De Romeinse keizertijd (II)
De crisis van Rome die zorgde voor een aantal belangrijke interne veranderingen en
het laatste is de ondergang van het Romeinse Rijk, wel in het Westen.
De periode voorafgaand aan Commodus was de absolute bloei van het Rijk. Waarom
is er zo een positief beeld?
Periode van relatieve stabiliteit en vrede
o Trajanus was wel oorlogszuchtig (offensief beleid), maar zijn opvolgers
die hadden een minder agressief beleid.
o Keizers hadden een goede relatie met de leidende lieden van de Senaat
omdat zij daaruit voortkwamen.
Veranderingen eind 2de eeuw n.Chr.
o Commodus is niet populair en heeft geen goede verstandhouding met
de Senaat.
o Hevige oorlogvoering vanaf Marcus – intenser dan de periode vooraf.
Het waren meer defensieve oorlogen.
Met het Partische Rijk in jaar 160 (grote rijk – opvolgen
Seleuciden). Troepen worden verplaatst naar het Oosten.
o Burgeroorlogen die worden uitgevochten – periode van 50 jaar waarin
het RR voortdurend is betrokken in interne conflicten. Dat leidt tot
andere verhoudingen. Er heersen grote spanningen intern en ook met
het principaat. Er komt meer druk en er zal een kloof ontstaan tussen
de keizers/ legers en de stedelijke elites.
Burgeroorlogen
Relatieve stabiliteit tot ongeveer 192, maar dan wordt Commodus vermoord (zoon
van Marcus). Er zal een machtsvacuüm ontstaan. De legers uit de verschillende
delen zullen het uitvechten wie de volgende keizer zal zijn. Septimius Severus zal de
overwinnende zijn.
Severische dynastie
Septimus Severus
Hij boekte grote overwinningen en had een succesvolle campagne tegen het
Partische Rijk. Het leidt ertoe dat de legers en opvolgers hem loyaal zijn. Hij zal in
eerste instantie worden opgevolgd door zijn zoon en dan door 2 neven.
, Caracalla is een vrij sterk figuur en vooral bezig met oorlogvoering.
Heliogabalus was nog heel jong als hij tot keizer werd gemaakt. Dit is een
nieuw dieptepunt. Hij heeft geen ervaring met besturen, er moest dus een
strooman op de troon zitten. De bronnen aanschouwen hem als onromeins, hij
zoekt een echtgenoot en zal eentje vinden in een vrouwelijke priesterklasse.
o Klikt niet met de senatoriale elite in Rome.
Alexander Severus zal het beter doen, maar is wel nog jonger op het moment
dat hij keizer wordt. Severus wordt geconfronteerd met een nieuwe vijand:
het … rijk of het nieuwe Partische rijk. Dit rijk wordt meer centraal en sterker
bestuurd. Dat tast zijn populariteit/loyaliteit van de militaire toplaag aan en
zeker als hij zwak zal optreden tegen Germaanse tegenstanders.
Soldatenkeizers
Periode waar er enorm veel keizers zullen zijn die continue elkaar zullen opvolgen.
Het is een periode van ongeveer 50 keizers in ongeveer evenveel jaar. Dit leidt tot
een continue burgeroorlog.
Er is een dieperliggende oorzaak:
Toenemende militaire druk
o Voor langere tijd leidt het tot een erkenning van de nieuwe dynastie.
Dat is een verschil met de periode van de soldatenkeizers, ze hebben
geen erkenning van de andere legers. Het Romeinse Rijk had niet zo
een heel groot leger en het is dus een hele inspanning dat deze moet
doen.
o Het ene leger voelt zich onvoldoende gesteund door de keizer die door
het andere leger op de troon werd gezet.
De lokale legers hebben minder een band met het centrale niveau, dan het
lokale niveau. Dat heeft te maken met de lokale rekrutering, waardoor de
belangen veel meer liggen bij het regionale niveau. Dat tast het gevoel van
eenheid aan. Deze legers vormen de kracht die het rijk uit elkaar drijft.
Er zijn ook andere nadelige gevolgen. Grote oorlogen kosten veel geld (hogere lonen,
bonussen etc), de verwoestingen die plaatsvinden en dat zorgt voor een bepaalde
druk op stedelijke elite. Er moest dus een manier zijn om aan meer geld te komen;
men gaat meer munten slaan, met minder zilver. Dit leidt tot inflatie en zal de
economie ontwrichten.
De crisis van Rome die zorgde voor een aantal belangrijke interne veranderingen en
het laatste is de ondergang van het Romeinse Rijk, wel in het Westen.
De periode voorafgaand aan Commodus was de absolute bloei van het Rijk. Waarom
is er zo een positief beeld?
Periode van relatieve stabiliteit en vrede
o Trajanus was wel oorlogszuchtig (offensief beleid), maar zijn opvolgers
die hadden een minder agressief beleid.
o Keizers hadden een goede relatie met de leidende lieden van de Senaat
omdat zij daaruit voortkwamen.
Veranderingen eind 2de eeuw n.Chr.
o Commodus is niet populair en heeft geen goede verstandhouding met
de Senaat.
o Hevige oorlogvoering vanaf Marcus – intenser dan de periode vooraf.
Het waren meer defensieve oorlogen.
Met het Partische Rijk in jaar 160 (grote rijk – opvolgen
Seleuciden). Troepen worden verplaatst naar het Oosten.
o Burgeroorlogen die worden uitgevochten – periode van 50 jaar waarin
het RR voortdurend is betrokken in interne conflicten. Dat leidt tot
andere verhoudingen. Er heersen grote spanningen intern en ook met
het principaat. Er komt meer druk en er zal een kloof ontstaan tussen
de keizers/ legers en de stedelijke elites.
Burgeroorlogen
Relatieve stabiliteit tot ongeveer 192, maar dan wordt Commodus vermoord (zoon
van Marcus). Er zal een machtsvacuüm ontstaan. De legers uit de verschillende
delen zullen het uitvechten wie de volgende keizer zal zijn. Septimius Severus zal de
overwinnende zijn.
Severische dynastie
Septimus Severus
Hij boekte grote overwinningen en had een succesvolle campagne tegen het
Partische Rijk. Het leidt ertoe dat de legers en opvolgers hem loyaal zijn. Hij zal in
eerste instantie worden opgevolgd door zijn zoon en dan door 2 neven.
, Caracalla is een vrij sterk figuur en vooral bezig met oorlogvoering.
Heliogabalus was nog heel jong als hij tot keizer werd gemaakt. Dit is een
nieuw dieptepunt. Hij heeft geen ervaring met besturen, er moest dus een
strooman op de troon zitten. De bronnen aanschouwen hem als onromeins, hij
zoekt een echtgenoot en zal eentje vinden in een vrouwelijke priesterklasse.
o Klikt niet met de senatoriale elite in Rome.
Alexander Severus zal het beter doen, maar is wel nog jonger op het moment
dat hij keizer wordt. Severus wordt geconfronteerd met een nieuwe vijand:
het … rijk of het nieuwe Partische rijk. Dit rijk wordt meer centraal en sterker
bestuurd. Dat tast zijn populariteit/loyaliteit van de militaire toplaag aan en
zeker als hij zwak zal optreden tegen Germaanse tegenstanders.
Soldatenkeizers
Periode waar er enorm veel keizers zullen zijn die continue elkaar zullen opvolgen.
Het is een periode van ongeveer 50 keizers in ongeveer evenveel jaar. Dit leidt tot
een continue burgeroorlog.
Er is een dieperliggende oorzaak:
Toenemende militaire druk
o Voor langere tijd leidt het tot een erkenning van de nieuwe dynastie.
Dat is een verschil met de periode van de soldatenkeizers, ze hebben
geen erkenning van de andere legers. Het Romeinse Rijk had niet zo
een heel groot leger en het is dus een hele inspanning dat deze moet
doen.
o Het ene leger voelt zich onvoldoende gesteund door de keizer die door
het andere leger op de troon werd gezet.
De lokale legers hebben minder een band met het centrale niveau, dan het
lokale niveau. Dat heeft te maken met de lokale rekrutering, waardoor de
belangen veel meer liggen bij het regionale niveau. Dat tast het gevoel van
eenheid aan. Deze legers vormen de kracht die het rijk uit elkaar drijft.
Er zijn ook andere nadelige gevolgen. Grote oorlogen kosten veel geld (hogere lonen,
bonussen etc), de verwoestingen die plaatsvinden en dat zorgt voor een bepaalde
druk op stedelijke elite. Er moest dus een manier zijn om aan meer geld te komen;
men gaat meer munten slaan, met minder zilver. Dit leidt tot inflatie en zal de
economie ontwrichten.
