van de patiënt op bepaalde situaties
o Motivatie, wil en gedrag
 Motivatie: de subjectief ervaren krachten die gedrag initiëren, stimuleren en richten en
 Wil: het vermogen om tot een besluit te komen en dit uit te voeren) gekozen.
o In de status mentalis: niet alleen deze typisch motivationele functies,
o Zowel de motieven en de besluitvaardigheid om tot gedrag te komen als de controle en uitvoering
van motorische handelingen en gedrag komen hiermee aan de orde in de status mentalis.
 Persoonlijkheidstrekken
o Persoonlijkheidstrekken en -symptomen
o Afweer- en coping mechanismen
o Basale assumpties ( schema’s opgebouwd doorheen de jeugd )